- LIBRARY

OF THE

UNIVERSITY OF CALIFORNIA

Received ^-^^^<^^^'-...../c?c5'i^

A c cessions No^^^'^^^' Shelf No.

#

(py^M^C^d ^ ^

Digitized by the Internet Archive

in 2008 with funding from

IVIicrosoft Corporation

http://www.archive.org/details/en'glishhawaiiandOOhitcrich

AN

ENGLISH-HAWAIIAN

DICTIONARY;

WITH VARIOUS USEFUI/ TABI^ESI

PREPARED FOR THE USE OF

HAWAIIAN-ENGIvISH SCHOOLS,

BT

H. R. HITCHCOCK^V 0" thb

Pnnapal of the I^ahamaluna SemiMry ^ -

^^ '^ CUT

^IPOB."^

AUTHORIZED AND PUBLISHED BY THE BOARD OF EDUCATION

San Francisco THE BANCROFT COMPANY, PRINTERS AND Publishers

1887

Entered according to Act of Congress, in the year 1887,

BY

H. R. HITCHCOCK, In the Office of the Librarian of Congress, at Washington, D. C.

PREFACE.

[N the latter part of the year 1882 the subscriber was authorized by the (?J Board of Education to prepare an English-Hawaiian Dictionary ior use in the Public Schools. The work has been in progress since that date, and is now placed before the public in its entirety. Its scope has been widened, so as to embrace the wants of the English speaking community in their intercourse with Hawaiians.

Nearly sixteen thousand words have been defined; and over three thousand phrases illustrate the popular use of English and Hawaiian. More than three thousand synonyms give further scope to the Hawaiian in his use of English.

Diacritical marks and marks of accent follow those in Websters's High School Dictionary, from which the vocabulary has been formed. Webster's Unabridged Dictionary has been used as the final authority in the preparation of this work.

Definitions are numbered according to priority of usage.

Hawaiian words are accented, whenever they do not come within the general rules laid down elsewhere for their pronunciation.

The subscriber's grateful acknowledgements are due,

1st. To Revs. A. O. Forbes and L. Lyons for their revision of manu- script.

2nd. To Rev. W. B. Oleson for the Table of Prefixes and Suffixes.

3rd. To Hon. D. Kahaulelio, Police Justice of Lahaina, for valuable critical Hawaiian definitions.

4th. To Hon. A. Fornander for his valuable ''Chronological Table of Events in Hawaiian History," continuing down to the year 1854.

5th. To C. M. Hyde, D. D., for the continuation of that Table down to the present time.

6th. And to many others who have expressed marked interest in the progress of this work.

H. R. HITCHCOCK.

Lahainaluna, June, 1887.

HINTS

TO THE CORRECT PRONUNCIATION OF THE HAWAIIAN I^ANGUAGE.

1. The Hawaiian is a phonetic language, based upon the European pronunciation of its vowels.

2. The vowels have the following sounds:

A, a, Italian, as in Arm; E, e, the sound of a long, as in obey; I, i, the sound of long e as in machine; O, o, its long sound, as in old; U, u, has the sound of oo in moon.

3. In pronouncing the digraphs (ai, ao, au, ei, eu, ou,) the stress of voice is given to the first letter; and the second is but lightly touched,

4. Words of two syllables are generally accented on the first. When this is not the case, words used in this book carry the accent mark. Thus : Po-ho is chalk, whilst po-ho' is loss; mama means chewed, and ma'ma' means swift, or spry; pu-a is & flower but pu-a' is a bundle, or herd, or flock.

5. In words of more than two syllables the accent generally falls on the penult. When this is not the case words in this book carry the accent mark; thus, kanaka

is a man, whilst ka'naka signifies men.

6. Reduplicated words follow the accent of their primitives as ku'hiku'hi from ku'hi; hjo'loho'lo, from ho'lo; ha'kiha'kiirora haki ; the penult of the reduplicated word taking the primary accent.

7. The causative, hoo, prefixed to a verb does not change its accent, but receives, a secondary accent; thus, hoo'apo'no, hoo'ikai'ka, hoo' alo' halo' ha.

8. The sign of the passive voice, i-a, takes a secondary accent, as huna', huna'i'a.

9. According to the best usage of the present day the Hawaiian consonants have their unchangeable sounds. Thus "Ka-lo" is never pronounced ta-ro by educat- ed Hawaiians, nor is "Ka-pu" changed by them into ta-bu.

10. Words incorporated into the Hawaiian language from the English retain

their English consonant sounds. Thus "Sabbath" becomes sabati in Hawaiian

and is not spelled kapaki. "Book" is written 6u)ke and not puJfec; "Bible" is Baibala and not Paipala.

SUOQESTIONS TO TEACHERS

This book is intended to assist the Hawaiian pupil to acquire a practical knowledge of the English Language. But if it is placed in the hands of the pupils merely as a book of reference, its mission will not be fulfilled. It is intended to be used as a text-book in spelling and dictation , with this advantage in its favor the pupil can comprehend the meaning of each word as he proceeds. It is also intended to be used in sentence- building.

It is presumed that pupils using this book understand the signifiance of the parts of speech of the English Language, and that they also have a little knowledge of sentence-building.

This being the case, whenever a spelling lesson is assigned to the class, let it be so short that each pupil may become acquainted with the use of each word, by building sentences. Let each word, as it is spelled, be incorporated into a simple sentence, the remaining essential words being furnished by the pupils.

It is not necessary that the alphabetical order of the vocabulary be followed. Let the teacher give the class a list of words to be incor- porated into sentences, requiring each pupil to prepare the sentences be- forehand. Then, after the class has recited the lesson, and mistakes have been corrected, exercise it in the impromptu construction of sen- tences, thus forming habits of quick perception.

The idiom of the Hawaiian language requires that the qualifying ad- jective should /oZZoiy its noun, and, that the predicate of a sentence should precede its subject. So the Hawaiian pupil will naturally say "A horse fine," "runs swiftly the horse fine," unless his attention is called to these differences between the idoms of the two languages.

The Chronological Table, at the close of the book, may also be made a very interesting study to the pupil. Assign dates from the table to the class, and let each pupil cluster historical incidents around these dates, drawing them from all available sources. After the class has done its best in this line, let the teacher supplement class effort from his superior sources of information.

KEY TO PRONUNCIATION.

VOWKIvS.

Long and Short Sounds.

4^, a, long, as in * :...j...Ale, Fiite, Gray

A, a, short, as in .^Add, Fat, Kansoin

T^, e, long, as in Five, Mete, Seisure

E, e, short, as in End, Met, Leopard

1, i, long, asin ..Ice, Knife, Thrive

tf i, short, asin Inch, Skin, Tribute

8, 6, long, asin <ild, KoII, Kei)(>se _, o, short, asin Odd^ S6d, Hi'irrid

\J, u, long, asin ^ Use-ful, Tube

IT, u, short, asin Under, Fun, Sftpper

It, y, long, as in Fly, Simplify

1l% short, asin Hymn, Siuxply

OCCASIONAL, SOUNDS.

A A

A, a, asin ...-Air, Fair, Snare

.A, ii, Italian, asin ^ :Art, Fiitlier, Scar

A, a, asin Ask, Grass, Dance

^, a, broad, as in A^l, Baulk, Talk

A, a, like short o, as in What, Wander

E, fe, like a, asin fjre. There, Heir

E, e, like a, asin Eig^ht, Prey Obey

Mf e, asin Ver-min, Er-mine

j(, k", like e, asin J'ique, Machine

X, i, like e, asin ..Irksome, Virgin

O, 6, like fi, asin Other, Done, Son

O, q, like long oo, as in Prove, Do, Move

O, o, like short 00, as in Bosom, Woman

Oi 6,jlike a, asin Ordj^r, Form, Storm

OO, do, asin Moon, Food, Booty

OO, o~b, asin Wot>lj, Gr>bd^ Fo^bt

tJ, u, as in Urgre, Urchin

U, u, preceded by r, asin Rule, Rumor

tl, u, like ot>, as in Bull, '"Put, Bush

^i,'oi or Oy, oy, unmarked, as in Oil, Join, Oyster, Toy

Ou, ou or Ow, ow, unmarked, as in Out, Hound, Owl, Vowel

CONSONANTS.

€» so/^ like sharp s, as in QeAe, Ac-cepf

€, €, hard, like k, as in ~ Call, Concur

Ch, ch, (unmarked) asin Child, Church

Ch, ch, hard, like k, asin Chorus, Echo

^h, ch, soft, like sh, as in ^haise. Machine

G, g, (unmarked), /lard, asin Gun, Tiger

6, g, soft, asin 6em, Engine

S, s, sharp, (unmarked), asin Same, Rust

f, vocal or flat, like 2, asin Has, Amuse

Th, th, sharp, (unmarked), as in Thirtieth

Th, th, vocat or ^af, asin Thither, Thou

X, X, like gz, as in Ejact, Example

Ph, ph, (unmarked), like/, as in Philanthropy

Qu, qu, (unmarked), like kw, asin Quality

Wh, wh, (unmarked), like hw, as in Why, When

ACCENT.

The principal accent is denoted by a heavy mark, (') and the secondary by a light mark, {'), as in Ex-am'i-na'tion, Im'mor-tftPi-ty.

PREFIXES AND SUEEIXES.

Prkparsd by RBV. W. B. OLBSON,

PRINCIPAIv OF THE KAMEHAMEHA SCHOOL.

English prefixes are syllables put before English words to change their meaning. Thus the word 'illegal' is composed of the prefix HV and the recognized EngUsh word "legal."

But in such words as 'illustrate,' the HI' is not a proper English prefix, but merely an initial syllable.

As a prefix, HI' means 'not;' whilst, as an initial syllable merely, It is not separ- able from the rest of the word.

In the following tables the definitions are for the various syllables used as prefixes only. Some prefixes are sometimes merely Intensive or superfluous, and are largely obsolete; that is, not used. Ex. A-wake, A-rise, Be-dazzle, Be-gird, For-do,

TABI.E OF COMMON £NGI.ISH PREFIXES.

n-

In- Im- Ir- Un-

Non- I>i8-

Dis-

I>«-

In.

Non-

Un-

I>e-

De-

En-

En-

Be-

Be-

Fore-

Miss-

A-

A-

>■ as In <

asm

' as in *

Il-lib'er-al

In'se-cure'

lui-prdb'a-ble

Ir-res^o-lute

Un-true'

Non'con-ta'gions

I>is-h6n'est

Dis'be-lieve'

De-nat'u-ral-izo

In-jfis'tice

NtSn-res'i-dence

Un-pack'

I>e-cry'

^e-fame'

]gJn-rage'

En-fee'blo

Re- fresh.'

Re-gain'

Fore-t611'

Mis-8p«l'

A-8oak'

A-shore'

NOTE A.

means not "

means opposite to

means

liberal.

secure.

probable,

resolute.

true.

contagious,

honest.

believe.

naturalize,

justice.

residence.

pack,

cry down.

to take from fame.

to cause rage.

to make \f^'i-

gain again, tell before, spell wrong, soak in. on shore.

Some prefixes are English words and define themselves.

Full-

Half-

O-ver-

O-ver-

Out-

Be-

Coun-er- For- Self- Wlth-

>' as In I

as In "

Full'grown H^irgrown O'ver-come' O'ver-grown' Out' grown

Be-spat'ter

C<»un'ter-march

For-swear'

Seiriove

With-stand'

NOTE B.

<■ denotes "

means <

j>erfection.

imperfection,

superiority.

excess.

excess.

over.

opposite,

from.

own.

againaL

As initial syllables, the following occur in many English words, bat as proper English prefixes they occur but comparatively few times.

PREFIXES AND SUFFIXES.

Hem-i- Dem-i- Sem-i-

Trans- Hy-per-

Sii'per- Ex-tra-

Co- Con-

An-te- Pre-

An-ti- Con-tra-

Sub-

In-ter-

Post-

Ex-

Cir-cum-

as lu

as m

Hem'i-spliere

Dem'i-god

Sem-i-cir-cl©

Trans'plant/ Hy'per-crit'ic-al

Su'per-nat'u-ral Ex'tra-ju-di'cial

Co-e'qual Con-ge'ni-al

An'te-room Pr©'ex-l8t'

An'ti-sla'very Con'tra-dis-tinc'tion

Sub-of fi-cer ^ f under.

In'ter-is'land among.

as in ■< Post-nup'tial > means < after. Ex-gov-er-nor former.

Cir-cum-nav-i-gate J ^ around.

I as in I

I as in I

I as in •!

as in <

^ means Jialf.

I means over.

I means more than,

I means with.

I means before.

> m^eans against.

English snfSxes are syllables placed after English words to change their meaning. The same distinction needs to be made between suffixes and final syllables as be- tween prefixes and initial syllables. Thus: *'able,'^is a true suffix in '*val'u- able," but a final syllablemerely in the word "cap'able." In the latter word it is not separable from it, while in the former word it denotes" having value."

Words ending in 'ness' and 'ship' denote 'quality' or 'being,' as 'goodTies*,' 'fellows/itp.' Words ending in 'some' denote 'emphasis,' as lone-some.

Words ending in 'ist' denote attachment to a particular calling or profession; as 'iournal-tsi.'

Words ending in 'age,* denote the condition of a person or thing; as 'vassal-age.'

Several suffixes have nearly the same force in the words in which they are found.

-1-ty -ment -i-on -a-tlon

-ly

-ance

as in

'Re-aVi-ty

Con-tenVment

Con-tracVion

Hefor-mii'tion

Friend'ly

Re-pent'ance

r

state of being ^

real.

contented.

contracted.

re-formed.

friends.

repent-ant.

The following table includes all the commoner suffixes not already noticed.

-like -isli

-y

-er

-or

-al -a-ry

-a-bl© -ful -iv© -ous

-less -a-ble

as in

as in

as in

> as in

as m

States'man-like

CliildHsh

Diist'y

Writ-er

Ag'i-ta'for

Edu-ca'tion-aZ Dic-tion-a-ry

Tal'n-a-ble H6pe'/Mi Of-feii'sive J)3,u'ger-ou8

Honse'less

JRea,d-a-ble

means

means means

means < means

resembling.

\ one who. I relating to.

having the. qualities of.

without, that one may.

ABBREVIATIONS

Used in the Vocabulary.

adj Adjective

adv Adverb

conj Conjunction

/ Feminine

interj Interjection

m Masculine

n Noun

pi Plnral

prep Preposition

p. p Participle past

pron Pronoun

Sing Singular

Syn Synonym

V Verb

AN

English-Hawaiian Dictionary

A art. 1. Kekahi. A dog ran, holo kekahi ilio. 2. He. Jt is a dog, he ilio ia.

A-baft', adv. Mahope, abaft the viain mast J Mahope o ke kia nui. Pili i na wahi maluna o ka mokn.

A-ban'don, v. E haalele loa; e waiho loa'ku. He abandoned his evil habits. Waiho loa'ku la oia i kana mau hana ino.

A-ban'doned, ad;. 1. Haalele loa la; Syn. forsakened. Tlie abandoned house, Ka hale i haalele loa ia. 2. Lilo loa i ka hewa; puni loa i ka he- wa. Syn. profligate.

A-base', v. E hoohaahaa. Syn. degrade; humble; cast down.

A-base'ment, n. Ka hoohaahaa ana. Syn. degradation.

A-bash', E hoopilihua; e hoohilahila; e pilihua. Syn. confuse; disconcert; shame. Peter was abashed when his mas- ter looked at him. Pilihua o Petero i ka nana'na o kona Haku iaia. Do not con- fuse me with your talk. Mai hoopilihua mai ia'u me kou "vvalaau.

A-bat'a-ble, adv. Hiki ke hooemiia.

A-bate', v. E emi; e hooemi. Syn. de- crease ; subside ; lessen . The waters abate, ke emi nel na wai. The pain is lessened, ua hooemiia ka eha.

Ab-bre'vl-ate, v. E hoopokole; e hoo- hapa mai. Syn. abridge. Abbreviate your speech, e hoopokole i kau haiolelo.

Ab-bre'vl-a'tion, n. Ka hoopokole ana; ka hoohapa ana mai. Syn. abridge- ment.

Ab'di-cate, v. 1. E haalele aku. Syn. vacate. Abdicate the throne, c haalele aku i ka noho alii. Vacate the chair, e haalele i ka noho

2. E waiho aku. Syn. resign. To resign the office. E waiho aku i ka oihana.

Ab'dl-ca'tion, n. Ka haalele aku ana; ka waiho akii ana.

Ab-do'zueu, 71. Kaopu; keahakahaka.

ABJECT

Ab-doin'I-nal, adj. Pili ana i ke kea hakahaka.

Ab-dtict', V. E kai main' aku; c kaili. Syn. kidnap. He abducted the child, ka- ili aku la oia i ke keiki.

Ab-dGe'tion, n. Ke kai malu' an'aku; ke kaili ana. Syn. kidnapping.

Ab-dOe'tor, n. Ka mea nana e kai ma- lu' aku.

A-beam', adv. Pa aoao mai. The wind is abeam, pa aoao mai ka makani.

A -bed', aav. Maluna o ka moe; maka

^moe.

Ab'er-ra'tion, n. 1. Ke kekee ana.

2. Ka haalele ana i ka pololei.

3. He opulepule o ka noonoo. A-bet', t'. 1 E kokua ma na meapono

ole. Do not abet the thief, mai kokua i

ka aihue.

2. E kokua malu'. Syn. connive at.

Do not connive at evil, mai kokua malu'

i ka hewa. A-bey'-an^e, n. Kahookauluaaname

ka hooko ole. The work was in abey- ance, ua hookaulua ia ka hana. Ab-hor', v. Ehoopailua loa. Syn. loathe;

abominate. Abhor evil, e hoopailua loa

1 ka hewa. Ab-h6r'rence, n. Ka hoopailua loa

ana. Syn. loathing; detestation. Ab-hor'rent, adj. Ku i ka hoopailua

ia. Syn. detestable. A-bide', r. 1. E noho iki; e hoomoana.

Syn. stay. Abide over night, e noho a

hala ka po.

2. E paa. I will abide bv your decision,

e paa ana au ma kau olelo hooholo. A-bid'ingr-pla^e, n. He wahi noho paa.

Syn. home. A-bll'i-ty, n. Ho mana hooko, Syn. capacity. Ab'Jeet, adj. 1. Haahaa loa. Syn. mean,

vile. An abject man, he kanaka haahaa

loa.

2. Hnukae; Paumacle.

3. Abject poverty, ilihune loa.

I

ABJECTLY

10

ABSTRUSE

Ab-jeet'ly , adv. Me ka haukae loa; ma

ke ano hoopilimeaai. Ab-jure', v. E haalele me ka hooMkiia.

A-blaze', adv. Aa i ke ahi. Syn. on fire.

A'ble, adj. 1. Makaukau. Syn. capable. An able man he kanaka makaukau. 2. Hiki. Syn. can. Are you able to do

_this, hiki anei !a oe ke hana i keia?

A'ble-bocl'ietl, adj. Kino ikaika; pui-

_pui.

A/bly, adv. Me keakamai; me ka ma- kaukau.

Ab-lu'tion, n. 1. Ka holoi ana i ka ma- ka.

2. Ka holoi ana i ke kino okoa.

3. Ka auau aua.

Ab-nor'mal, adj. Ano e; ku ole i ka rula. Syn. deformed.

A-board', adv. Maluna o ka moku, a o ke kaa pah a. All aboard! pau mai ma- luna o ka moku, (a o ke kaa paha).

A-bode', n. Wahi noho paa. Syn. abid- ing place.

A-bdl'ish, V. Ehoopau; ehoonoa. Syn. abrogate. ^Abolish the law, e hoonoa i ke kanawai.

Ab'o-li'tion, n. Ka hoopau ana; ka hoonoa ana. Syn. Abrogation.

A-bdm'i-na-ble, adj. Inoloa; pelapela loa.

A-bom'i-nate, v, E hoopailua loa. Syn. abhor; detest,

A-bom'i-na'tion, n. He mea hoopai- „lua; mea pelapela.

Ab'-o-rig'i-nal, adj. Mai kamuamai; maoli. The aboriginal inhabitants, na ^kupa maoli o ka aina.

Ab'o-rig'-i-nes, n. Na kupa maoli o ka aina.

A-bor'tion, n. Ka hanau e ana. Hee wale.

A-bor'tive, &dj Makehewa; hoka. Abortive efforts, ka hooikaika makehe- wa.

A-bound', v. E paapu.

A-bout', prep. Aneane; kokoke. He is

about to go, kokoke ia e hele. About a

thousand, aneane he tausaui. Syn. near- ly. A-bouf, adv. 1. Ma kauwahi. Syn.

near. Me is about the house, ala ia ma

kauwahi o ka hale.

2. Ma; J am about my work, eia au ma

ka'u hana. A-bove', prep, and adv. Kiekie ae; ma-

luna'e. A-bove'board, adv. Ma ke akea; me

ka huna' ole; me ka epa ole. A-bove'meii'tioned, adj. loleloiama-

luna'e nei, A-bra'sion, n. Ke koli ana apohole. A-breast', adv. 1. Papa. Stand abreast,

e ku papa mai.

2. Kupono i kekahi wahi, a mea paha.

Abreast of the harbor, kupono i ke awa. A-bridp:e', v. E hoopokole; e hoohapa

mai. Syn. abbreviate.

A-bridge'ment, n. Ka hoopokole ana;

ka hoohapa ana mai. A-broad', adv. 1. Laha. Death is abroad

in the'land, lahaka make maka aina.

2. I na aina e. He went abroad, hele „oiai naaina e.

Ab'ro-gate, v. E hoonoa. Syn. abolish. Ab-rtkpt', adj. 1. Kalakala. An abrupt

speech, he olelo kalakala.

2. Ku; An abrupt precipice, he jtnli "ku. Ab-riipt'ly, adv. 1. Me ke kalakala. ^2. Ano pali ku. Ab's^ess, n. He mai palahee. Ab-seond', v. E mahuka; e holo malu'. Ab-scond'er, n. He mea mahuka. Ab'sen^e, n. Ke kaawale ana ma kahi

Ab'sent, adj. Ma kahi e. Absent friends^

na hoa'loha ma kahi e. Ab-sent', v. E hookaawale aku. Do not absent yourself for a long time, mai hoo- kaawale aku oe no ka wa loihi. Ab'sen-tee', n. Ka mea kaawale aku. Ab'8o-lute,adj. 1. Loa. Absolute power, manaloa. Absolute perfection, hemolele loa.

2. Keakea ole la. Absolute promise, olelo paa i keakea ole ia. Syn. uncon- edition al.

Ab'so-lute-ly, adv. 1. Me ke keakea ole ia. Govern absolutely, e hoomalu me ke keakea ole ia mai. 2. MaoU. Syn. truly. It is absolutely ^so, pela maoli no; oiaio maoli no. Ab'so-lu'tion, n. Ke kala ana i ka he- _ wa. Syn. pardon.

Ab-8olve', V. E kala; e kala i ka hewa. Ab-sorb', v. 1. E omo. The thirsty soil absorbs water, ke omo nei ka lepo panoa 1 ka wai. Syn. drink in. 2. Lilo loa. He is absorbed in his books, lilo loa oia i kona mau buke. Ab-sorb'ent, w. Ka mea e omo ana.

2. Kekumui lilo loa aika man ao. Ab-s6rb'ing, adj. E hoolilo pau ana i ka noonoo. An absorbing thought, he manao e hoolilo pau ana i ka noonoo. Ab-s6rp'tion, n. 1. Ka omo ana. The absorption of moisture, ka omo ana i ka ma-u'.

2. Ka lilo loa ana. Absorption of mind, ka lilo loa ana i ka noonoo. Ab-8tain', v. E hookaawale aku; ehoo*

kaaokoa'ku. Syn. refrain; forbear. Ab-ste'mi-ous, adj. 1. Pakiko.

2. E umi ana i ke kuko. Ab'8tl-nen?e, n. Ke kaaokoana'ku. Ab'8tra€t, n. Moolelo i kaomiia. SYN.

epitome. Ab-stract% v. 1. E unuhi ae. 2. E kaili aku, Syn. purloin. Ab'stract, adj. Kuu kaawale; pili ole i kekahi mea. An abstract number, he helu ku kaawale, (e laa 10.) An abstract idea he manao kaawale, pili ole i ke- kahi mea i ike maka ia. Ab-8truso', adj. Pohihihi; maopopo ole.

ABSURD

11

ACCUMULATE

Ab-surd', adi. Lapuwale; ku I ka aka-

aka; kaawale loa niai ka oiaio. Ab-surd'i-ty, «. He mea lapuwale ; he

maiiao lapuwale. Ab-8urd'ly , adv. Me ke lapuwale. A-ban'dan^e, n. Ka lawa pono. A- b6n'dant, adj. Lawa pono; nuiwale. A-biise'jW. 1. Ka hana ino. Abuse of

the body, ka hana ino i ke kino.

2. Ka noomainoino. A-buse' (a-buze), v. E hoomalnolno;

e hana ino. A-bu'sive, adj. Hoomainoino; hana

ino. A-but'ment, n. 1. Ka pill pu ana.

2. He kahua i kukuluia no ke alahaka. A-byss', n. He wahl kuhoho. Ae-a-deni'ie, ) adj. Pill i ke kula kie- Ae-a-deni'ie-al,i kic.

An academical education, ka hoonaaua-

oia o ke kula kiekie. A-ead'e-my, rt. 1. He kula kiekie. ^ 2. He ahahui imi naauao. Ae-^ede', v. E ae aku. Ae-^e'ler-ate, V. Ehoomama; ehoohi- ^kiwawe; e awiwi. Syn. hasten. Ae'^ent, n. Ke kalele ana o ka leo.

Mark of accent, he kaha kalele leo. Ac-^env, v. E kalele leo. Ac-^ept', v. 1. Eae;elawe. Accept a

report, e lawe i ka olelo hoike. Accept

a proposition, e ae 1 ka manao. Ac-^ept'an^e, n, 1. Ka ae ana e lawe.

2. Ka lawe ana. The acceptance of the

report, ka lawe ana i ka olelo hoike. Ae-^ept'a-ble, adj. Oluolu i ka manao,

ku 1 ka niakemake. Ac-^ept'a-bly, adv. Me ke aponola, me

ka maikai. Jt was done acceptably, ko . ia mea me ka maikai. Ac'^ess, n. Ke komo ana aku.

Ac-^ess'i-ble, adj. 1. Hiki. Knowledge is accessible to all, he hiki i ka poe a pau ke loaa i ke ike.

2. Laulea; oluolu. The teacher is acces- sible to the scholar, oluolu ke kumu i ka haumaua Syn. friendly.

Ac-?es'8o-ry, ?i. He kokua makahoo- haki kanawai; he kokua ma ka hewa.

^Syn. accomplice.

Ac'^l-dent, n. He poino i ulia wale.

Ac'^l-dent'al, adj. Ulia wale.

Ac'^i-dent'al-ly, adv. Ma ke ano ulia wale. He was hurt accidentally, ua eha wale mai no ia.

Ji.e-cla.iiu',

Ae'-cla-ma'tlon,

Ac-cli'mate, v. E hoomaamaa i ke kau

o ka aina. Ac-cllv'i-ty, n. Hoopiina mauna.

Ae-com'mo-date, v. E kokua; e hoo- lako. He accommodated me with a horse, ua kokua mai oia i lio no'u. Syn. as- sist.

Ac-conri'mo-da'tlnpr, adj. Kokua; olu- olu. An accommodating man, he kanaka kokua. Syn. obliging.

n. Hoo'ho mahalo.

Ac-€^in'ino-da'tion> n. Ke kokua ana;

ka hoolako ana. Ae-eom'mo-da'tlons, TO. «Z. Na lako,

na pono o ka noho ana. Poor accommo- dations, heniahema na lako o ka noho ana.

Ac-eom'pa-nl-ment, to. Mea kokua pu. Instrumental accompaniment, ke ko- kua pu ana o na mea kani i ka leo.

Ae-com'pa-ny, r. Ehelepu; e ukali.

Ac-€om'i)li^e, TO. He hoa ma ka hewa.

Ae-com-plisli, v. E hooko. Syn. com- plete; perform.

Ac-cdm'plished, adj. 1. Hookoia. Syn. completed.

2. Akamai; makaukau ma na mea na- auao.

Ac-com'pllsh-inent, TO. Kahookoana. Syn. fulfilment. 2. A f till accomplishment, ipuui eo,

Ac-cord', t'. E ku-like; elokahi.'

Ac-cord'an^pe, n. Ku-like. I7i accord- ance with his ideas, ku-like me kona ma- nao.

Ac-cord'ing to, prep. Mamuli o. Syn. in accordance with.

Ac-cord'ing-ly, adv. Like. Syn. like- wise. Do accordingly, e hana like. 2. Nolaila; no ia mea hoi. Syn. there- fore; for that reason.

Ac-cost', V. E kamailio mua aku.

Ac-count', TO. 1. He moolelo. Syn. nar- rative.

2. He helu; helu aie.

3. Accounts, na helu. Public accounts, na buke helu o ke aupuni.

Ac-counf, V. E hoike; e hoike lea. 1 cannot account for it, aole hiki ia'u ke hoike lea no ia mea.

Ac-count'a-bil'i-ty, TO. 1. Ku i ka hoo- kolokoloia. Man's accountability to God, ke ku o ke kanaka i ka hookolokoloia imua o ke Akua. Man's responsibility to man, ka pono o ke kanaka i ke ka- naka.

2. Kail! ana. The responsibility of the work rests upon him, ill ka hana maluna on a.

Ac-count'a-ble, adj. Ka noho anama- lalo o ka hooponopono ana o hai.

2. Hiki ke hoomaopopoia.

3. Kupono ke hoike nona iho. An id- iot is not responsible, kupono ole ka hu- po ke hoike nona iho.

Ac-counfant, to. Mea malama buke

helu Ac-cou'ter-ments, TO. 1. Na mea e ka-

hiko ai ka lio

2. Na mea e kahiko al a nan! ke kino. Ac-cred-it, v. E hoapono ma ka pala-

pala Ac-crue', v. E mahuahua mai.

Ac-cu'mu-late, v. 1. E ho'ahu. Syn. amass. Accumulate wealth, ho'ahu wai- wai.

2. E hooililli;e hooakoakoa. Syn. col. lect. Collect stones, e hooiliili i na po- haku.

ACCUMULATION

12

ADDRESS

A€-€u'inu-la'tIon, n. Ka ho'ahu ana;

ka hooiliili ana.

Ae'eu-ra-^y, n. Pololei o ka liana, a olelo paha.

Ac'cu-rate, adj. Pololei loa. Syn. ex- act.^

J^c-cnrs^ed, adj. Hooinoinoia.

Ac'eu-sa'tion, n. Olelo hoohewa. 2. Ka hoopii ana no kekahi hewa.

A€-€use', V. E hoopii no ka hewa; e hoohewa.

Ac-eus'er, n. Ka mea nana e hoohewa.

A€-€iis'-toin, v. E hoomaamaa; e hoo- walea.

Ac-cfis'tomed, adj. Pakua'. Syn. us- ual; common. A common occurrence, he mea pakua' wale; mea maa wale.

A-^erb'i-ty, n. Awahia; awahia o ka naau.

Ache (ak), n. He eha; he hui. Syn. pain.

A-chieve', v, E loaa mamuli o ka hoo- ikaika; e lauakila. Achieve success, eluo aku a, lanakila.

A-chieve'nxent, w. 1. Kahanai lana- kila.

„2. Hana nui i hookoia.

A'^id, n. He mea awaawa.

Ac-knowl'edge, v. 1. E ae i kapono, a hewa paha. Syn. admit; own. lac- knowledge I was wrong, ke ae nei au ua hewa wau.

2. E hooia. He acknowledged the con- tract, ua hooia oia i ka olelo ae-like.

Ac-knowl'edgre-ment, n. 1. Ka ae ana'ku. Syn. admission; confession. 2. Ka hooia ana. Acknowledgement of the contract^ ka hooia ana i ka palapala ae-like.

Ae'me, n. Ka wekiu; ka piko. 2. Acme of the disease, ka mahuahua loa mai o ka mai.

A-€t>u'8tie8, n. Ka ike e pili anal ka leo; kekani; kahaalulu.

Ac-quaint'an^e, n. 1. He hoalauna; kanaka ike pono ia. 2. Heike; nemaopopo.

Ac'qui-es^e', v. E apono. 2. E ae i ka manao, a makemake o hai. Syn. submit; yield. I acquiesce in your decision, ke ae nei au i kau olelo hoo- holo.

Ae-quire', V. E loaa. Syn. obtain; get.

Ae'qui-si'tion, n. Ka loaa ana; ka mea loaa.

Ae-qmt', v. E hookuu hala ole. Syn. to clear.

Ae-quit'tal, w. Ka hookuu ana no ka

hala ole.

A'ere (a'ker), n. He eka; he 160 roda

_kuea.

A'ere-age, n. Ka nui o na eka. Syn.

^number of acres.

Ae'rid, adj. Mulea; awahia; wela. Syn.

pungent.

A-c'ri-mo'ni-otks, adj. Kalae'a; aki.

Ac'ri-mo-ny , n. He kalae'a o ka olelo, o ka leo.

Ac'ro-bat, n. He kanaka e kea'ka ana

me kona kino. A-€r6ss', prep, and adv. Mai kekahi aoao a i kekahi aoao.

2. To place one thing across another, e kau pea i kekahi mea maluna o kekanu Act, V. E hana; e hooko.

2. E hoike. Act the coward^ e hoike iaia ^iho he maka'u wale. Act, n. Ka hana.

2. Ka mea i hanala. ^3. He kanawai o ka ahaolelo. Ac'tion, n. 1. He hana.

2. He hoopii Imua o ke kanawai.

3. He kaua iwaena o na moku kaua, Syn. naval action.

4. A man of action, not of words, he ka- ^naka hooko, aole he kanaka olelo wale.

Ae'tion-a-ble, adj. Ku i ka hoopiiia.

Aet'lve, adj. Mama; miki ma ka hana ;

makaala. Syn. wide awake. Ac-tiv'1-ty, n. Ka makaala; ka miki

ma ka hana. Mental activity, ka maka- ala o ka noonoo. Acf or, n. 1. He kanaka kea'ka.

2. Ka mea e hana ana.

Act'u-al, adj. See Real,

Aet'u-al-ly, adv. Syn. really. It is act- ^xcally so, pela maoli no. Aefu-ate, v. 1. E hooeueu; e palpal.

Syn. incite; arouse.

2. _E hoala. Syn. arouse. A-cu'inen,n. Ka makaala o ka noonoo;

noeau. Syn. sagacity. A-cute', adj. 1. 01. Acute angle, huina

oi.

2. Eha loa. Acute pain, he eha loa.

3. Maalea. Syn. shrewd.

4. Noeau. An acute reasoner, he kana- ka noonoo noeau.

A-cute'ly, adt/. 1. Ehaehaloa.

2. Me ka noeau. Ad'a^e, n. He olelo ao; olelo maa mau.

Syn. proverb. A-dapf, V. E hookupono; e hoopill- ^pono.

Ad'ap-ta'tion, n. Ka pili pono ana; ^ke kupono ana. Add, V. 1. E hoouluulu. Add numbers,

e hoouluulu i na helu.

2. E kui; epakui. Add another room

to the house, e pakui hou mai i keena no

ka hale. Ad-di'tion, n. 1. Ka hoouluulu.

2. Ke kui ana; ka pakui ana. Ad-di'tion-al, adj. Hou mai. Addi'

tional expense, lilo hou maL Additional

trouble, pilikia hou mai. Ad-dlct', V. E maa; e walea. Addicted ^to strong drink, maa i ka wai ona. Ad'dled, adi. Ho wai; huailo. Addle-

pated, huailo ka noonoo. Ad-dress', v. E kamailio i kekahi aku.

I address myself to you, ke kamailio aku

nei au ia oe.

2. E kakauinoa ma ka palapala, Syn,

direct.

ADDRESS

10 o

ADVERSE

Ad-dress', n. L He haiolelo. Syn. lec- ture.

2. Kainoa i kakaiiia ma ka palapala, a iiknna paha. Syn. superseription.

3. Akamai; makaukau. Syn. dexter- ity; skill.

A-dept',*n. He mea makaukau; mea akamai. An adept at lying ^ he mea ma- ^kaiikau i ka wahahee.

Ad'e-qxiate, arf/. Lawa pono.

Ad-here', v. 1. E kupaa, standfast. Adhere to the truth, e kujma 1 ka oiaio. 2. Epilipaa; epipili. Syn. stick. Glue adheres to wood, Bipili ke gelu' i ka laau.

Ad-lier'ent, n. Mea kupaa. An adher- ent of the King, mea kupaa i ka Moi.

Ad-her'ent, adj. Pilipu; pilipaa. Syn. clinginj?.

Ad-lie'sive, a(f/. Pipill. Syn. sticky. 3fud is sticky, pipili ka lepo palolo.

A-dieu', adv. He huaolelo e haawi ana i ke aloha kaawale. Syn. goodbye; fare- well.

Ad-ja'^ent, adj. E waiho kokoke ana; ^pili pu ana. Syn. adjoining.

Ad'Jee-tive, n. He hai ano.

Ad-join'ing, adj. E pili pu ana.

Ad-jo urn', v. E hoopanee i ka halawal. 2. Adjourn sine die, e hoopau loa i ka halawai.

Ad-journ'ment, n. Ka hoopanee ana. The adjournment of legislature, ka hoo-

^panee ana i ka ahaolelo.

Ad'junct, w. 1. Hua olelo pili pu. 2. Mea pilipu. Knowledge ts an adjunct to civilization, he mea pill pu ka ike i ka naauao o ka noho ana,

Ad-jure', v. E koi mamuli o kahoohiki.

Ad-jtisf, V. E hooponopono. Adjust

^the difficulty, e hooponopono i ka hinia.

Ad'ju-tant, n. Helunakokua; he hope. Adjutant-General, he hope kenela.

Ad-min'is-ter, v. 1. E lawelawe. Ad- minister public affairs, e lawelawe ma ka oihana aupuni.

2. E haawi. Administer reproof, e haa- wi i ka oleic ao. Administer relief, e haawi i ke kokua.

3. E hooponopono. Administer an es- tate, e hooponopono i ka waiwai.

4. Adminuter an oath, QhootdYi. Ad-min'is-tra'tion, n. 1. Ka lawe- lawe ana; ka hooko ana.

2- Na poo o ka oihana o ke aupuni. The present administration, na poo e la- welawe nei o ke aupuni.

Ad-min'ls-tra'tor, n. 1. He mea e la- welawe ana ma kekahi oihana aupuni. 2, He luna hooponopono waiwai.

Ad'mi-ra-ble» adj. Ku i ka mahalo nui.

Ad'ml-ral, n. He adimarala; ke 'lii o

^ ke aumoku kaua o ke aupuni.

Ad'ml-ra'tlon, n. Ka mahalo nui.

Ad-mire', v. E mahalo nui; e apono maikai, Syn. esteem'

Ad-mir'er, n. 1. Mea mahalo mai. 2. He ipo. Syn. lover.

Ad-mls'sl-ble, adj. Kupono; kupono ke hookomoia.

Ad-mit', V. 1. E hookomo aku. Admit the hearer, e hookomo aku i ka mea na- na keiailawe.

2. See acknowledge. He admits his mis- take, ke ae nei oia i kona lalau.

Ad-mit'tan^eW 1. Ka ae ana. Ad-

Ad-inis'sion, ) mission of guilt, ka ae anauahewa.

2. Ka hookomo ana. Admittance to the exhibition, ka hookomo ana i ka hoike- ike.

Ad-mdn'lsli, v. E ao aku; e pa'pa"ku.

Ad'ind-ni'tion, n. He olelo ao; oleic pa'pa'. Syn. reproof; counsel.

A-do' (a-du), n. Pilikia.

A-d6pf , V. 1. E hookama.

2. E apono. Adopt the report, e apono i ka olelo hoike.

3. E apo. Adopt the truth, e apo i ka oiaio.

A-dop'tion, 71. 1. Ka hookama ana. 2. Ka apono ana.

8. Ke apo ana. The adoption of the sen- timent, ke apo ana i ka manao.

A-dor'a-ble, adj. Ku 1 ka hoomanaia,

A-dore', v. 1. E hoomana; e hoonani. 2. E hoohiwahiwa.

A-dor'er, n. 1. Ka mea e hoomana ana. 2. Ka mea aloha nui.

A-dorn', v. 1. E kahiko ananl. 2. E hoohanohano. He adorns his pro- fession, ke hoohanohano nei oia i kana oihana.

A-droit', adj. Makaukau. Syn. expert; skilful.

A-drlft', adj. Hookuu wale ia. The boat is adrift, ua hookuu wale ia ka waapa.

A-dtilf , TO. He kanaka 00; he wahine 00.

A-dikl'ter-ate, v. E kawili pu i ka mea waiwai me ka mea waiwai ole.

A-dai'ter-y, TO. He moe kolohe.

Ad-van^e', v. 1. E nee imua. Advance in knowledge, e nee imua ma ka iko. 2. E hookiekie. Advance in office, e hookiekie ae la ma ka oihana.

Ad-vance'ment, TO. 1. Ka nee ana imua. 2. Ka hookiekie ana'e.

Ad-van'tage, w. He pomaikai. Syn.

^benefit.

Ad'van-ta'^eous, acf/. Pomaikai. Syn. beneficial.

Ad-vent'ure, TO. Mea ulia.

Ad-venf ur-er, to. He kuewa; he aea wale.

Ad-vent'nr-oiis, adj. Aa; nahoa. Syn.

^bold; daring.

Ad'verb. to. Halnalea.

Ad'ver-sa'ry, n. He mea ku-e'; heen- emi.

Ad-v€rse', adj. Ku-e. An adverse de- cision, he olelo hoohoio ku-e'. 2. In adverse circumstances^ pilikia ka uoho'ua.

ADVERSITY

14

AGILITY

Ad-ver'sl-ty, n. Ke kaii o ka poino; ^ke kau ana mai o na popilikia.

Ad'ver-tise', v. E hoolaha ma ka nu- pepa; e hoolaha oihaua,

Atl-ver'tise-ment, n. He hoolaha ma ka nupepa.

Ad-vi^e', n. Olelo ao.

Ad-vis'a-ble, adj. Kupono. Syn. ex- pedient; proper.

Ad-vise', v. 1. E ao. 2. E kuka' pu.

Ad-vise'ment, n. 1. Ke kukala'na. 2. Ka noonoo ana. The matter is under advisement, ke noonoo la nei la mea.

Ad-vis'or, w. Mea ao; mea kuka' pu.

^2. He kakaolelo.

Ad'vo-€ate, v. E kokua.

Adz,

Adze, J ^- Koikalai.

A-e'ri-al, adj. E pill ana 1 ka lewa.

_ Aerial flight, lele ana ma ka lewa.

A'er-o-lite, n. He pohaku no ka lewa.

A'er-o-naut', n. Ka mea e lewa ana

_makabaluna.

A-er-o-naut'ic8, n. Ka ike no ka hoo- lewa ana'ma ka baluna.

Aes-thet'ie, / j. E pili ana i ka

Aes-thet'ie-al, ) •'• maikai, a i ka nani o ka noho'na.

Aes-thet'ics, n. Ka ike e pono ai ka maikai, me ka nani o ka noho'na.

A-far', adv. Mamao aku; kaawale loa

^'ku; poiuiu.

Af 'fa-ble, adj. Oluolu; laulea. Syn. po- lite.

Af-fair', n. Hana. A disgraceful affair,

. he hana hilahila.

Af 'fee-ta'tion, n. Heanohaakei; ano hookohukohu.

Af-feet'ing, adj. Manaonao. Syn. pa- thetic.

Af-fee'tion, n. 1. He aloha. 2. He mai. Affection of the heart, he mai e pili ana i ka puuwai.

Af-fee'tion-ate, ao;. Aloha. An affec- tionate disposition, he ano aloha.

Af-fi'an^e, v. E hoopalau. Syn. be- ^ troth.

Af fi-da'vit, n. Olelo hoike i kakauia, a i hoohikiia. Syn. deposition.

Af-fll'i-ate, v. E launa pu; e hookama.

Af-fin'i-ty, n. 1. Pili ma ka mare. 2. Ka pili ana o kekahi mea i kekahi mea.

Af-firm', v. 1. E hooia, ^2. E hoike pololei. Syn. assert.

Af fir-ma'tion, n. 1. He olelo hooia. 2. Ma ke kanawai, he olelo hoike i hoo- hiki ole ia.

Af-f irm'a-tive, n. Ka aoao ae.

Af-fix', V. t. 1. E pakui. 2. E kaksm mahope. Afflx a signature, e kakau inoa mahope.

Af-tliet', V. t. E hoopilikia; e hoopai; e hooehaeha. Syn. to trouble; to pain.

Af-flie'tion, n. He popilikia. Syn. dis- ^ tress.

Af 'flii-ent, adj. Waiwai. Syn. wealthy.

Af-fol•d^ V. 1. E haawi. Syn. give. Af- ford pleasure, e haawi i ka hauoli. 2. Hiki. I cannot afford to hmj, aole hiki ia'u ke kuai. The student cannot af- ford to waste his time, aole hiki i ka hau- mana ke mauna wale i kona manawa.

Af-fray', w. Hehaunaele; he hakaka. Syn. tumult quarrel.

Af-front', V. E hoonaukiuki. Syn. of- fend.

2. E hookokonoi'e; e hanawale. Syn. insult; provoke.

A-fire', adv. A ia i ke ahi. Syn. on fire.

A-float', adv. Lana ma ka wai.

A-foot', adv. Hele wawae.

A-fore'said, adj. I olelo ia mamua.

A-fore'time, adv. I ka wa i hala.

A- f raid', adj. Maka'u; hopohopo; pu- iwa.

A-fresh', adv. Hou. Syn. again.

Aft, adv. Ma ka hope o ka moku.

Aft'er, prep, and adv. Mahope; ihope.

Aft'er-noon', n. Auina la.

Aft'er- thought, n. Manao 1 ala m.ai

^ mahope.

Aft'er-wardg, adv. Mahope; i ka wa mahope.

A-gain' (a-gen), adv. Hou. Do not do 80 again, mai hana hou pela. 2. Eiahou. Again; if this be true, etc. Eia hou; ina he oiaio keia, etc.

A-gainstS prep. Ku-e'. Syn. versus.

Agre, n. He au manawa. The age in which we live, ke au a kakou e noho nei. 2. Na makahiki o ke ola ana. What is

_your agef ehia ou mau makahiki?

A'ged, ad/. Kahiko; piha na makahiki,

_ Syn. old; venerable.

A'gen-^y, n. Ka oihana o ke agena.

A'^ent, w. 1. He hope; he agena. 2. He kumu; he mana. Fire is an agent of heat, he kumu ke ahi no ka wela.

Ag'grand-ize, v. E hoomahuahua. Syn. augment. Aggrandize power, e hoo- mahuahua i ka mana.

Ag'gra-vate, v. 1. E hoonaukiuki; hoouluhua. He aggravated me, nana i hoonaukiuki mai la'u 2. E hoomahuahua ino. It aggravates the case, na ia mea e hoomahuahua ino mai.

Ag'gra-vat'ing, adi. 1. Hoonaukiuki. An aggravating chad, he keiki hooua- ukiuki. 2. Hoomahuahua ino.

Ag'gra-va'tion, 7t. 1. K a hoomahua- hua ino ana, 2. Ke kumu e ukiuki ai.

Ag'gre-gate, n. Ka huina nui. Syn. sum.

Ag-gres'sor, n. Ka mea i hewa mua.

A-ghast', adv. Pioloke; ilihia. He stood aghast with fear, pioloke oia i ka mak'au.

Ag'Ile, adj. Mama; kaukaulele. Syn, nimble.

A-^il'i-ty, n. Ka mama o ke kiuo.

AGITATE

15

ALIVE

A^l-tate, V. 1. E hoopulwa,

2. E hooluliluli.

8. E hoala. To agitate the sv^ect^ e ho-

ala i kc kumu noouoo.

4. E hoolalelale. Agr'-l-ta'tor, TO. 1. He mea hoolalelale;

he in e a hoopuiwa.

2. He mea e hoala mau ana 1 ka naau

o kanaka. A-go't adv. Liuliu i hala. Long ago,

liuliu loa. Ag'o-nize, v. E kupaka ka naau.

Agr'o-ny, n, Eha kukonukouu o ka na- au, a o ke kino paha. A-pree', v. 1. E ae like; ekuikahi; e

lokahi.

2. E ku like; e kohu like. A-gree'a-l)le, adj. 1. Oluolu. An

agreeable breeze, he makani oluolu; he

koaniani.

2. Laulea; launa. A-grree'tnent, n. Olelo ae-like; pala-

pala ae-like. Syn. contract.

2. Ke kulike ana; ka hookohu ana. Agr'rl-efil'tur-al, adj. E pili ana i ka

oihaua mahiai. Agricultural Society,

hui raahial. Aff'rl-ciilt'ure, n. Oihana mahiai.

Ag'ri-ciil'tur-lst, to. Kanaka mahiai.

Syn. farmer. A-ground', adv. Hi; mau. The ship is

aground, ua ili ka moku. The boat is

aground, ua mau ka waapa. A'giie (a'gu), to. Ka mai anu me ka

wela. A-head', adv. He has gone ahead, aia

oia imua.

2. Go ahead in your sttidies, e nee Imua ma kau mau haawina.

3. To forge ahead, e nee malie imua. The ship jorged ahead, nee malie ae la

_ka moku imua.

Aid, TO. Kokua, Syn. help; assistance.

Ald'de-caiap (ad-de-kong), n. He

_luna lawelawe no ke generala.

Ail, V. 1. E omaimai; enawaliwall. 2. E hoopilikia. What ails the child f heaha ka mea e hoopilikia nei i ke kei-

_ki? Syn. trouble; disturb.

Aim, V. 1. E hoopololei ka nou ana; ke ki-pu' ana,

2. E hookupono i ka manao maluna o kekahi kumu noonoo. Aim high in the pursuit of knowledge, e kau aku a kie-

_ Kle ka manao i ka imi ana I ka naauao.

Aini'legs, adj. Luana wale ae; nanea Avale; noonoo ole. To live an aimless life, e noho nanea wale. To study in an aimless way, e iml xne ke noonoo ole; e

^ Imi wale.

Air, TO. L He ea. 2. Ka leo wahlne o ka leo mele. Syn. soprano. 8. To put on airs, e hookapukapu; e

^haanou.

Air, V. 1. E kaulal I ke ea. Air the bed clothes, e kaulai na lole moe 1 ke ea.

2. E wehe I ke ea. Air ififi room, e we-

y^he ke keeuai ke ea, Syn, ventilate.

Alr'punip, n. He pauma ea e pauina

^ana i ke ea noloko mai o kekahi mea.

Air'sliaft, TO. Pukahookomo ea i ka lua

.ell.

^^ir'tight, adj. Komo ole ke ea; paa.

AXr'y, adi. L Hamamaikeea. 2. Lalelale. Syn. vivacious.

Aisle (ile), n. He ala mawaena o na noho o ka luaklni, a hale e ae paha.

A-jar', adv. Hamama iki; haraama ha- pa. The door is qjar, hamama iki ka puka.

A-kln',acf/. 1. PIK koko. 2. A no like.

A-lic'ri-ty, to. Ka raikioi ma ka hana.

A-larin',n. Puiwa; hopohopo; maka'u. Syn. fear.

A-larm'ing, adj. Hooweliweli; hoo- maka'u.

A-larm.'elock, to. He wati kani hoopu- iwa.

A'las', inter j. Auwe!

Al-be'it, adv. Oiai nae. Syn. notwlth-

^ standing.

Al'bum, TO. He buke malaraa i na mea milimill. Photographic album, he buke kii helehelena. Autograph album, he buke malama kakau lima. Stamp al- bum, he buke malama poo leta, me na

^hoailona pai e ae.

Al'eo-hol, TO. He wai kulu; he aleko- holo; ke kumu o na wai ikaika a p.m.

A-lert', adj. Makaala; hoihoi; miki. Syn. vigilant; prompt. To be on the alert, e anehe.

A-lert'ness, n, Ka noho makaukau;

ka makaala.

Al-ge-bra, n. Hoallona helu.

A'li-as, adv. Oia hoi; pili i ka lawe ana 1 ka Inoa kapakapa. Brown alias Smith,

^o Baraunu, oia hoi o Kamika.

Al'i-bi, TO. Ma kahi e; he olelo no ke kanawai, e hoike ana aia ma kahi e ka mea i hopuia no ke karaima, i ka wa i

_hana ia ke karaima.

Al'ien, to. He kupa no ka aina e. Syn. foreigner.

_2. HemaUhlnl.

Al'ien-ate, v. 1. E hoolilo aku I keka- hi pono i kuleana na hai.

2. He hoomokuahana i ke aloha.

3. E hoohuli ku-e i ka manao. A-llght/, V. 1. E lele Halo; e lehel.

Alight from the horse, e lehel mai ka lio.

2. E kau. The bird alights on the branch,

ke kau nel ka manu ma ka lala A-lign'meiit, TO. Ka hooponopono ana

o ka laina. 4^-1 ike', adv. Like a like. Al'i-mo-ny, n. He haawina waiwal na

ka wahlne mare, ke okiia, a ke hooka- ^ waleia paha mai ke kane. Al'i-qiiot, od/. Mahele koena ole. A is

an aliquot part of IS, o ka 4 he mahele

koena ole la o ka 12. A-lxve% adj' Ola; e oia ana.

•ft

ALL

16

AMELIORATE

^11, adj. Pau loa; huina pau. Syn. to ^tal;_the whole. Al-lay', V. E hooemi; e maalill mai.

Syn. mitigate.

2. E kena. Syn. quench. To allay

thirst, e kena i ka make wai.

8. E hoona'; e akakuu. Syn. pacify;

appease. Al-le'gi-ati^e, n. Ka pono o ka maka-

ainana 1 kona aupuni.

2. Ka pono a ke Kanaka e hana'i. Al-le8:e'(al-lej'),r. Ehaipololei. Syn. ^affirm. Al'le-go-ry,n. Hekaaonanenane. Syn

f arable. -le'vi-ate, v. E hoomama. To alle- ^viate distress, e hoomama i kaehakino. Al'ley, n. He alahele ololi iloko o ke

kulanakauhale. Al-li'an^e, n. He kuikahi; kekuikahi

ana.

2. He hui. Evangelical alliance, hul ^ Eiianelio. Al'11-ga-tor, n. He moo uui o na muli-

wai o America Hema. Al-low', V. E ae. Syn. permit. Allow

me to go, e ae la'u e hele. Al-low'an^e, n. He haawina; he ma-

hele. Al-16y', w. Ka hui ana o na metala ano

like Die. Al-lude', V. E kuhikuhi. Syn. refer. Al-lure', V. E hoowalewale; e onou.

Syn. entice. Al-lur'lng, adj. Hoomalimali. Syn.

enticing. Al-lu'sion, n. See Reference. Al-ly', n. He hoa; he kokua.

Al'tna Ma'ter, w. Ke kula mil kahi i loaa i ka haumana ka ike.

^I'ma-nae, n. 1. He alemenaka, papa kuhikuhi la.

2. He buke hoike ana 1 na mea e pill ana i ka la, mahina, hoku, etc. 8. Nautical almanac, he alemenaka hooholomoku.

4. JHe(i icaZa^jnaTioc, he alemenaka ho- ike laaulapaau.

^l-might'y, adj. Mana loa. The Al- mighty, Ke Akua Mana Loa

^lm6gt% adv. Kokoke; aneane. Syn.

..very nearly.

Alms, n. Na haawina manawalea.

Alms'-house', n. Hale hookipa no ka

foe i nele. Syn. poor-house. 6ft', adv. Iluna. Look aloft, e nana lluna. Pili i ka pii ana iluna o ke kia.

A-lone', ad;. Oia hookahi ; mehameha.

A-16ng', adv. 1. Come along, e hele mai. 2. 6o along, e hele pela.

A-lting'side\ adv. Pili aoao. Along- side of the wharf, pili aoaoi ka uwapo.

4^-1 oud', adv. Me ka leo moakaka; me kaleonui.

Al'ph.a-bet, n. Ka papa A.

Al'plia-betMc-al-ly, adv. Hoonohono- hoia mamuli o ka papa A.

Al'pine, adj. 1. E pili ana i na mauna Alepa.

2. Kiekle, e like me na mauna Alepa. Alpine hights, na wahi kiekie o na mau- na.

^1-read'y, adv. I keiamanawano; ano iho nei.

Al'so, adv. and conj. No hoi. Do this also, e hana nohoi i keia.

Al'tar, n. He kuahu; wahi mohal. Family altar, ka pule ohana.

Al'ter, V. 1. E noololi; e hoo-ano e. Syn. change. 2. E poa; e kahe i ka laho,

Al-ter-a'tion, n. Ka hoololi ana; ka hoo-ano e ana.

Al't«r-a-tlve, n. He laau lapaau; e hoo-ano e ana i ke koko.

Al-ter-ca'tion, n. Ka hoopaapaa ino ana. Syn. dispute; wrangle,

Al-ter'nate-ly, adv. Pakahi; ma ke ano kike'.

Al-t€r'na-tive, n. Ka mea i kohoiao na mea elua.

Al-tiioug:li' (al-tho,), conj. Ina no pa- ^ha; oiai.

Al'tl-tude, n. Ke kiekie. Syn. hight or height.

Al'to, n. Ka lua o na leo mele kupono i ka wahine; leo aleto.

^I'to-getli'er, adv. 1. Pau pu; hui like.

2. Pakela loa. Altogether too much, oi pakela loa.

A-lftm'nu8, n.p?. Alumni. He haumana i puka pono atu mai ke kula nui.

^Vwa,yH, adv. Ina manawaapau; man.

A-man'u-en'sis, 7i. 1. Ka mea i kakau- lima no hai. 2. Karaeai kaknu i kaolelo ahai.

A-mkaa', v. E hooahu. Syn. accumu- late.

Am'a-tenr, n. Ka mea e hoomaamaa ana ma kekaht oihana.

A-maz'ing, adj. Kupaianaha; luaole.

Am-bas'sa-dor, 71. He elele i hoouna- iamai kekahi aupuni a i kekahi aupu- ni aku.

Am'bi-dex'ter, n. He mea 1 makaukau like me kona mau lima elua.

Am-big'u-ofiis, adj. Moakaka ole; ano lua; loli lua ke ano. An ambiguous sen- tence, he hoj>una,o\e\o ano lua.. An am- biguous thought, he manao lole lua.

Am-bi'tion, n. Ke ake o ka uaau e lilo i pookela.

^2. He manao hooia; manao hook iekie.

^m'ble, V. E holo peke. Syn. pace.

Am'bu-lan^e, n. He kaa halihali no

^kapoeiehal ke kaua.

Am'bus-eade', n. He poe e hoohalua

^ ana i ka enemi; he poipo.

Am'bush, n. He paliele; he wahi hoo- halua.

A-me'li-o-rate, v. 1. E hooakea i ka noho ana. Syn. alleviate. Ameliorate the condition of the poor, e hooakea i ka uoho-aua o ka poe ilihune.

AMENABLE

17

ANIM ATE^^-TFO R'

2. E hooluolu. Ameliorate pain, e ho- oluolu i ka eha. A-me'na-ble, adj. See Responsible.

A-mend', v. 1. E hoololi. Amend the constitution, e hoololi i ke kumukana- wai.

2. E konini; e oioio; ehoomakamaie oluolu.

3. E hull mal ka hewa a i ka pono. A-mend'iuent, n. Ka hoololi ana.

A-mends', n. 1. Kahulkala ana.

2. Ka mea i paniia no kekahi hana _lno. a olelo ino paha. Am'i-a-ble, adj. Ku i ke aloha; ano oluolu. Syn. lovely. Am'I-ca-ble, adj. Ano launa. Syn.

friendly. A-mid' I prep. Iwaena; mawaena. Syn A-inidsti among. A-ml8s% adj. 1. Ku pono ole. ^2. Hele hewa; hu hewa. Am'i-ty. n. 1. Ka launa o ka manao.

Syn. friendship.

2. Ke aloha hoalauna. Syn. good will. Ka manao maikai. Am'mu-ni'tioii, w. Nalakonakekipu.

Am'nes-ty, n. Ke kala ana 1 ka poe i kipi i ke aupuni.

Arn'o-rotis, adj. Kuko wahine. Syn. passionate.

A-mount', 71. Ka huina.

A-mount', v. E lilo. It am/mnted to a large sum,, lilo ia i huina nui.

A^n-phib'I-oiis, adj Ola like iloko o

^ ka wai a ma ka aina.

Am'phi-the'a-ter, n. 1. Hale keaka nui, ano poai, o ka wa kahiko. 2. Amphitheater of mountains, na mau-

^na e poai ana,

i\in'ple, adj. Lawa pono; nui kupono.

A3n'pH-fl-€a'tion, n. Kahooakeaana; ka hoomahuahua ana. Syn. enlarge-

^ment.

Am'pli-f^, V. 1. E hoomahuahua; am- plify the dimensions, e hoomahuahua i na pale n a.

2. E wehewehe hou a nui. Amplify the analysis, e wehewehe hou a nui i ka olelo wehewehe.

Am'ply, adv. Lawa kupono. Syn. suf-

^ficiently; bountifully.

Am'pu-tate, v. E oki a moku loa.

A-muse', V. E hoolealea; e hoohiolu; e paani pu.

A-muse'ment, n, Helealea;hepaani.

A-mus'ing, adj. Lea; lealea.

A-nal'o-^y, 71. Na kumu hoohalike iwaenao na mea ano okoa; ka like a like o kekahi mau mea. Reason from analogy, e noonoo ma ka hoohalike.

Anal'y-Rl8, 71. 1. Ka mahele liilii ana o kekahi mea kino a loaa kona muu kumu.

2. Ka wehewehe ana o kekahi manao, nanehui, a ninau pohihibi paha. 2

An'a-lyge, v. E wehewehe ano.

2. E nookaawale i na huna o kekahi ^ mea kino i loaa i kona man kumu. An'arch-y, n. 1. Ka malu ole o ka no- ho ana.

2. Ka noho ana kanawai ole. A-n&t'o-my, n. Anatomia. He wehe- ^ wehe ano no na mea kino ola. An'ces-tor, n. He kupuna o ka wa

kahiko. An-^es'tral, adj. No na kupuna mai. Ancestral home, ka home o na kupuna. An'^es-try, n. Ke kuauhau. Syn. line- „age; birth.

An'cbor, n. He heleuma. An'€lior-age, n. Wahi ku moku.

An'^ient, adj. Kahiko.

An'fients, n. Ka poe o ka wa kahiko.

And, conj. 1. A. ^ndsot^ts, apelanoia.

2. A me. The dog and cat, ka ilio a me ka popokl.

3. He hua olelo e hoohui ana i na ma- mala olelo elua. John went a fishing, and James went to play, hele o Keoni i ka la- wa-i-a, a hele o Kimo i ka paani.

An-dan'te, adj. Lolohi; malie; pili I ke mele ana. An'ec-dote, n. He wahi kaao iki.

An'e-mStn'e-ter, n. He mikini ana 1

ka ikaika o ka makani. A-new', adv. Hou. Syn. again. ^n'grel, n. Anela. An'ger, n. Huhu; ukiuki; inaina.

An'gle, 71. He huina. Riaht angle, hu- ina kupono. Acute angle, huina. oi. Ob-

^ tuse angle, huina peleleu. An'gle, V. E kamokoi. An'gler, 71. Kanaka kamokoi. An'gli-9ige, v. E hoolilo i ano Bereta-

„nia.

j\n'gllng, 71. Ke kamokoi ana. An'gling-rod, n. He aho kamokoi,

^Syn, fishing rod. An'gling-worm, n. He koe.

An'gry, adj. Huhu. An'guish, n. Kupaka.

An'gu-lar, adj. Mehe huina la.

An'i-mal, n. He mea ola, aole nae he

„uhane kanaka kona; he holoholona.

An't-mal, adj. Holoholona. Animal instincts, ka noonoo holoholona. Ani- mal kingdom, ka mahele holoholona. Animal food, ka ai i-o holoholona. An-

. imal spirits, ka hoihoi o na holoholona.

An-i-marcule, n. Mea ola makalii loa,

, ike ole ia ka maka maoli.

An'i-mate* v. 1. E hookomo ke ola i ke kino. 2. E hooeueu ; e hoolalelale. Syn. en-

^ liven; stimulate.

An'1-mate, adj. Ola. Animate bodies, ^ na kino ola.

An'i-mat'ed, adj. 1. Ola. Animated na- ture, na mea ola a Ke Akua i haua'i; na mea ola o ke ao nei. 2. Miki; lalelale.

ANIMATION

18

APERIENT

An'i-ma'tion, n. JCa eleu; ka hoihoi. He spoke with animation, kamailio oia

^me ka hoihoi.

An'i-mos'i-ty, n. Ka manao ku-e; ma-

^naoenemi.

An'i-mfts, n. Ka manao. Syn. mind.

^ The animus was bad, ino ka manao.

An'kle, n. Ka pnupuu wawae.

An'nals, TO. Ka moolelo. Syn. history; chronicles.

An-nex', r. E pakui; e hookui. Syn.

^append; join.

An'nex-a'tion, n. Ka hoohui anamai;

^ ka hookuimai.

An-ni'hi-late, v. E hoopau loa; e hoo- lilo i mea ole loa. Syn. to cause to cease

^•to be.

An'ni-ver'sa-ry, w. 1. Lahoomanao. Birthday anniversary, la hoomanao no ka hanau. 2. Ka piha pono o ka makahiki.

An-noun^e', v. E kukala; e hoolaha. Syn. proclaim; publish.

An-nouii<;!e'ineiit, n. ke kukala'na; ka hoolaha'na. Syn. proclamation.

An-noy', -y. E hoonaukiuki; e maha- oi; ehoouluhua. Syn. vex; tease; trou- ble.

An-ndy'an^e, n. He kumu hoonaiiki- uki; kumu hoouluhua. Syn. disturb-

^ance; vexation.

An'nu-al, n. 1. He mea kupu ae, a make aku iloko o ka makahiki hooka- hi.

2. He buke i paiia i kela me keia ma- kahiki.

An'nu-al, adj. Kela me keia makahiki.

An-nu'i-ty, n. He uku makiihiki.

An-niiV,v. Ehoopau; e hoonoa. Syn.

^abolish; nullify; cancel.

An'nu-larj adj. Mehe komo lima la. Annular space, ke kowa mawaena o na kaha poepoe elua, i kahaia kekahi ilo- ko ae o kekahi. Annular eclipse, ka hoo- pouli anaokala, akoehemalamalama

^ mehe komolima la.

An'o-dyne, n. He laau lapaau hoopau eh a.

A-noint', v. E hamo i ke kino; e poni.

A-nom'a-ly, n. He mea mawaho ae o kaloinamau.

A-non'y-inous, adj. Inoa ole. Anon- ymous letter, he palapala inoa ole.

An-6th'er, adj. 1. Kekahi mea e; ke- kahi ae. 2. Mea hou ae.

An'swer (an'ser), v. 1. E pane; e hai i ka haina.

2. E kupono. That will answer, e ku- pono ana kela.

4^n'8wer, n. He haina; he paneninau.

An'swer-a-ble, arf;. 1. Hikikepane- ia.

2. You are answerable, maluna ou ka pilikia. Syn. accountable.

Ant, n. He naonao; he nonanona.

An-tag'o-nlst, n. 1. He enemi. 2. Heboapaio.

Ant-arc'tie, adj. E moe ana ma ka

welau Hema. An'te-^ed'ent, n. Ka mea e hele ana

^imua o kekahi mea e ae; ka mua. An'te-cham'ber,n. Kekeena mawaho. An'te-date, v. E kakau e mamua.

An'te-di-lu'vi-an, adj. Mamua'e o ke

^ Kai-o-kahinalii. An'te-pe-nult', n. Ke kolu o na ma-

mala o kekahi hua olelo. ^^n-te'ri-^or, adj. Mamua. Syn. before. An'te-robm, n. He keena mamua o ke

^keenanui. An-them, n. He leo mele hoolea; i ha-

^ kuia no na huaolelo o ka Baibala. An'thra-^ite, n. Nanahu pohaku.

An'tic, n. Paani o na holoholona.

An-tl^'i-pate, v. E manao lana. Syn. expect; nope for.

2. E kau nui ka manao maluna o ka pomaikai 1 manaoia e hiki mai ana. §. E noonoo e mamua; e hoomakaukau e mamua. Syn. foresee.

An-tl^'i-pa'tion, n. Ka noonoo e ma- mua; ka hoomakaukau e ana o ka ma-

^nao. Syn. expectation.

An'ti-dote, n. 1. He huikala. 2. He laau lapaau e huikala anair.a ino 1 loaa mamuli o na laau make, etc.

An-tlp'a-thy, n. Naauku-e'; naauhoo- waha'waha'; naau mihimihi.

An-tlp'o-des, n. Ka poe e noho ana

ma kela aoao o ka honua. ^ 2. Na wahi ma kela aoao o ka honua.

Aii'tl-qua'ri-an, adj. No ka wa k;ihi- ko. Antiquarian researches, ka huli ana no na mea o ka wa kahiko.

An'tl-qua'ry, n. He kanaka i huli no ^ na mea o ka wa kahiko.

An-tiq'ui-ty, n. Ka wa kahiko.

2. Ke kahiko. The antiquity of the . book, he kahiko o ka buke.

An'ti-quafed, adj. No ka wa kahiko.

Ant'ler, n. Ke kiwi o ke dia.

^n'vil, n. Ka hao kui o ke amara.

Anx-i'e-ty, n. Kupikipiki-o' o ka na- ^ au. Pihoihoi o ka naau.

Anx'loiis, adj. Hopohopo; pihoihoi.

Anx'ioiks-ly, adv. Me ka nihoihoi. An'y (eny), adj. 1. Kekani. Any one

of them, kekahi mea o lakou.

2. Any place, ke kau wahi. Syn. any

where. An'y-how, adv. Ma kekahi ano. A-6r'ta, n. Ke aa-lele nui, e pauma ana

i ke koko mai ka puuwai a iloko o i:a

aa-koko nui. A-pfi^e', ady. Awiwi. Syn. hastily. A-part', adv. Kaawale; pakahi. Syn.

separately. A-part'ment, n. He keena. Syn. room. Ap'a-thy, n. Palaka o ka manao; hoo- _maloka. Syn. indifference. Ape, V. E hana e like me ke keko.

2. E hoohalike aku ma ke ano hoopi-

limeaai. A-pe'rl-ent, n. He laau hoonaha'.

APERTURE

19

APPREHEND

Ap'er-ture, n. He puka; he wahi ha- _mama, A'pex, 71, Kawelau; ka wekiu.

A-phe'li-on, «. Kalil ma r.a alapoal o

na hoku-hele i mamao loa'ku lakoii .mal kaLa'ku.

A'pi-si'ry, n. Wahi malama nalo meli. i\.-ple?e', adv. Pakahi. Ap'o-gee, n. Kahi o ke alahele o ka

mahina 1 kaawale loa'ku oia mai ka

honua aku. A-pdl'o-|:ize, V. E haawi i ka olelo

hoolaulea.

2. E mihiimuaokekahi. I apologize

for my words, ke mihi nei au no ka'u

mau olelo. A-p61'o-^y, n. He olelo hoolaulea. ^2. He oleic mihi. Syn. excuse. Ap'o-plex'y, n. He mai ku hewa.

A-pds'ta-tize, v. E haalele i ka mana- oio a 1 ka hoomana paha.

A-pfis'tle, n. He luna olelo, kekahi o na haumana he umikumamalua o ka Haku.

A-pds'tro-phe, n. 1, He kaha (') e hoike ana ua haule kekahi hua olelo. 2. He kamailio pololei aku i kekahi mea iloko o ka haiolelo. An apostrophe to the ocean, he kamailio pololei i ka moana.

A-potli'e-ca-ry, n. Kanaka kaawili a kuai i na laau lapaau.

Ap-pall', V. E hooweliweli; ehooilihia.

^SYN.*'terrify.

Ap'pa-ra'tus, w. Napaahana; nalako e pono ai kekahi oihana.

Ap-par'el, n. Ka aahu; na lole komo. Syn. dress; raiment; clothes.

Ap-par'ent, adj. Moakaka. Syn. evi- dent; clear.

2. Moakaka 1 ka ike maka. Syn. visi- ble.

Ap-par'ent-ly, adv. I ka nana'ku.

Appa-ri'tion, n. He uhane; he lapu;

he kinowailua. Syn. ghost. Ap-peal, 71. 1. He palapala hoopii mai

kekahi aha hookolokolo a i kekahi aha

kiekie ae.

2. He olelo nonoi; olelo koi; olelo ao. Ap-peal', V. 1. E hoopii mai kekahi

olelo hooholo.

2. E nonoi; e koi. Ap-pear', v. 1. E hoea mai. The ship

appears in sight, ke hoea mai nei ka

moku.

2. I ka nana'ku. It appears he did not

go J i ka nana'ku aole ia i hele. Ap-pear'an^e, n. 1. Ka nanaina. The

ship presented a beautiful appearance,

nani ka nanaina o ka moku.

2. Ka hiki kino mai. To put in an

appearance, e hiki kino mai.

8. He hiohiona. Appearances are a-

gainst him, ku-e na hiohiona iaia. Ap-pease', v. E hoo-na; e hoolaulea;

e malili. Ap-peaged', adj. Akakuu. Syn. calm-

ed; quieted. His hunger was appeased,

akakuu kona pololi. Ap-pcl'lant, n. Ka mea e hoopii ana ^ imua o ke kanawal. Ap'pel-la'tion, n. He inoa. Syn.

name; title. Ap-pgnd', r. E pakui ; e hookui. Syn.

annex. Ap-pend'a^e, n. Ka mea i pakuiia;

ka mea i hookuiia. Ap-pen'dix, n. He olelo pakui, ma ka hope o ka buke.

Ap'per-taln', v. Pili. Syn. relate to; belong to.

Ap'pe-tite, n, 1. Ono ai. Withoiit ap- petite, kanea; kaea.

2. Kekuko. The appetites and passions, ^ na kuko.

Ap'pe-tiz'er, n. Mea hoala i ka ono ai. Ap-plaud', V. E mahalo; e mahalo me

ka pal lima. Ap-plause', n. Ka mahalo I hoikeia ^ ma ka pailima, a keehi wawae paha. Ap'ple, n. 1. He apala, hua ai.

2. Apple of the eye, ka onohi maka, Ap-pli'an^e, w. Ka mea e hiki ai ke- „kahi ban a. Ap'pli-€a-ble, adj. Ku pono ; pilipono.

Ap'pli-€&nt, 71. Ka mea e noi ana. An

applicant for ofjice, ka mea e noi ana i ^oihana. Ap'pli-ca'tion, TO. 1. Ka noi ana.

2. Ka pili paa ana i kekahi mea a ko

aku la.

8. Kekupaaanaokamanao.

4. Ka hoopiliana. Ap-ply', V. 1. E hooplli: he applied the

rule, ua boopili oia i ka rula.

2. E hoopaa. Apply your mind to your

lesso7is, e hoopaa kou manao i kau iuau

haawlna.

8. E hoopii. ffe applied to me for work,

hoopii mai oia imua o'u i hana. Syn.

ask, noi. ^p-point', V. E hookoho. Ap'point-ee', n. Ka mea i hookohoia.

Ap-point'ment, n. Ka hookoho ana. Ap-por'tion, v. E mahele aku.

Ap'po-slte, adj. Kupono loa. Syn. ^ very suitable. Ap'po-si'tion, n. Ke ku ana o kekahi

haiinoa no kekahi haiinoa. Bill, Vie

blacksmith, shod my horse, na Pila, ke

amara, i kapili i na hao o kuu lio. Ap-prfiis'al, n. Ka hooholo ana no ka

waiwaio kekahi mea, mamuli o ke

kauoha. Ap-praise', V. E hooholo no kawaiwai

o kekahi mea. Ap-^>rai8'er, n. Luiia hooholo no ka

waiwai o kekahi mea. Ap-pre'^i-ate, v. E hoomaopopo me „Ka apono. Ap'pre-hdnd', v. 1. E hoomaopopo i

ke ano. / apprehend the meaning, ke

hoomaopopo nei au i ke ano.

2. E hopu, ma ke kauawai. The Sheriff

APPREHENSION

20

ARDOR

apprehends the thief, ke hopu nei ka ^ makai i ka aihue. Syn. arrest. Ap'pre-lien'sion, w. 1. Ka hopu ana.

Syn. arrest.

2. Ka hoomaopopo ana. Syn. compre- hension. A man of dull apprehension, he kanaka hoomaopopo uuku.

3. Apprehension of mind, ka hopohopo ^okamanao. Syn. doubt; anxiety.

Ap'pre-heii'sive, adj. Kanalua; hao-

nao. Ap-pren'ti^e, n. Ka mea 1 hoopaaia

ma ke kanawai, e ao i kekahi oihana

hana lima. Ap-pren'ti?e-8hip, n. Ka manawa i

noopaaia'i o kekahi no ke ao ana i ka

oihana. Ap-prise', v. E hoakaka; e hai aku.

SYN. inform. Ap-proach', n, 1. He ala e kai ana.

The approach to the house, ke ala e kai

ana i ka hale.

2. Ka hookokoke ana; kahoea ana mai.

The approach of the enemy, ka hoea ana

mai o ka enemi. Ap-proach', V. E hookokoke; e nee a ^ kokoke. Ap'pro-ba'tion, n. 1. Ka hoapono; ka

apono. 77ie approbation of the teacher,

ka apono o ke kumukula. Syn. ap- proval.

2. Ka maliu ana. Ap-pro'pri-ate, adj. Kupono. Syn.

applicable; suitable. Ap-pro'pri-ate, v, E hookaawale; e

hoolaa. Appropriate a sum of money, e

hookaawale 1 puu dala. Appropriate to

sacred uses, e hoolaa. Ap-pro'prl-a'tion, n. 1. He haawina;

Appropriation bill, he bila haawiua.

2. He puu dala i hookaawaleia no ke- kahi hana. Ap-prove', v._ E apono; e hoapono. Ap-prox'i-mate, v. E hookokoke. Syn.

approach. Ap-prox'i-mate, adj. Ano like; ane-

ane pololei. An approximate result, he

loaa aneane pololei. Syn. proximate. Ap-prox'l-ma'tion, n. Ka hookokoke

ana. An approximation to the truth, ka

hookokoke ana i ka oiaio. •Ap-pur'te-nan^e, n. Mea plli. Syn. .adjunct; appendage. A'pril, n. Aperila. Ka hao na mahina _o ka makahiki. A-pron, n. He epana; he pale lole no

ke alo, e malama ana i ka maemae o ka , aahu. Apt, adj. 1. kupono. Syn. fit; suitable.

An apt reply, he pane kupono.

2. Makaukau. Syn. ready; skillful. An apt workman, he kanaka hana ma- kaukau.

3. Maa; walea. Syn. accustomed. Apt ^ to become careless, maa i ka hauhili.

.4pt'i-tude.j Ke kupono; kamakau- Apt/ness, \ kau. Syn. fitness; suit- ableness.

A-qua'ri-um, n. He wahi e malama ai i na mea ola, a me na mea ulu o ka wai. A-quat'lc, adj. 1. O ka wai. An aqua- tic fowl, he manu o ka wai. Aquatic

^sports, na lealea o ka wai.

Aq'ue-diict, w. He ha wai; he auwai.

4^r'ab, n. He kamaaiua no Arabia.

4^r'a-bi€, adj. No Arabia.

Ar'a-ble, adj. Kupono ke mahi.

Ar'bl-tra-ry, adj. 1. Mawaho o ko ka- nawai.

2, Hamuli o ka manao iho. An arbi- trary person, he kanaka e hooko ana

.. mamuli o kona manao wale iho no.

Ar'bi-trate, v. E hooholo i ka pono

.. iwaena o na aoao elua; e uwao.

Ar'bi-tra'tion, n. Ka hooholo ana o ka pono iwaena o na aoao elua; ka uwao

.. ana.

Ar'bi-tra'tor, n. Ka mea e hooholo ana no ka pono iwaena o na aoao elua; he

.. uwao.

Ar'bor, n. Wahi malumalu o na laau

.. ulu.

Arc, n. He pio. An arc of a circle, he

.. pio o ka poai.

Arch, adj. 1. Maalea. Syn. shrewd; mischievous. 2. Kiekie. Arch-angel, anela kiekie.

.. Arch-bishop, bihopa kiekie.

Arch, n. He pio; ne pao.

Arch, V. E hoopio; e nolu.

Ar'chaB-61'o-gy, 71, Ka ike e pill ana 1 ka noho ana o na kanaka o ka wa

..kahiko.

Arch-bish'op, n. Bihopa Nui.

Arch-en'e-my, n. 1. He enemi nul.

..2. Satana; ka diabolo'.

Arch'er, n. He mea akamai i ka pan a

.. pua.

Arch'er-y, n. Ke akamai o ka pana

.. pua.

Ar-chi-pel'a-go, n. He pae moku.

Ar'chi-tect, n. He kanaka kukulu

..hale.

Ar'chi-tect'ure, n. Ke kukulu ana. Science of architecture, ka ike no ke ku-

.. kulu ana.

Ar'ehiA-es, n. 1. Na buke moolelo no na oihana aupuni. 2. Ka waihona buke moolelo o ke au-

..puni.

Arch'ly, adv. Me ka maalea. Syn.

..roguishly; mischievously.

Arc'tic, n. Na wahi o ka honua e hoo- puni ana i ka welau akau. 2. Arc-tic circle, ka poai anu akau.

,. Arc-tic weather, kau anu loa.

Ar'dent, adj. 1. Wela loa. Ardent heat of the sun, ka wela loa o ka la. 2. Pumehana. Ardent love, aloha pu-

.. mehana.

Ar'dent-ly, adv. 1. Me ka wela nui.

.. 2. Me ka pumehana loa.

Ar'dor, n. 1. He wela. The ardor of the sun's rays, ka wela o na kukuna o ka la.

ARDUOUS

21

AUTFUL

2. He pumehana, the ardor of love, ka pumehaua o ke aloha.

3. He iiiii nui o ka naau. He studies with ardor, ke imi nci oia me ka iini

.. uui o kanaaii. Syn. eagerness; fervor. Ar'du-oiis, ad?'. Pilikia; paakiki. Syn.

hard; difficult. An arduous work, he _ hana pilikia. A're-aj n. Hi. Syn. surface. Area of

land, ili o ka aiua. A-re'na, n. Wahi akea, kahi i hooko- .. ia'i kela me keia hana akea. Ar'gue, V. E paiopu; e wehewehe ku- .. mumanao. Syn. debate, reason. Ar'gu-ment, n. Ka wehewehe ana. .. 2. Ke kumu manao; ka paio ana. Ar'gu-ment'a-tive, adj. 1. Pill i ka

wehewehe ano.

2. Akamai 1 ka wehewehe ano. An ar- gumentative mind, he naau akamai i ka wehewehe ano.

Ar'ld, adj. Panoa. Syn. sterile; bar- ren. A-right', adv. Me ka pono; me ka

pololei. A-rise', v. 1. E ala. Questions will

arise, e ala mai ana na ninau. ^2. E eu. Ar'is-toc'ra-^y, n. 1. He aupuni i

hoomaluia e na 'lii me ka poe koikoi

wale no. „2. Na makaainan a koikoi o ka aina. Ar'is-to-crat'ie, adj. Koikoi; hano-

hano. A-ritli'me-tic, w. Nahelu; arimatika.

Mental arithmetic, helu naau. Written

arithmetic, helu kakau. A-rith'me-ti'^ian, n. Mea i akamai ..ma na helu. Ark, n. He pahu. Ark of the covenant,

ka pahu benta.

2. Hale lana. Noah's Ark, ka hale lana .. a Noa. Arm, V. 1. E kahiko i na mea kaua.

2. E hoomakaukau i na lako no ke .. kaua.

Arm'a-ment, n. Na lako no ke kaua. Arm'chair, n. Noho paipai lima. Arm'ful, n. Ka piha lima nui. Arm'hole, n. Ka puka no ka lima. Arm'i-sti^e, n. Ka hoomoe iki ana o .. ke kaua.

Ar'mor, n. Ke kahiko kaua metala. Ar'mo-ry, n. Hale kahiko kaua. Arm'pit, n. Poaeae. Arms, w. Na pu, me na pahi kaua o ke- .. la a me keia ano. Arms'lcngth, n. 1. Hai lima.

2. kaawale. To keep at arms length, e .. hookaawale aku. Ar'my, n. He puall koa nui. Ar'my--w6rm, n. Ka peelua. ^-ro'ma, n. He ala. SYN. fragrance. Ar'o-inat'ic, adj. Aala. Syn. fragrant. A-rouncl', prep. A puni. All around,

ma na wahi a pau e puni ana. A-rouse', V. Ehoala; e hooeu'eu'. Ar-ralgn' (ar-rane), v. E hoopii ku-e'.

To arraign a motive, e hoopii ku-e i ke- kahi manao. To arraign at the bar <f justice, e hoopii ku-e' imua o ka aha nookolokolo.

Ar-rfinge' V. E hooponopono; e hoo- nohonoho pono. Syn. to adjust; tot^et in order. Arrange a difficulty, e hoopo- nopono i ka hihia. Arrange a room, e hoonohonoho pono i ke keena.

Ar-range'ment, n. 1. Ka hoonohonoho ana. The arrangement of the books, ka hoonohonoho ana i na buke.

2. Ka hooponopono ana. The arrange- ment of the difficulty, ka hooponopono ana i ka hihia.

3. Ka noomakaukau ana. The arrange- ments for a meeting, ka hoomakaukau

ana no ka halawai.

Ar'rant, adj. Kaulana no ka ino. Syn. infamous; vile. An arrant coward, he maka'u wale i kaulana.

Ar-ray', v. 1. E hoonohonoho i ka hoo- uka kaua.

2. E kahiko a nani ke kino. Sy'n. adorn.

Ar-rears', n. 1. Komo i ka aie. 2. Koena aie. Syn. debt.

Ar-rest', v. 1. E hopu. Arrest the crim- inal, e hopu i ka lawe hala. 2. E keakea; e kau pale. Arrest his evil course, e keakea i kona alanui e ho- le ai i ka ino.

8. E hoopaa. Arrest the attention^ e hoo paa i ka noonoo.

Ar-riv'al, 71. 1. Ke ku ana mai. Ar- rival of the ship, ke ku ana mai o ka moku.

2. Ka hiki ana mai. The arrival of the mail, ka hiki ana mai o ke eke leta. 8. Ka hoea ana mai. The arrival in sight, or the coming in sight.

Ar-rive', v. E ku mai. 2. E hiki mai.

3. Arrive in sight, e hoea mai.

Ar'ro-gan^e, n. Hookiekie; haakel.

Syn. haughtiness; conceit.

Ar'ro-gate, v. E hookiekie; e hoohaa- _ kei.

Ar'roiv, n. He pua pana.

Ar'ro-w-robt, n. Pia.

Ar'se-nal, n. Hale hooahu no na lako

.. kaua.

Ar'son, n. Ka puhi kolohe ana i ka ha-

.. le, a moku paha, i ke ahi. Art, n. Ka ike akamai no na hana lima. Mechanical art, oihana hana lima.

2. Fiiie arts, na oihana haku mele me ka pena kii.

3. Liberal, or polite arts, na oihana hoo- naauao.

..4. Noeau; akamai. Syn. skill. Ar'tter-y, n. Aa lele, e hookahe ana i ke koko iloko o na aa koko.

Ar-te'sian, adj. Artesian weUy he lua ,. wai i wiliia.

Art/ful, adj. 1. Noeau. Syn. skillful. 2. Maalea. Syn. cunning.

ARTICLE

22

ASSIDUOUS

Ar'ti-€le, n. He mea. Any article you

please, aia ka mea au i makemake ai. - 2. He hua olelo. a, an. .. 8. He pauku olelo. Article 1, Pauku 1. Ar'ti-fi?e, v. 1. He hana epa; hana

maalea. Syn. trick; fraud. ,.2. He hana akamai. Syn. contrivance. Ar-tiPi-^er, n. He kanaka akamai i

.ka hana lima. Syn. artisan. Ar'ti-f i'^lal, adj. 1. Hana ia e ka lima

kanaka.

2. Hookamani; oiaio ole. Artificial , smile, he aka hookamani. Ar-til'ler-ist, n. 1. He mea akamai me

na pukaua nui. .. 2. He koa lawelawe pukaua nui. Ar-til'ler-y, ?i. 1. N a pukaua nui me

r.a lako.

2. Ka puali kaua e lawelawe ana me

na pukaua nui. ,. 3. Na lako o ka pana me na pua. Ait/ist, 71. 1. He mea akamai ma keka-

hi o na oihana akamai. .. 2. He mea pena kii ; pai kii. Ar-tls'tic, aaj Eleu ma na hana aka- ..mai.

Art'less, adj. Epa ole; maalea ole. .. Oiaio, me he keiki liilii la. Art'less-ness, n. Ke ano oiaio maoli; ^hookamani ole. Syn. ingenuousness. As, adv. 1. E like me. Do as I do, e hana

e like me au nei.

2. Penei. ^s/or i'?wia?jce, penei paha.

8. Oiai. As you are tardy you must stop

after school, oiai ua komo hope oe e no-

ho oe mahope o ke kula. Syn. since;

for as much.

4. As if, mehe mea'la; mehea'la. As-^enci', v. 1. E pii; e pii iluna.

2. Pukoo; i>unohu. Ascend as smoke,

ke pukoo nei ka uahi. As-^end'eii-^y, n. Ka mana, Syn.

power; control. J^»-qenV^n. Ka piina; hoopiina. As'^er-tain', v. E hoomaopopo lea. As-crihe', v. 1. E kapilij)ili. Ascribe

false motives, e kapilipili i na manao

ino. Syn. impute ; attribute.

2. E hoopili; e haawi. Ascribe power

to God, e hoopili akuka man a i Ke Akua

Ascriptions of praise, e haawi i ka hoo-

nani. A- shamed', adj. Hilahila; palaJmaka. Ash'es, n. Na lehu ahi. A-shore', adv. Ma kahakai; ua ili.

The ship is ashore, ua ili ka moku.

2. To go ashore, {from ship or boat),e

lele iuka.

8. To go ashore, (as a boat), e pae iuka. Asli'y, ady. Mehe lehu la. A'si-at'ic, adj. No Asia. A-side', adv. Ma ka aoao; ma kahi ka-

aAvale. Step aside, e nee aku ma ka

aoao, e nee aku ma kahi kaawale. As'i— nine, adj. Ano kekake; ano nu- . nuha; paakiki. Ask, V. 1. E noi. Syn. request.

2. E ninau. Syn. to question.

3. Ask for information, e niele; e nle- niele.

4. Ask continuously, e niuaninau. As-kan^e', adv. To look askance, e awihi

na maka. A-slant', adv. Hi-o'. A-sleep', adj. Hiamoe. As'peet, w. Hiohiona; he nanaina. As-per'l-ty, n. Ano huhu; okalakala.

Syn. acrimony. As-perse', v. E paokee ; e akiaki. Syn.

slander; defame. As-pir'ant, n. He hooikaika; mea iini

nui. An aspirant for fame, he mea ^hooikaika nui i kaulana. i^s'pi-rate, n. He leo ha. As'pi-ra'tion, n. 1. Ka ha ana o ka

waha.

2. Ka iini o ka naau e holo mua. As-pir'ing:, adj. Hooeueu; holomua.

Syn. ambitious. A 8-pire', v. E iini me ka hooikaika pu. Ass, n. 1. He kakake.

2. He kanaka naaupo, paakiki. As-sail', v. E hakaka'; e ku-e. Syn.

attack; assault. As-sail'ant, n. Mea hakaka; mea ku-e.

2. Mea hoomaka e hakaka'. As-sas'sin, n. He kanaka kawa' po. As-sas'sin-ate, v. E kawa' po; e kimo

po. As-sanlf, r. E lima ikaika aku; e ha- kaka; epepehi.

2. Assault and battery, ka hakaka' me-

me ka pepehi. As-say', n. Ka hoomaopopo ana i ka

nui o ka metala ma kekahi rainerala.

2. Ka hoomaopopo ana i ka nui o ke

kala, a gula paha, ma ke dala aupuni. As-sem'ble, v. E hooakoakoa. As-sem'bly, n. He aha; he anaina.

Legislative Assembly, ahaolelo kau ka-

nawai. Religious assembly, anaina hai-

pule. As-sent', v. E ae, mamuli o kekahi o-

lelo, a hana paha. Syn. consent. As-sert', v. E hooia. Syn. affirm.

2. E hai me ke kanalua ole. Syn.

aver; declare. As-ser'tion, n. He olelo hooia; olelo

hoomaopopo. Syn. declaration.

2. He olelo wale no. That is your as- sertion; prove it. Kau olelo wale no ia;

e hooia mai. As-sess', V. E auhau; e helu. He is

assessed for the school tax, auhauia (he-

luia) oia no ka auhau kula. As-sess'a-ble, adj. Ku pono i ka au- hau. As-sess'ment, n. Ka helu ana no ka

auhau. A8,-ses8'or, n. Luna helu no na auhau.

As'sets, n. yi. Na pono kino a pau i ^ hiki ke kuaiia no ke dala. As'si-du'i-ty, n. Ka hooikaika; ka mi-

kiala. Syn. dilligence. As-sid'u-oiis, adj. Mikiala; hooikaika.

Syn. dilligent.

ASSIGN

23

ATTEND

A8-sigrn'> V. 1. E haawl. I assign this work to you, ke haawi nei au i keia hana ia oe. / assign no reason, aole au e ha- awl i kumu.

2. To assifjn a limit,, e kau I palena. 8. To assign a day, e kuhikuul 1 la.

4. To assign counsel to prisoner, e hoo- koho i kokua no ka lawehala.

5. To assign property, e waiho 1 ka wai- wai ma ka lima o hal.

6. To assign a portion, e mahele i haa- ^ wina.

As'sign-ee', n. Ka haku malama wai-

wai o ka mea i ale, no ka pouo o ka poe

1 aieia. As-aign'ment, n. Ka walho ana o ka

waiwai o ka mea i aie, no ka pono o ka

poe 1 aieia. As-sign'or, n. Ka mea nana i waiho i

kona waiwai, no ka pono o ka poe nana

la i hooaie. As-sim'i-late. v. E hoolike; e hoolike-

like. As-sist', V. E kokua. Syn. aid; help. As-sist'an^e, n. Kokua. Syn. help. As-sist'ant, n. He kokoolua: he kokua. As-so'^i-ate, w. He hoa; he kokoolua. As-8o'^i-ate', v. E launa pu. As-s6'^i-a'tion, n. L Ka launa pu

ana o na noonoo. 2. He aha; ahahui. Association for

the advancement of knowledge, he ahahui

no ka hooholo mua ana o ka ike. Syn.

society. As-sort', V. 1. E hookaawale ma na

ano.

2. E ahu, i kela me keia ano. As-sort'ment, n. He ahu o kela me

keia mea. As-suage', v. E hoomalili; e hooeml;

e hooluolu. Assuage grief, e hooluolu i

ka luuluu. Syn. mitigate; alleviate;

lessen. As-sume', v. 1. E olelo wale me ka

hooiaole.

2. E lawe. Assume power, e lawe i ka mana. Syn. take.

3. E hookamani. Assume a virtue, e hookamani mamuli o kekahi pono.

As-sur'an^e, n. 1. Oni paa. Full as- surance of hope, ka oni paa o ka manao lana.

2. Mahaoi. Syn. impudence.

3. Pauai ola. See insurance. As-sure', v. 1. E hooia; e hai oiaio.

2. E panai ola. See insure. As-sur'ed-ly, adv. He oiaio. Syn.

certainly. As'ter-Isk, n. He hoailona pal (*).

A -stern', adv. 7 ^opg, o ka moku.

Asth'ma, 71. Haanou; nae.

Asth-mat'ic, adj. Mai 1 ka haanou.

As-ton'ish, v. E haohao; e puiwa.

As-ton'lsh-ing, adj. Kupanaha; ka- mahao. Syn. wonderful.

As-tf'in'ish-ment, n. Haohao oka ma- nao. Syn. wonder.

A-«tray', adv. Auwana; hewa. Tc go

astray, e hele hewn; e hele auwana. A-stride', adj. Kihelei. A8-tr«>l'o-grer, n. He kilo hoku'. As-tron'o-mer, n. Kanaka ao-hoku'. As-trtJn'o-my, n. Ao-hoku', As-tute', adj. Noeau; maalea. Syh.

shrewd; sagacious; wilv. A-siftn'der, adv. Kaawale. A-sy'lum, n. Hale hookipa no ka x)oe

i luuluu i kekahi pilikia. Insane asy- ^ lum, hale hookipa no ka poe pupule. At, prep. 1. Ma. At first, mamua.; i ki-

nohou. _2. I. Look at the child, e nana i kekeikl. A'the-ist, n. Kanaka hoole akua. Syn. ^infidel. A'the-ist'l€-al,a(y. Hoole akua.

Ath-lete', n. Kanaka puipui, kanaka hooikaika kino.

A.th-let'ic, acfj. Ikaika; puipui. Syn. lustv ; robust. Athletic sports, na lealea hooikaika kino.

A-thwart', prep. Mawaena; raai kahi aoao a i kahi aoao. Athwartships, ma- waena o ka moku, mai kahi aoao a i ^ kahi aoao o ka moku.

At'las, n. He buke palapala aina.

At'mos-phere. n. Kalewa; ke ea.

Atmos-pher'ic-al, adj. No ka lewa; no ke ea.

A- toll', 71. He mokupuni akoakoa o ke kai, he ane poepoe me ka loko kai ma- -waena.

At'om, n. Hepula; hu'na.

A-tone', V, E kala i ka hala.

A-tone'ment, n. Ke kalahala.

A-tro'^iofis, adj. Hewa loa; lokoino loa.

A-trd^'l-ty, 71. Ka mainoino nui; loko- ino loa.

At-tach', V. 1. E hoopili; e hoopaa. Attach a label, e hoopili i hoailona. Syn. affix; tie.

2. E pili aloha aku. Syn. en amor.

3. E nopu i ka waiwai, a kino paha, ^ no ka aie. Syn. sieze.

Attache' (at-ta-sha'), n. He kakau-

olelo no ka elele aupuni. At-tach'ment, n. 1. Ka hoopaa ana;

hoopili ana.

2. Ka pili aloha. Syn. Affection.

3. Palapala hoopaa waiwai. At-taek', v. 1. E nakaka. Syn. assault.

2. E hoouka kaua. Syn. battle.

At-taln', V. E loaa, mamuli o ka hoo- ikaika. Syn. arrive at.

At-tain'a-ble, adj. Hiki ke loaa ma- muli o ka hooikaika.

At-tain'ment, n. Ka loaa mamuli o ka hooikaika.

At-tempt', n, Ka hoao ana. Syn. trial; effort Make an attempt, e hoao.

At- tend', v. 1. E hoolohe. Syn. listen; hear.

2. Attevd service, e hele i ka halawai. 8. E lawelawe. To attend on the sick.

ATTENDANCE

24

AUXILIARY

e lawelawe no ka poe mai. Syn. wait on. At-tend'ance, n. 1. Ka hoolohe ana. Syn. regard. Attendance on instrvxAwn^ ka hoolohe ana i ka naauao.

2. Ka hele mau ana. Attendance at court, ka hele mau ana i ka aha hoo- kolokole.

3. Ka lawelawe ana. Syn. waiting upon.

At-tend'ant, n. 1. He mea lawelawe. 2. He mea hele mau. An attendant at church, he mea hele mau i ka halawai.

At-ten'tion, n. 1. Hoolohe. Syn. heed.

2. Noonoo. Attention to study, ka noo- noo no ke ao ana.

3. Maliu; hoolaulea. Syn. civility; respect. Attention to guests, ka maliu ana i na hoa aina.

At-tent'ive, adj. 1. Hoolohe. An at- tentive child, he keiki hoolohe. Syn. heedful. 2. Maliu; laulea.

At-tent'ive-ly, adj. 1. Listen attentive- ly, e haliu pono mai i na pepeiao; e ha- ka pono.

At-ten'u-at-ed, adj. L Wiwi; olala. Syn. thin.

2. Lahilahi loa.

3. Makalii loa.

At-test', V. E olelo hoike. Syn. wit-

^ness.

At'tic, n. Kauwahi o ka hale malalo pono o ke kaupoko.

At- tire', n. Na aahu; na lole komo.

^Syn. g;arments; raiment: clothes.

At'tl-tude, 71. 1. Ke ano o ke ku ana, ka noho ana, ka moe ana. To stand in a lazy attitude, e ku ma ke ano loraalo- ma. To sit in an attitude of attention, e noho me ka haka pono. A reclining at- titude, he moe hillnai. 2. To assiime a threatening attitude, e noho (or ku) ma ke ano hooweliweli.

At-tor'ney, n. He kokua ma ke kana- wai; he hope; heloio.

At-traet', v. E ume. The sun attracts the earth, ume ka La i ka Honua. To at- tract attention, e ume i ka noonoo; or e ume i ka ike o ka maka.

At-trac'tion, 7i. 1. K a ume ana. At- traction of gravitation, ka ume ana o ka

honua i ke kaumaha. 2. He mea aulii ; mea mikioi ; he kumu onou.

At-tract'Ive, ad/. Aulii; onou. An at- tractive woman, he wahine aulii. At- tractive vice, na lealea e onou ana.

4-t-trIb'ute, V- See Ascribe.

Af tri-bute, n. He ano; he loina.

^uc'tion, n. Kudala.

Auc'tion-eer', n. Kanaka kudala.

^u-da'^iotks, ad/. Nahoa; aa; mahaoi;

Syn. bold. ^u-da-y'i-ty, n. Keanonahoa; aawale.

^u'di-ble, adj. Loheia.

^«'di-l>ly> o-dv. Maopopo i ka pepeiao.

iVu'di-en^e, n. 1. Ka lohe ana. Syn.

hearing. In the audience of the people,

ma ka lohe ana o na kanaka.

2. He anaina. Syn. assembly. Speak

before an audience, e kamilio imua o ke

anaina. .^u'dit, V. E hooia i na helu, a i na buke

helu paha. ^u'di-tor, n. 1. Luna hooia helu dala.

2. Ka mea e lohe ana. Au'ger, n. He will puka nui. ^ug-ment', v. E hoomahuahua'e.

Syn. increase. ^u'gur, V. E kilokilo; e wanana. Syn.

predict; forbode. iVu'gust, n. Ka mahina, Augate. '^n-giiaV, adj. Hanohano loa.

Aunt, n. Kaikuahine o ka makua; ma- kua ma ka hanau'na.

Ati-ric'u-lar, adj. E pili ana i ka pe- peiao.

Au-ro'ra, n. Ke alaula.

Au'8pl-?e8, n. Malu. Under the aus- pices of the King, malalo o ka malu o ka Moi.

Au-spl'^iofts, adj. Kupono. Syn. pro- pitious. An auspicious day, he la ku- pono.

Au-ster'l-ty, w. Ano oolea. Syn. se- verity.

Au'top-sy, 71. KaimI ana i ke kumu make. Syn. Post mortem examination.

Au-then'tic, adj. Oiaio, Syn. true; genuine. An authentic account, he kaao oiaio.

Au-then'tl-cate v. E hooia. Syn. prove.

Au'then-ti«:'i-ty, n. Ka oiaio maoll. Syn. genuineness.

^u'thor, n. 1. Ke kumu; ka mea 1 hookumu. He is the author of the troub- le, ke kumu oia o ka pilikia; or, nana i hookumu i ka pilikia. Syn. source.

2. The Great Author of life, ke Kumu Nui o ke ola.

3. Mea haku buke; haku mele, etc. Au-thor'i-ta-tlve, adj. Mana. An au- thoritative manner, he ano mana.

^u-thor'l-ty, n, Ka mana kauoha. Syn. power. By authority, ma ke ka- uoha. All in authority, ka" poe a pau la lakou ka mana kauoha. 2. He mea i hilinai la; he koo. He is an authority in lawj he mea oia i hilinai ia ma ke kanawai; or, he koo oia ma ke kanawai.

Au'thor-ize, v. E kauoha; e haawi i ka mana.

Au'to-bI-6gr'ra-phy, n. He moolelo a ke kanaka nona ino.

Au-t6e'ra-^y, n. Ka mana hookahi.

Au'to-crat, 71. Ka mea iaia ka mana hookahi; ka mana a pau.

Au'to-grraph, n. Ke kakaulima. Syn. hand-writing; chirography.

Au'tAmn, 71. Kau haule o na lau.

Aux-il'ia-ry, n. 1 He kokoolua. Syn, assistant; ally.

AVAIL

25

AZURE

2. An auxiliary verb, he hainn kokua. A-viiil', V. E kokuii. Syn. assist.

Lyinq xoill not avail, o ka wahuhee he

niea kokua ole la. A-vuils'» w. pi. Na loaa. Syn. profits.

The avails of industry, na loaa niamuli

o ka hooikaika. A-vail'a-ble, adj. Hiki ke loaa. Av'a-lanche, n. Ke kaa ana. An ava- lanche of earth, ke kaa ana o ka lepo, ^ (ma na pali o kuahiwl). Av'a-ri^e, n. Puniwaiwai; inakee wai-

wai; alunu. Av-a-ri'^iotis, odj. Puniwaiwai ; nlunu. A-vcnge', v. E hoopai. Syn. punish;

vindicate. A-ven'ger, n. Ka mea hoopai. Syn.

vindicator. Av'e-nue, n. 1. He alanui akea iloko

o ke kulanakauhale. A-ver', V. Syn. assert. Av'er-age, n. 1. Averika; ke kaulike.

2. Adj. Ikemauia. An average amount

of rain, he u-aiikemau ia. An average

degree of understanding, he noonoo i

ike mau la, Syn. common. A-verse', v. Ku-e' ka mauao. A-ver'sion, n. Ke ku-e' o ka manao.

Syn. antipathy; repugnance. A-vert', V. 1. E hoonuli ku-e' i na maka.

2. E pale aku. Avert the danger, e pale . aku i ka popilikia. A'vi-a-ry, n. He hale no na manu o ka

lew a. A-vid'i-ty, n. Ka makemake nui. Syn. ^greediness. Av'o-ea'tion, n. He hana liilii. The

avocations of life, na hana liilii o keia

ola. A-void', V. E kaaokoa. A-vold'a-ble, adj. Hiki ke hookaao- ^koaia; hiki ke pale ia. Av'oir-du-pois', (av-er-du-poiz), a.

Avoirdupois weight, ke ana kaumaha no

na kino nui. A-v<5\v, V. E ae hoakaka pono. He a-

vowed the crime, ua ae hoakaka mai oia

nana I hana I ke karaima. An avowed intention, he manao paa 1 hoakaka po- no ia.

A-vow'al, n. Ka ae hoakaka ana. Syn. admission. An avowal of crime, ka ae hoakaka ana no ke karaima.

A- wait', V. E kakali; e kali. I await your pleasure, ke kali nei a'u i kou ma- kemake.

A-wake', adj. Makaala.

A-ivake', v. E ala; e makaala.

A-wak'en, v, E hooala mni.

A-wak'en-lng, w. Ka hooala ana mal.

A-ward', n. He olelo hooholo. Syn.

judgement; decision. A-ware', v, E ike; e maoiHjpo. Syn.

know. A-way', adv. 1. Ma kahi e. Go away,

e hele ma kahi e.

2. Aku. Throw it away, e kiola aku ia

mea. Awe (aw), 71. Ka ilihia o ka naau; ka

well well o ka naau. Aw'ful, adj. Weliweli; ilihia; eehia.

A- while', adv. 1. Iki. Rest awhile, e

hoomaha iki.

2. Liuliu iki. After a while, a liuliu

iki. Awk'ward, aty. Hemahema; manuea;

hauhili. Syn. blundering. Awl, n. He o.

A wn'ing, n. He anini ; lole pale la. ^J® j n. Koilipi; koi.

Ax'i-om, n. Akiuma, he oiaio maopo-

^po lea. Ax'i-o-mat'le, adj. Maopopolea. Axio-

^matic truth, he oiaio maopopolea. Ax'ls, n. He iho. Axis of the earth, ka

. iho o ka Honua.

Axalltree i ^- Paipaikomo. Aye, adv. 1. Ae.

2. Wa pau ole. Syn. ever. For ever ^and aye, no ka wa pau ole. Az'ure, adj, Uliuli, e like me na lani.

BABBLE

26

BAND

B

Bab'ble, v. E walaau wale; e hau- walaau. Bab'bler, n. Mea walaau wale.

Ba'l^ ( **• K^^ki kolo; keiki omo waiu. Bab-oon', n. Keko nui. Ba'by-hood, n. Ka wa keiki kolo. Ba'by-ish, adj. Ano keiki liilii. Bach'e-lor, n. Kanaka i mare ole.

2. Bachelor of arts., he inoa hanohano

i haawiia 1 na liaumana i puka pono

aku mai ke kula nui. Back, n. Kua. Back, adv. Ma ke kua. Syn. behind.

Back of the hotise, ma ke kua o ka hale.

2. Mahope ae. Back, V. 1. E haawe; e waha.

2. E ce maluna. To back a horse, e ee

malunao ka lio.

8. E hooemi hope; e emikua. Baek'bite, v. E nuku; e aki. Baek'bit-er, n. Kanaka akiaki. Back'bone, n, Iwi kuamoo. Back-door, n. Ka puka ma ke kua o

ka hale. Back'side, 71. Aoao hope. Back-slide', v. E haalele i ka pono. Back-slid'er, n. Mea haalele i ka pono. Back'ward t adv. 1. I hope ae; emi- Baek'wardsi kua.

2. liOlohe, He is backward in his studies,

lolohe oia ma kana irai ana. Back-woods'inan, n. He kuaaina; he

kaikua. Ba'con, n. Aoao puaa, 1 kopiia a kau-

laiia i ka uahi. Bad, adj. 1. Ino; hewa.

2. Pupuka. A bad thing, he mea pu-

puka. ];ad^e, n. He hoailona. Syn. insignia.

A badge of ojfice, he hoailona o ka oi-

hana. Insignia of rank, na hoailona o

ke kulana. Baffle, V. E hoohoka; e keakea. Syn.

balk; frustrate. Baffling, adj. Hoolauwill wale. A

baffling wind, he makani hoolauwili

wale. l$ag, n. He eke; he hipuu. Bag'gage, n. Ukana pili kino. Bag'ging, n. Lole hana eke. Bail, n. Bela, ma ke kanawai he dala

hoopaa kino.

2. He au bakeke. Ball, -y. 1. E bela; ehaawi 1 bela. To

give bail, e haawi i bela. T> go bail, e

lilo i hope no ka mea i bela ia.

2. E ka i ka liu.

Bail'a-ble, adj. Hiki ke bela la.

Bait, n. He maunu.

Bait, V. 1. E kau i ka maunu ma kft

makau.

2. E hanai ka ai i ka holoholona. Bake, v. E hoomoa ma ka imu. Bak'er, w. Kanaka puhi palaoa. Bak'er-y, n. Hale puhi palaoa; hale

hoomoa mea ai. Bal'an^e, n. 1. He kaupaona kau like.

2. Ke koena i like. Bal'ance, -v. 1. E kaupaona like.

2. E noohalike. Balance accounts, e

hoohalike i na aoao elua o ka mooaie. Bal'an^e-sheet, n. He pcpa hoike i ka

like o na aoao elua o ka mooaie. » Bal'co-ny, n. He lanai uuku. Bald, adj. Ohule; niania; nia. B^l'der-dash, 71. Olelo lapuwale ; ano

ole. Bald'ness, n. Ka ohule o ke poo. Bale, 71. 1. He ope nui; he puolo nui.

2. He pu-a. Bale hay, e pu-a i ka mauu

maloo. Bale'ful, adj. Hoopoino; ino. Bi^lk, V. 1. E hoohoka. Syn. baffle.

2. E kuemi ihope, e like me ka lio nu-

nuha. Balk'y, adj. Nuha. A balky horse, he

iio nuha. Ball, n. 1, He aijaina hula,

2. He kini popo.

3. He poka. Cannon ball, poka puku- niahi. "

4. He popo. A ball of twine, he popo kuaina.

Bal'lad, 71. He mele o ka lahui.

Bal'last, 71. Ka mea hookaumaha mo- ku, a waapa paha.

Bal-loon,' n. He baluna; he eke nui i hoopihaia i ke ea mama, i laua pono iloko o ka lewa.

Bal,lot, n. He balota; he pepa koho.

Bal'lot, V. E koho balota.

Bal'lot-box, n. Pahu balota.

Balm, 71. 1. Bama; he laau ala. 2. He laau hamo eha.

BaPsam, n. He laau hoola eha.

Bfil'ug-ter, n. He laau liilii o ka pa la- nai hale.

BaJ'us-trade', n. He pa laau o ka la- nai, a alapii paha.

Bam-boo', n. He ohe.

Bam-bob'zle, v. E hoopuniwale. Syn. fool.

Ba-na'na, n. Maia. Banana skin, he paaa'. Peel a banana, e paaa' i ka mala.

Baud, n. 1. Kaei; apo.

BAND

27

BASEMENT

2. Hehui; ahahui. Syn. society.

8. Hui puhi ohe.

4. Hi ktia pokakaa.

6. He poc. A band of robbers, he poe

powa'. A band of soldiers, he poe koa. Band, v. E hui, no kekahi liana. Band'age, n. He wahi' no na eha o ke

kino. Band 'box, 71. Pahu papale wahine. Bfin'dit, n. He powa. Syn. robber. Ban'dy, V. 1. ^andj/ t^ords, e kamailio

aku kamailio mai.

2. E lioolei aku, hoolel mai. Bane' n. 1, Laau make.

2. Kumu hoopoino. Bane of existence,

kumu o hoopoino ai ke ola. Bane'ful, adj. Hoopoino; hoopilikia.

Syn. baleful. Bang:, n. 1. He kul.

2. He paui ikaika o ka puka. Syn.

slam. Ban'ish, v. E kipaku mai ka one ha-

uau. Ban'isIii'Uient, n. Ke kipaku ana i ka

aina e. Ban'is-ter, n. See Balhister. Bank, 7t. 1. He kapa. Bank of a stream,

he kapa kahawai.

2. He ahua. A bank of earth, he ahua lepo.

3. He ba'neko; hale malaraa dala. Bank, V. 1. E pale me ka lepo.

2. E hoomoe dala ma ka ba'neko. Bank'-ac-couut', n. Ka mooaie ma ka

ba'neko. Bank'-blll, n. Dala pepa a ka ba'neko. Bank'er, n. Kanaka lavvelnwe ma ka

oihana ba'neko; kanaka ba'neko. Bfink'ing-bus'i-ness, n. Ka oihana

ba'neko. Bank'rupt, n. He banekarupa; mea i

hoka ma kana oihana. Bank'rupt-^y, n. Ka lilo ana i bane- karupa. To go into bankruptcy, komo i

ka banekarupa. Bank'-stoek, n. Na mahele o ke kumu

paa o ka ba'neko. Ban'ner, n. He hae; he lepa. Sabbath

school banner, hae kula sabati. Ban'quet, n. He ahaaina hanohano. Ban'ter, V. E hoonaukiuki; e hana

wale; e hooaikola. Svn. tease. Bap'tism, n. Ka bapetiso au^. Bap-tize', v. E baptiso. ' Bar, n. 1. He pauku, A bar of iron, he

pauku hao; he auka hao.

2. Pakaukau kuai waiona.

3. He pao ka liale hookolokolo. The prisoner at the bar, ka lawehala imua o ka pa o ka hale hookolokolo.

4. He pale o ka leo mele.

5. He wahi papau ma ka nuku o ka muliwai, a makahi komo o naawaku- moku.

6. He papa loio.

7. He wani hookolokolo. Appear be-

{ore the bar of God, e ku imua o ke aha lookolokolo o Ke Akua.

8. He pale. A bar to further progress,

he mea e pale ai ka holo mua. Bar, V. 1. E pani a paa.

2. E kau pale; o keakea. Bar-l>sVrI-an, n. Kanaka hihiu; hupo. Bar'bar-i.sin, n. Ka uoho hupo ana;

ka noho hihiu ana. Bar'bar-otis, adj, 1. Hihiu; hupo.

2. Mainoiuo; lokoiuo. Syn. cruel. Bar'ber, n. Kanaka ako lauoho. Bard, n. He mea haku mele. Syn. poet.

Hare, adj. Neo; neoneo; olohelohe. A

bare reef, he kuaau; koho'la. Bare'fa^ed, adj. Hilahila ole. Syn.

shameless. Bare'foot, adj. Kamaa ole; wawae

olohelohe. Bare'head'ed, adj. Papale ole. Bare'ly, adv. 1. Wale no. Barely eS'

caped, pakele wale no. Syn. merely. Bare-ness, w. Ka nele; ka neoneo; ka

olohelohe. Biir'gain, n. Ke kuai ana. To make a

bargain, e hooholo i ke kuai. A fair

bargain,he kuai kaulike. A poor bargain,

he kuai poho'. A shrewd bargain, he

kuai apiki. Bar'gain, v. E hooholo i ke kuai. Barge, n. He waapa holoholo lealea.

Bark, n. 1. Hi laau.

2. Aoaoa o ka ilio.

3. He moku kia kolu, nona ka pea nui wale no ma ke kia hope; he kiapa.

Bark, v. 1. E aoaoa.

2. E maihi i ka ili o ka laau.

3. E hoopohole i ka ili. Bar'ley, n. Bale, he ano palaoa. Barn, n. Hale papaa. Bar'na-ele, n. He unaoa. Barn'yard, n. Ka pa o ka hale papaa. Ba-rom'e-ter, n. He barometa; mea

ana i ke kaumaha o ke ea. Biar'racks, n. Hale noho no na koa o

ke Aupuni. Bar'rel, n. Pahu barela. Bar'ren, adj. 1. Panoa. Syn. sterile.

Barren land, aina panoa.

2. Koa. A barren tree, he laau koa. Bar'ri-cade', n. He pale kaua.

Bar'ri-er, n. He paku; he mea keakea.

Bar'ris-ter, n. He loio.

Bar'ter, v. E kuai waiwal no ka wai-

wai; e kuapo. Bar'y-tone, n. Leo pa-ko-li, mawaena o

ka leo kane me ke tenore. Base, w. 1. Kahua. Syn. foundation.

2. Leo kane o ka leo mele.

8. ^oseZme, kahamoe. Base of a tri- angle, aoao moe o ka huina kolu.

Base, adj. 1. Haahaa; haumia. Syn.

mean; vile.

2. Pupuka. Syn. worthless. Buse'less, adj. Kumu ole. Base'ly, adv. Ino. Basely desert, haa-

lele ino. Base'inent, n. Ko lalo loa o ka hale;

ke keeua malalo.

BASENESS

28

BED

Base'ness, n. Ka haahaa; ka apiki;

ka lapuwale. Syn. turpitude. Bash^ful, adj. 1. Palaimaka; maka

Mlahila. Syn. shy; diffident.

2. Oheke. Syn. countrified. Bash'ful-ness, n. Maka hilahila wale. Ba'sin, n. 1. He pa tini.

2. He poho aina.

3. He loko wai iiuku.

Ba'sis, n. Kahua; kumu. Syn. foun- dation. Bask, V. E lala; e moe nanea 1 ka la. Bas'ket, w. Hinai; i-e. Baste, V. 1. E omao.

2. E hili me ka laau.

3. E kopi' i ke kai maluna o ka i-o e pulehu ana.

Bat, n. 1. Laau kinipopo.

2. He ope'ape'a. Batch, n. 1. Ka nui o ka ai i hoomo-

aia i ka wa hookahi.

2. Nahanai hanaiai ka wa hookahi.

3. Na mea o kela me keia ano i waiho huikauia.

Bath, n. He auau.

Bath'-hrick, n. Pohaku anal pahi.

Bathe, v. E auau.

Bath'-house, n. Hale auau.

Bath'-room, n. Keena auau.

Bath'-tuh, n. Pahu auau.

Batli'ing-dress, n. Lole auau.

Bat-tal'ion, n. Puali koa.

B after, n. Palaoa i kawiliia a lahilahl.

Bat'ter-y, n. 1. He wahi pa kaua.

2. He huina o na pu nui o ka moku, a o ka pakaua paha.

3. He mikini e hana ana i kauwila.

4. Ke kui ana. Assault and battery, ke kul me ka hakaka'.

Bat'tle, n. Hooukakaua. Bat'tle-ar-ray', w. Kulanakaua. Bawd'y, adj. Pelapela; haumia. Syn.

obscene. Bawl, v. Euwa; e uwe nui. Bay, n. 1. He kaikuor.o.

2. SicJc bay, he wahi o ka moku manu-

wa i hookaawaleia no na luina mai. Bay'o-net, n. He elau. Ba-zaar'l n. Ka makeke o na aina o Ba-zar' ) ka hikina. Be, V. He haina kokua. Be still, e noho

malie. Beach, n. Kahakai one; kaha one. Bea'con, n. Lama kuhikuhi. Bead, n. He pupu lei aniani, a metala

paha. Beak, n. Nuku manu. Syn. bill. Beam, n. 1. He kaola. Beam of wood,

he kaola laau.

2. K e an a waena oka moku ; ka laula' o ka moku.

3. Na kaola o ka malamalama, beam of light.

Beam, v, E malamalama mai. Syn.

shine. Bean, n. He papapa. Bear, v. (past, bore; p. p. bom.) E ha-

nau; e hoohua.

Bear, v. (past, bore; p. p. borne.) 1. E haawe; ekoo. 2. E hoomanawanui; e ahouui.

Bear'a-ble, adj. Hiki ke hoomanawa- nuiia.

Beard, n. Umiumi.

Beard'less, adj. Umiumi ole.

Bear'lngr, n. 1. Ke ano. Syn. mien; behavior. His bearing was proud, haa- heo ae la kona ano.

2. Ka hoomaopopo ana kahi o ka mo- ku e holo ana. Ke kukulu o kekahi mea mai ka moku aku

Bear'ish, adj. Me he bea la.

Beast, n. He holoholona.

Beast'ly, adj. 1. Kohu holoholona.

2. Haukae; pelapela.

3. Lokoino; mainoino. Syn. brutal. Beat, V. 1. E hahau; e pepehi. Syn.

thump; pommel; strike.

2. E eo; e lanakila. Syn. vanquish.

3. E pana. Beat time, e pana i ka ma- nawa.

4. Beat to windward, hoopahua; hoo- piipii.

Beat'ing^, n. Ka hahau ana; ka pepehi ana.

Beau (bo), to. 1. He kanaka hookaha- kaha. 2. He hoa kane o ka wahine mare ole.

Beau'ti-ful, adj. Nani; maikai; iioro- hea; onaona. A beautiful woman, he wahine nonohea; kalelei; upalu. Syn. graceful. Beautifully formed, auliiko- lomanu. A beautiful sight, he nauaina nani; nanaina maikai.

Beau'ti-fy, v. 1. E kahiko a nani. Syn. adorn. 2. E hoohiehie.

Beau'ty, n. Ka nani; o kela me keia ano; ke kulia. A beauty, he kulia; he ui.

Be-calm', v. E hoolana malie; pohu. The vessel is becalmed, ua pohu ka moku*

Be-cause, conj. 1. No ka mea. I gave to him because he was needy, ua manawa- lea a'u laia, no ka mea ua nele oia. Syn. inasmuch,

2. Oiai. You cannot go because you are sick, aole hiki ia oe ke hele, oiai ua mai oe. Syn. since.

2. No. We cannot go because of the rain, Aole hiki ia kakou ke hele, no ka u-a,

Beck'on, v. E peahi me ka lima.

Be-c6me' v. 1. eku; kupouo; kohu- pono. Syn. fit.

2. E lilo. The studious youth will be- come the wise man, e lilo ana ke keiki imi i kanaka naauao.

Be-com'ing;, adj. Ku; kupono; kohu pono. The coat is becoming, kohu pono ke kuka. Syn. siiitable. Becoming con- duct, ka hana kupono. Syn. appropri- ate.

Bed, TO. He moe; pela moe; wahi e hia- moe ai.

2. Wahi kanu. A bed of flowers, v^raM kanu pua.

BEDAUB

29

BELLY-BAND

3. He kown. The bed of a river, ke ko-

wn o ka muliwai. lJe-dj|ub', V. E hoohapala; hoohaukue.

Byn. smear. Bc'd'biig:, w. Uku lio. Bod'chfim-ber, n. Keena moe. Syn.

bedroom. Bed'elotheg, n. Na kapa moe.

lie-deck', v. E kahiko. Syn. trim; or- nament.

BCtl'ding, n. Na lako moe.

Bed'fel'low, 71. Hoa moe pu.

Bed-hang'in^s, n. Napaku moe.

Be-dim', v. E hoopoweniwehi.

Be-dim'med, ad^. Pinanaea.

Bed'quilt, n. Kapa apana; kapa uM owahoo ka moe.

Bed'rid-den, adj. Moe mau i ka moe, no ka mai.

Bcd'side, n. Aoao o ka moe.

Bed'stead, n. Hikiee moe; he moe.

Bed'tiine, n. Hora moe.

Bee, w, Nalomeli.

Beef, n. I-o bipi.

Beefsteak, n. I-o bipi koala.

Bee'-hive, n. Hale nalo meli.

Beer, w. Bia;meainu.

Bees'wax, n. Kiikae nalo meli.

Beet, n. He uala haole, ulaula ; he piki.

Bee'tle, n. 1. He hamale laau. Syn. mallet. 2. He elelu'.

Be-rall', V. E loohla mai.

Be-fit', i;. Kupono. Syn. become.

Be-fif ting, adj. Kupono; kohupono. Syn. becoming; suitable; proper.

Be-fore', ©rep. 1. Imuaokealo. 2. adv. Mamua.

Be-fore'hand, adv. Mamua'e o ka ma- nawa.

Be-fore'-men'tioned, adv. Haiiama- mua.

Be-fdre'tlme, adv. Mamua; i kinohi. Syn. formerly.

Be-friend', v. E hookipa; e hoopuna- hele.

Beg, V. E koi ikaika; e makilo; e noi wale. I beg of you to let drink alone, ke koi ikaika nei au ia oe e kaaokoa aku mai ka wai ona.

Be-get', V. E hanau mai. 2. E hoohua mai.

Beg'gar, w. He noi wale; he makilo; he kamapuka.

Beg'gar-ly, adj. Nele loa; ilihune loa.

Beg'gar-y, n. Ka nele o ka noho ana. lieduced to beggary, hooliloia a nele loa.

Be-gin', v. 1. E hookumu. Syn. orig- inate. To begin an enterprise^ e hooku- mu i kekahi olhana. 2. E hoomaka. Syn. commence; enter upon ; set alwut. To begin a new term of school, e hoomaka i hapaha hou o ke kula.

Be-gin'ner, n. 1. Mea nana e hooku- mu i kekahi mea. Syn. originator. 2. Ka mea e hoomaka ana.

Be-gln'ning, n. 1. Ka hookumu ana- Syn. origin. In the beginning, i ka hoo- kumu ana; 1 kinohi. 2. Ke kumu; ka hoomaka ana; kino- hou. To make a beginning, e hoomaka.

Be-g«5ne', inter j. E hele pela!

Be-guile', r. 1. E hoowalewale; e hoo- halua. Syn. delude; insnare. 2. E hoonanea. Syn. amuse. E hoo- hala manawa. They benviled the time with stories, me na kaao lakou i hoonea wale ai.

Be-half, n. 1. Ka pono a kekahi. Syn, sake. On your behalf, or, for your sake, no kou pono.

2. No. Syn. for. He was chosen speaker on behalf of {or for) the multitude, ua ko- hoia oia i kakaolelo no ka lehulehu.

Be-have', v. 1. E noho pono, noho malie. He knows how to behave, ua ike oia i ka noho pono.

2. E noho a liana. Do not behave badly, mai noho a hana kolohe.

Be-hav'lor, n. Ka noho ana o ke ka- naka; ka hana ana. Syn. conduct; de- Eortment. Good behavior, ka noho a ana pono.

Be-head', v. E oki ke poo.

Be-hind', prep. Mahope; ma ke kua. Behind the house, ma ke kua o ka hale; mahope o ka hale.

2. Aav. Ihope ae. He is behind, on the road, ihope ae nei oia ma ke alanui.

Be-hind'hand, adv. Haule ihope; ha- kalia; lolohi.

Be-hold', interj. Aia hoi! Aia la! Syn^Io!

Be-hold'er, n. He mea ike maka. Syn. spectator.

Be-hoove', v. E kupono.

Be'ing, n. Kela mea oia, keia mea oia.

Be-la'bor, v. E hahau ino.

Be-lat'ed, adj. Hoohakaliaia; hoolo-

loheia. Be-lay', v. Bile'; hooki ka huki anai

ke kaula o ka pea. Be-lay'ing-pin, n. Pine hoopaa kaula

pea. Belch, V. E uha'. Bel'fry, n. Puoa bele. Be-lie', v E alapahi; e hai hoopuni-

puni. Be-lier, n. Manaoio. Be-liev'er, n. Ka mea e manaoio ana. Bell, n. Bele kani.

Belle, (hel), n. He wahine ui; onaona. Bel-ll^'er-ent, w. Ka mea e kaua ana.

IRel-U^'er-ent, adj. Anohakaka; ano

kaua. Bell'man, n. Kanaka hookani bele.

Syn. bell ringer.

Bel'low, V. E uwo. me he bipi la Bel'lowg, n. Upa' makani; opi

kani

opu ma-

Bel'ly, n. Opu.

Uel'ly-ache, (fik) n. Nahu o ka opu.

Bel'ly-band, n. Kaula opu; kaei opu.

BELONG

30 BEWILDERMENT

Be-15ng', v, 1, Pili la. The book belongs

to him, pili iaia ka bake.

2. Na, or no. The book belongs to John,

no Keoni ka buke. !Be-16v'ed, adj. Aloha nuiia; hiwahi-

\va; halialia. Syn. cherished. Be-low', »rep. and adv. Malalo; mala-

lo iho; ilalo ae. Belt, n. Kaei; ili apo; kaula apo, Syn.

band. Be-moan', v. Ekanikan; e kaniuhu'.

Syn. lament; bewail. Bench, n. 1. He noholoihi, kua ole.

2. He papa hana. Carpenter's bench, papa hana a ke kamena'.

3. Ka noho hookolokolo.

4. Ka papa lunakanawai.

The Bench and Bar, na lunakanawai me na loio. Bend, v. 1. E pelu. Bend the back, e pelu i ke kua,

2. E hoo pelu; e hooholu; e hoopio.

3. E kakiwi; e luhe'. As withered plants. Syn. droop.

4. Holuholu; nape; napenape. Syn. to be flexible.

6. E kukuli, bend the knee. Syn. bow.

6. E kulou. Bend the neck or head, e

kulou i ke poo. Bend, n. 1. Hepelu; heholu.

2. Hehipuu; nipuu. Syn. knot. Be-neath', prep. Malalo iho; ilalo ae. Ben'e-die'tion, n. Olelo hoomaikai.

Syn. blessing. Ben'e-fae'tion, n. Hana hoopomai-

kai. Ben'e-f&c'tor, n. Ka mea nana e hoo-

Eomaikai; mea hana manawalea; mea okua. Be-neTi-^ent, adj. Manawalea; loko-

maikai. Ben-e-fi'9ial, adj. Pomaiicai.

Ben-e-fi'^i-a-ry, n. Ka mea nana ka pomaikai; ka mea i hoopomaikaiia.

Ben'e-fit, n. He pono; he pomaikai.

Be-nev'o-len^e, n. Manaolokomaikai. ka imi ana i ko hai pomaikai.

Be-nev'o-lent, adj. Lokomaikai; ma- nawalea; kokua i ko hai nele.

Be-nign', (nin), adj. Oluolu. Syn. kind; generous.

Be-nig'nant, adj. Oluolu. Syn. kind; gracious.

Bent, p. ^. Lakee. Syn. doubled over; 2. pelma.

Bent, n. Ke ake o ka naau; ka make- make. Syn. inclination; bias.

Be-numb', v. E hoo-maeele.

Be-queatii', v. E hooilina waiwai.

Be-quest', n. Waiwai hooilina.

Be-reave', v. E hoonele. Me have ye bereaved of my children, ua hoonele keike mai oukou i'au. Bereft of his senses, hooneleia i ka noonoo.

Be-reave'ment, n. 1. Ka hoonele ana. 2. Ke kau ana mai o ka popilikia. Syn. affliction. Bereaved, 0-a.

Ber'ry, n. Hua ai liilii; like me ka

ohelo. Berth, n. 1. Kahl i ku ai ka moku ma

ka uwapo.

2. He wahi moe maluna o ka moku.

3. He hana; oihana. He has a good berth, he oihana maikai kona.

Be-seech', v. E noi haahaa. Syn. suj)- plieate.

Be-set', V, 1. Hoohei. Beset with dif- ficulties, hoohei i na pilikia. 2. E paapu; e hoopuni. Temptations beset me, paapu mai na hoowalewale ia'u.

Be-set'ting, adj. Walea; maa mau. Besetting sin, hewa maa mau.

Be-sides' i prep. 1. Mea e ae; mea

Be-8ide' ) hou ae.

2. Halahu'. Beside the mark, halahu ka maka.

3. Nohoi. Syn. also.

4. To be beside one's self with anger, e pupuli no ka huhu.

Be-sie^e', v. E hoopuni i ke kaua. Be-smear', v. E hoohapala; hoohau-

kae. Syn. bedaub. Be-sdf ted, adj. Haahaa loa; haumia

loa.

2. Ona mau. Be-speak', v. 1. E olelo e mamua,

2. E hoike e mai. Best, adj. Ka oi o ka maikai. Bes'tial, adj. Haahaa; haukae; pela-

pela. Syn. beastly; vile; carnal. Be-stir', v. E hooeueu; e makaala; e

ala'e. Be-sto-w', V. 1. E haawi aku. To bes- tow a blessing, e haawi i pomaikaL

Syn. confer.

2. E hoahu. I have no place to bestow

my goods, aohe o'u wahi e hoahu ai i

ko'u waiwai. Bet, V. E pili waiwai. He won the bet,

Eo oia ma ka pili waiwai, Be-tide', v. E loohia mai. Be-tiines', adi'. I ka wa kupono. Be-trsiy', v. E kumakaia. Be-tray'er, ». He mea kumakaia,

Syn. traitor. Be-tr6th', v. E hoopalau.

Be-tr6th'al, to. Ka hoopalau ana,

Bet'terg, to. Ka poe ma ke kulana kie-

kie ae. Syn. Superiors. Be-tween', prep. Mawaena o.

Bev'el, TO. He kuea kunihi, no ke ka- mena'.

Bev'er-a^e, to. Mea inn. Syn. drink,

Bev'y, TO. Anna'. A bevy of birds, he auna' manu.

Be- wail', v. E uwe kanikau; kuma- kena.

Be-w&re', v. E kiai pono; e makaala, Syn. take care; be cautious.

Be-wil'der, v. E hoopilihua: e hoopo- hihihi. Syn. puzzle; perplex.

Be-wil'der-ment, to. Ka hoopohihihi ana o ka naau; ka hoopilihua ana.

BEYOND

31

BLACKBOARD

Be-y<infl', prep, and adv. Ma o aku; I o

aku. Syn. over there. Bib, n. He pnle-aina na ke keikl. Itib'ber, n. Mea 1 maa i na waiona. Bi'ble, n. Ka Palapala Hemolele. Bib'li-cal, adj. No ka baibala. Bibli- cal history, moolelo o ka baibala. Blbli-ofir'ra-plier, n. He kanaka i

makrtukau ma ka moolelo o na bukc i

kakauia, Bib'li-dg'ra-phy, n. Ka moolelo no

ke kakau bukc. Blck'er, v. E niiku aku, nuku mai. Bick'er-ing:, n. Ka r.ixkunuku ana. Bid, V. 1. E koho, ma ke ku:vi kuclala.

2. E kauoha; e kena'. Syn. order;

command. Bid'der, n. Mea nana e koho ma kc

kuai kudala. Bi-cn'ni-al, adj. Kela me keia lua ma-

kahiki. Bier, n. Manclo kupapau. Big, adj. Nui; nunui. Syn. large. Big'a-mist, n. Ka mea e nobo ana me

na kane mare elua, na wahine mare

elua paha. BIg'a-my, n. Ka noho mare ana me na

kane, a wahine paha, elua. BIg'ot, n. He mea pill noonoo ole i

kekahi hoomana. Bile, n. Lena. Bilge, n. Kahl palahalaha olalo o ka

moku. kahi e ili mua, ke ili ka moku. Bilge'wii'ter, n. Liu o ka moku. Bill, 71. 1. He bila. iJa.'jA; 6?7Z, bila dala.

Bill of exchange, bila hooili dala. Bill

of entry, biJa hookomo waiwai i ka

aina. Legislative bill, he bila kanawai.

2. He palapala. Bill of divorce, pala- pala oki. Bill of health, palapala hoike no ke ola. Bill of lading, palapala hoi- ke ukana o ka moku. Bill of mortality, palapala kuhikuhi i na make. Bill of rights, palapala o na pono pili kino o ke kanaka. Bill of exceptions, palapala hoike manao ku-e'.

3. Nuku mauu. Syn. beak. A beak, oia ka nuku o ka manu ai i-o.

Bil'let, n. 1. He palapala pokole.

2. Pauku laau. Blll'iards, n. Ka bilioki; pahupahu. BlPlinfjs-gute, n. Olclo kuamuamu.

Syn. foul language. Bill'ion, n. He biliona; tausani miliona. Bll'low, n. Ale nui o ke kai. Bil'lo-\v-y, adj. Alcale. Bi'montU'ly, adj. Kela me keia lua

mahina. Bind, V. 1. E pu-a a paa; e nakii; e

hikii,

2. E humuhumu. Bind boohs, humu-

humu buke.

8. Hoopaa, ma ke kanawai ; e paa. Bind'er, a. 1. Mea e paa ai.

2. Mea humuhumu buke. Bind'er-y, n. Hale humuhumu buke. Bind'lng, n. Ka mea e hoojK'.a ai.

2. Ka humuhumu ana. Tlie binding

of the book, ka humuhumu ana o ka

buke; ka uhi owaho o ka buke. BIn'na-cle, n. Ka pahu panana malu-

nao kamoku. Bi-n6c'u-lar, adj. No na maka elua.

A binocular telescope, he ohe nana no

na maka elua. Bi-no'mi-al, adj. Elua mahele. A

Binomial, he kuanite hoailona helu,

nona na mahele elua (a-f 6). Bi-6g'ra-pliy, n. Moolelo pili kino i

ke kanaka. Bi-61'o-^y, n. Ka ike e pili ana i ke

ola o na mea kino ola. Bi'ped, n. Holoholona wawae elua. Bird, n. He manu o ka lewa. Bird of

prey, manu ai i-o. Bird'-ea^e, n. Hale manu. Bird'-catcii'er, n. He kawili manu;

he kuhea manu. Bird's'-ej^e-view, n. Ka nanaina i

ikeia mai luna mai; mehe maka o ka

manu e nana ana ilalo, oiai oia e Icle

ana. Bird'-lime, n. Kepau kawili manu. Bird's'nest, n. Punana manu. Birthi n. Ka hanau ana. Birth'day, n. La hanau. Birth'place, n. One hanau; wahl

hanau. Birth'right, n. 1. Ka pono o ka ha- nau mua.

2. Kela me keia pono e ili mai ana

mamuli o ka hanau. Bis'euit (bis-kit), n. 1. He paapaa be-

rena.

2. He popo berena liilii palupalu. Bi-sect', V. E oki ana ma na apar.a like

elua. Bi-sec'tion, n. Kaoki ana manaapana

like elua. Bish'op, n. He bihopa. Bish'op-ric, n. Ka huina o na kihapai

malalo o ka bihopa hookahi. Bit, n. 1. Ka hao o ke kaulawaha.

2. He nao will, no ka will umauma.

3. He hunahuna; he hakina; he apana > liilii.

Bitcli, n. Ilio wahine. Bite, V. E nahu; e aki.

Bi'ter, TO. Mea e nahu ana; e aki ana.

Bit'ter, adj. 1. Mulea; awahia; mue- mue; malailena. Syn. acrid.

2. A bitter cold day, he la anuanu loa.

3. Uluhua. A bitter feeling of resent- ment, he manao uluhua, ku-e'.

4. Bitter poverty, bitter want, ilikole. Bi-v^lve, n. He opihi me na pani elua.

Biv'ou-ac (blv-wak), v. E kiai a hala

ka po, (pili i ka puali kaua.) Bi-week'ly, adj. Kela me keia lua he-

bedoma. Blab, v. E hal ikameahuna'; e holo-

holo olelo. Black, adj. Eleele; panopano; nele loa

i ka malamalama. Black-board, n. Papa eleele.

BLACKEN

32

BLOW

Blaek'en, v. E hamo a eleele. Blacken

the character, e hooino i ka inoa maikai. Biaek'guard (blag'gard), n. He mea

kuamuamu; he waha haumia. Biack'lead, n, Kepau maloo eleele,

pahee. Black'legr, n. He kanaka apnka. Syn.

swindler; cheat. Blaek'ness, n. Eleele; pano. Blaek^sinitli, n. Amara; kanaka kui

hao. Blad'der, n. Opu mimi; koana. Blade, n. 1. Lau o ka mauu, huita, me

na mea ulu ola ano.

2. Maka. The blade of the knife, ka ma- kao kapahi.

3. Kahi palahalaha o ka hoe. Blam'a-ble, adj. Ku i ka ahewaia.

Syn. culpable; faulty. Blame, v. E hewa; hoahewa. Syn.

censure. Blame, n. 1. Ka ahewa i kau ia maluna

0 kekahi.

2. Ka hewa. You are to blame, nau ka

1 ewa.

Blame'lesg, adj. Hala ole; hewa ole. Blame'wor'tliy, adj. See Blamable. Bland, adj. Oluolu; nahenahe; palane-

he; ano waipahe'. Syn. civil; courte- ous. Bland'ish-ment, n. Ano onou; hoo-

malimali. Blank, n. Hehakahaka; pepa pai ha-

kahakaia. Blank'et, n. Pale lole huluhulu. Blar'ney, n. Olelo hoomaliraali. Blas-pkeme', V. 1. E olelo ino i ka inoa

o Ke Akua; e hailiili.

2. E hookae i na mea laa. Blas-phem'er, n. 1. Ka mea e olelo

ino ana no Ke Akua; mea hailiili.

2. Mea hookae ana i na mea laa. Bla8'plie-my,7i. 1. Olelo hailiili; olelo

kuamuamu.

2. Ka hookae ana i na mea laa. Blast, n. 1. Pa ino mai o ka makani.

2. Ka hooho ana o na pu.

3. Ka hoopa-hu ana,

4. Ka mae ana.

Blast, V. E hoopa-hu'; e mae; e luhe'.

Blaze, n. Lapalapa ahi.

Blaze, V. E aa pono.

Bleach, v. E hookeokeo.

Bleak, adj. Oneanea. Syn. desolate;

dreary. Blear, adj Piapia. Blear'-eyed, adj. Maka piapia; hapo-

po. Bleat, V, E alala', like me ka hipa.

Bllat'ingI "• K^ ^^^1^' <* ^* ^^P^

Bleed, v. E kahe koko.

Blem'ish, n. He ki-na'. SYN. defect;

flaw. Blend, r. E kawili pu; e hui pu. Syn.

mix. Bless, V. 1. E hoomaikai; hoalohaloha.

2. E hoopomaikal.

Bless'ed, adj. Pomaikal.

Bless'ing, n. He pomaikai; hoalohalo- ha; hoomaikai.

Blight, n. Kakani; ponalo.

Blight, V. 1. E mae; e miraino. 2. E hoohoka. Blighted hope, manao lana i hoohokaia.

Blind, adj. Makapo'; makapaa.

Blind'fold, v. E uhi ka maka a paa.

Bl ind'man's-b<ift', n. Ka paani kana- ka makapo.

Blind'ness, n. Ka makapo. 2. Blindness of mind, Naaupo.

Blink, V. E imo. Syn. wink.

Blink'er, n. He pale maka ma ke kau-

lawaha o ka lio holo kaa. Bliss, n. Hauoli piha. Syn. felicity. Bliss'ful, adj. Pilia i ka hauoli. Blis'ter, n. He oolapu o ka iU.

Blithe, adj. Hoihoi; nakui; olioli.

Syn. gay; merry; joyous. Bloat, V. E hoopehu. Block, TO. 1. He pauku. A block of

wood, he pauku laau,

2. He palaka hiu, mea hukl.

3. Children's blocks, mea paani no ka- malii.

Block, V. E papani a paa. Block up the road, e papani a paa i ke alanui. 3. E keakea. Block the side walk, e keakea i ke alanui hele wawae.

Bluck-ade^ v. 2. Ka pani ana a paa o ke awa ku moku e na moku ma- nuwa.

2. Ka pani ana o ke alanui hao i ka hau i hiki ole i na kaa ke hele.

Bluck'head, n. He poo laau; mea ike ole ma ka imi.

Blood, TO. Koko.

Blood'heat, n. Ka wela o ke koko.

Blood'hound, to. Ilio hae kanaka.

Blood'less, ad/, 1. Koko ole. 2, Hookahe ole i ke koko. A bloodless victory^ he lanakila hookahe ole i ke koko.

Blood're-la'tlon, to. He pili koko.

Blood'shed, to. Hookahe koko.

Blood'-shot, adj. Ula. Blood-shot eyes,

na maka ulaula. Bldod'thirst'y, adj. Punl koko. Blood'ves'sel, w. Aalele; aakoko. Blo<»d'y, adj. Paele i ke koko. Bloom, TO. Ka ula o ka papalina o ka

?oe ui. oom, V. E mohala; e opuu. Bloom'lng, adj. Maka onaona. Blos'som, TO. He pua i mohala'e. Syn.

flower. Blot, TO. Hepaele; hehapala. Bldt, V. 1. E paele; e hoohapala.

2. E holoi a nalo. Blot out iniquity,

e holoi 1 ka hewa a nalo. Blot'ting-pa'per, to. Pepa hoomaloo

inika. Bluwse, TO. Lole palaka.

Blow, V. He haua; ho kui.

BLOW

33 BOOK-LEARNING

Blow, V. 1. E puhl; pa mai; nou.

2. Blow the nose, e hooke' ka ihu.

8. E haanou; e kaena. Syn. brag;

boast.

4. E paupauaho. Syn. pant. Blftb'ber, n. Ka momona o ke kohola'. Biab'ber, v. E uwe wale. Blue, adj. Uliuli. Cerulean blue, ka uli-

uli o na lani. Blues, n. Manao kaumaha; manao luu-

luu. Bl&ff, n. He pall makahakai. Bltifl", adj. Okalakala. Syn, gruff. Blikn'der, n. Lalau; kuhihewa; kapu-

lu. Syn, error; mistake; bull. Blftn'der-er, n. Kanaka kapulu; hau-

hlli; manuea; lopalaueka. Blfin'der-ing, aaj. Manuea; nahili;

hoohemahema; kapulu. B I Ant, adj. Meumeu; pihi; oiole; ku-

mumu. Syn. dull.

2. Syn. bluff, adj. Blfint'ly, adv. Me ka nihaniha. Blur, n. He hapala; he kiua'. Blurt, V. E hai wale aku me ka noo-

noo ole. Bltksh, V. E palaimaka; pii ka ula i ka

papalina. Bljksh'ing:, adj. Omeomeo. Bliis'ter-er, 7i. Kanaka wabapaa; he

wahakole; kanaka kehakeha. Boar, 71. Puaa kane. Board, n. 1. Hepapalaau.

2. Ka ai, i uku ia. Good board, malkai ka ai.

3. He papa. Board of Education, Papa Hoonaauao. Board of Health, Papa Ola. Board of Immigration, Papa Hoopae Li- ma Hana. Board of Appeals, Papa Hoo- pii Auhau.

4. He oneki moku. On board, maluna o ka oneki. Overboard, haule mai ka moku a iloko o ke kai.

Board, v. E paina mau ma kahi hoo-

kahi, me ka u\u. Board'er, n. He hoa aina e uku ana. Board'ing-house, n. Hale paina. Board'ing-schobl, n. Kula nanai. Boast, V. E kaena; akena; haanou. Boast'er, n. Mea kaena; mea akena. Boat, n. 1. Waapa.

2. Kela me keia ano moku. Steamboat,

mokumanu. Pilot boat, moku pailaka.

Fishing boat, moku lawai-a. Boat'man, n. Kanaka hoe waapa. Boatswain (b<>-sn), n. Luna malama

i nalakomoku. B<Sd'i-ly, ad/. Pilikino. Bodily strength,

ikaika o ke kino. Bodily comforts, na

lako e pono ai ke kino. BiSd'y, n. Kino. Br>d'y-guard, n. Kiai hoomalu kino.

King's body guards, na koa hoomalu

kiuoo ka Moi. Bod'y-ptil'I-tic, n. Ka Lahul. Syn.

nation. B«))Er, n. Nenelu pobo; wahl pohopoho'. Boil, n. Mai heehee; he pnu. 3

Boll, V. 1. E lapalapa; e baila.

2, Blood boils with anger, pii ke kai o

ka huhu'. Boil'er, n. 1. He ipu baila wai.

2. Ipu mahu. Bois'ter-otks, adj. 1. Uwau'wa; wa-

laau; wahapaa.

2. Mahaoi. Syn. rough. Boisterous play, paani mahaoi.

3. He ino nui. A boisterous sea, he kai ino nui. Boisterous weather, kau maka- niino; makanipukiki.

Bold, adj. Aa; koa; nahoa; wiwo ole. 2. Hueu. Bold in mischief, hueu i ke kolohe. Syn. daring.

Bold-fa^ed', adj. Maka hilahila ole; mahaoi. Syn. impudent.

Bold'ly, adv. Me ka wiwo ole; me ka mak'au ole.

Bold'ness, n. Ke ano nahoa; aa; ma- k'au ole.

Bol'ster, n. Uluna loihi.

Bolt, n. He makia; hao hoopaa puka; he lou.

Bolt, V. 1. E mahuka. The thief bolt- ed, mahuka aku nei ka aihue. 2. Bolt the door, e lou i ka puka.

Bolt-iip'right, n. Ku pololei loa. Sit bolt upright, e noho pololei loa. Syn. perpendicular.

Bomb, n. Poka'pahu'.

Bom-bard', n. E kipu me na poka' pa- hu'.

B6m-bard'ment, n. Ke kipu ana i po- ka' pahu'.

Bond, n. 1. He mea liki a paa. 2. Bona; palapala hoopaa i ka olelo ae like.

Bdnd'age, n. Ka noho ana kauwa kua-

Saa, Syn. slavery. nd'maid, n. Kauwa wahine kua-

paa. Bond'man, n. Kauwa kane. Bonds'man, n. He hope ma ka bona. Bdnd'-ser'vant, n. Kauwa kuapaa.

Syn. slave. Bone, n. Iwi. Bon'f ire, n. He ahi nui i hoo-aia no ka

lealea._ B<Jn-mot' (bong-mo), n. Olelo aka-

mai. Bdn'net, n. Papale wahine. Bdn'ny, adj. Maikai; lea. Syn. blithe. Bo'nus, n. He makana wale; makana

manuahl. Bo^ny , adj. Paapn i na iwi ; iwiiwi. Boo'by, n. 1. Mea uwe wale.

2. He manu o ke kai. Bot>k, n. Buke; palapala i humuhumu-

la. Bot>k'-bind'er, n. Kanaka humuhumu

buke. Book'-ease, n. Pahu waiho buke. Bc>bk'-keep'er, n, Mea malama buke

helu. Bo"bk'-keep'ing, n. Kakau buke helu. Bo"bk'-16arn'ing, n. Ka ike iloko o na

buke.

BOOK-MARK

34

BRAND-NEW

B<Jt>k'-inark, w. Ka hoailonakuhiknhi

wahi iloko o ka buke. Bobk'-rack, n. Mea paipai buke, i ka

wa e waiho hamama ana. Bot>k'-8el'ler, n. Kanaka kuai buke. Bobk'store, 71. Hale kuai buke. Book'-trJicle, n. Oihana kuai buke. Bobk'-worm, n. 1. He mu ai buke.

2^ Kanaka lilo loa i ka imi buke. Boom, n. 1. Laau nui no ka pea o ka

moku.

2. Ka haalulu ana o ka nalu, a o ka pu

nui paha i kona kani ana. Boom, V. 1. E nei. Syn. rush

2^ E haalulu. Boor, n. He lopa'; he kuaaina. Syn.

clown. Boor'ish, adj. Kuaaina; laueka; hoo-

maniha. Syn. clownish. Boo'sy, adj. Ano ona; ona iki. Syn.

tipsy. Boot, n. 1. Kamaa bute.

2. Mea manuahi ma ke kuai ana.

Something to boot, he manuahi. Bobtli, n. Hale kamala Bobt'jack, n. Mea wehe kamaa bute. Bobt'less, adj. Waiwaiole; makehewa.

Syn. fruitless; vain. Bobt'y, 71. Waiwaipio: waiwai i haoia.

Syn. plunder; pillage. Bor'der, n. Kae; palena; mokuua; li-

hi. Bore, V. 1. E will i puka.

2. E hoouluhua. Bor'row, v. E noii kekahi mea no ka

wa p<)kole. B<>r'row-er, n. Mea noi pinepine i ka

waiwai o hai no ka manawa iki. Bo'som, 71. Ka umauma; ka poll. Bo- som friend, he pili alo. Bdss, n. He haku hana: he luna haua. Boss, V. E hookikina; hoounauna. Bo-tan'ic-al, adj. No ka ike o na mea

ulu ; no ka botania. Bot'a-nist, n. Kanaka naauaomaka

botania. Bot'a-nize, V. E imi i ke ano o na mea

ulu; a me ko lakou waiwai. B6t'a-ny, 71. Botania; ka ike no na mea

ulu, a me ko lakou waiwai. Botch, 71. Hana i hookoia ma ke ano

hemahema; kapulu. Both, adv. Na mea elua; laua i eina. Botii'er, 71. Mea hoopilikia wale. B^t'tle, 71. Heomole; huewai. Bot'tom, 71. Ko lalo loa; ka papa kn. Bot'tom-less, adj. Palena ole o lalo. Bou'<loir(bob-dw6r),n. Keenamalu'. Biiugh, (b6w)?i. He lala. Syn. branch. Boun'cing:, adj. Puipui. A bouiicing

baby, he bebe puipui. Bound, 71. Kalelemama. Syn. spring. Bound, V. 1. E lelele. The ball bounds,

lelele ke kinipopo.

2. E kau palena; e hai palena.

8. Hele ana. Syn. destined. I am

bound for Lahaina, e hele ana au i La-

haiua.

Bound'a-ry, n. Palena; mokuna; pea.

Bound'less, adj. Palena ole; akea loa.

Boun'ti-ful, adj. Haawi nui; lokomai- kai. Syn. liberal; generous.

Boun'ti-ful-ly, adv. Me ka lokomai- kai; me ka aua ole.

Boun'ty, n. 1. Ka lokomaikai. Boun- ty of Providence, ka lokomaikai a Ke Akua. 2. Ka waiwai^ haawi wale ia.

Bou-quet', (hoo-kay), n. Puolo pua,

BoTv, n. 1. He kulou. 2. Ka ihu o ka moku.

Bow, n. 1. He pana; kakaka. 2. He pelu; he pio.

Bow'els, 71. pi. ]Sanaau. Bowels of the earth, ka opu o ka honua.

Bow'er, n. Hale malumalu

BoTvl, n. He bola; he apu.

Bowl'der, 1. Pohaku nui poepoe. 2. Puu pohaku nui.

Bow'leg'ged, adj. Wawae ouaha.

Bow'line, n. Kaula hoopaa pea, i ku- pono i ka makani.

Boiv'sprit, 71. Laau ihu o ka moku.

Box, n. Pahu.

B6x, v. E mokomoko; palepale'.

Bdx'er, n. Kanaka mokomoko.

Boy, 71. Kamalii kane; keiki kane.

Boy'hood, n. Wa kamalii.

Boy'ish, adj. Ano kamalii.

Brajpe, 71. 1. He koo; umii; mea pal- pal. 2. Will umauma.

Bra^e, v. E koo; e paipai.

Bra^e'let, n. Kupee lima.

Brack'et, 71. 1. Kahaapo; []

2. He papaliilii e kau ana makapaia o ke keena, i wahi e waiho ai na mea liilii.

3. Bracket lamp, kukui no ka paia hale. Brack'ish, adi. Oliuliu; muemue; hu-

kai; mananalo. Brjld, n. Kui wlniwini, poo ole. Brag, V. E kaena wale. Syn. boast. Brag'ga-do'^io/ 7i. Kanaka liki; ka- Brag'gart ) naka akena wale.

Braid, v. E ulaua; e hili. Brain, n. Ka lolo. Brain, v. E hoonaha' i ke poo. Brain'less, adj. Poo hakahaka; noo-

noo ole. Brake, 71. Mea hoopaa huila, i ole holo

iru) ke kaa. Brakesman, n. Kanaka malama i na

brake o na kaa alanui hao. Bram'ble, n. Nahelehele okalakala;

he kakalaioa. Bran, 71. Ka ihi o ka huahuita. Branch, n. He lala. Syn. bough. A

branch society, he lala no ka hui. Branch, v. E manamana aku. Brand, r. E kuni; e hoailona. Brand, 71. 1. He hao kuni.

2. He hoailona pai. Bran'dish, v. E oniu aku i mea hoo-

weliweli. Syn. flourish. Brand-new, adJ. Hou loa.

BRANDY

35 BRIE

Brftii'dy,n. Barani ; he wai ona.

Brass, n. Keleawe.

Bra-vsi'do, n. Olelo akena wale; ka- naka hannou.

Brfive, adj. Aa; koa; maka'u ole. Syn. courageous; fearless.

Brave'ly, adv. Koa maoli, me ka wi- wo ole. Syn. fearlessly.

Brawl, n. He hakaka'; he haunaele.

Brliwl'er, n. Mea hakaka wale; mea hoohaunaele; hookonokono haunaele.

Br}y w'ny, adj. Puipui; kino ikaika.

Bray, n. Ka uwe o ke kekake.

Bra'zen, adj. 1. Keleawe. 2. Mahaoi.

Bra'zen-fa^ed', ad/. 1. Maka keleawe. 2. Hilahila ole. Syn. barefaced; im- pudent.

Breach, n. 1. Wahi hiolo; wahi hai. A breach in the wall, wahi hiolo o ka pa. Syn. break.

2. Ka uhai ana. Breach of the peace, ka uhai ana o ka maluhia. 8. He mokuahana. A breach in the fam- ily, he mokuahana iwaena o ka ohana.

Bread, n. Berena; palaoa ai.

Breadth, n. Laula; akea. Syn. width.

Break, v. 1. E wahi; wawahi; kuipa- lu. Syn. breakdown; demolish. 2. E moku; e pai'na, Break a rope, e moku ke kaula.

8. E hai; uhai; uhaki. Break a law, e uhaki i kekahi kanawai.

4. E kipo'. Break open a door, e kipo i ka puka komo.

5. E ulupa'. Syn. dash in pieces.

6. E hoolakalaka. Break a horse to saddle, e hoolakalaka ka lio i ka noho.

7. E popoi. The surf breaks on the shore, ke popoi nei ka nalu ma kahakai.

8. E haalele; e kaaokoa aku. Break away from evil companions, e haalele i na hoalauna ino.

9. E hoopau wale. The meeting was broken up, ua hoopau wale ia ka ha- lawai.

10. E haehae. To break the heart, e haehae i ka naau.

11. The day begins to break, ke wehe nei ke alaula; ke moku nei ka pawa.

Break'er, n. Kai nalu; poi na nalu.

Break'fast, w. Aina kakahiaka. Break'wa-ter, n. He pale kai. Breast, n. Ka umauma.

Breast, v. E ku-e'; e halawai ku-e'; e

paio. Syn. stem. Breast a difficulty,

e paio me ka popilikia. Breasf bone, w. .Iwi umauma. Breast'pin, n. He pine no ka poll. Breast'plate, n. Pale kaua no ka

umauma. Breast'work, n. Pa kaua lepo. Breath, n. Kahanu; ke aho; ke ea. Breathe, v. E hanu; e ha. Breatli'ine, n. Ka hanu ana; ka ha

ana; ke ano.

BrSath'less, adj. Naenae; pauahoJ paupauaho. Breathless haste, paupaua- ho i ka hikiwawe.

Breech'es, n. Lole wawae. Syn. pan- taloons.

Breed, v. E hoolaha. Garbage will breed pestilence, e hoolaha ana ka opala pilau i ka mai ahulau. 2. E hooulu; e hoala. Breed dissen- sion, e hoala i ka mokuahana.

Breed'er, n. 1. Mea hoolaha. A cattle

breeder, mea hoolaha bipi; mea hanai bipi.

2. He kumu hooulu. A breeder of dis- sension, he kumu e hooulu ai ka mo- kuahana.

Breed'ing, TO. 1. Ka hoolaha ana; ka hanai ana i na holoholona. 2. Ke ano o ka noho ana. Good breed- ing, ano keonimana. Syn. good man- ners.

Breeze, n. He makani oluolu; makanl aniani; he ahe. Beeezeup,e aniaui; e koaniani.

Brev'i-ty, n. See conciseness.

Brew, V. 1. E hana i bia me na wai o ia ano.

2. E ea mai; hoea mai. That will brew trouble, e ea mai ana ka pilikia no ia mea.

Brew'er, n. Kanaka kawili bia me na wai o ia ano.

Brew'er-y, n. Hale hana bia.

Bribe, n. Uku kipe'.

Brib'er, to. Ka mea e kipe' ana.

Brib'er-y, to. Ke kipe ana.

Bribe'tak'er, n. Ka mea e lawe ana i ke kipe'.

Brick, TO. Pohaku ula; uwinihepa.

Brick'bat, w. Apana pohaku ula.

Briek'kiln, (kil), n. He umu hoomoa pohaku ula.

Brick'lay-er, n. Kanaka hoomoe po- haku ula.

Brick'mak'er, n. Kanaka hana poha- ku ula.

Brick'y ard, w. Pa kahi e hanaia'i o na pohaku ula.

Brid'al, adj. No ka mare.

Brid'al-par'ty, n. 1. Ka poe e mare ana. 2. Na hoa ukali o ka poe e mare ana,

Brid'al-robes', n. Na kapa mare.

Bride, n. He wahine mare hou;

Bride'-cake, n. Berena ono no ka ma- re ana. Syn. wedding cake.

Bride'groom, n. Kane mare hou.

Brides'-inald, n. Hoa kokua o ka wa- hine mare hou.

Bridgre, n. 1. Uapo; alahaka. 2. Bridge of the nose, ka iwi o ka ihu.

BrI-dle, n. Kaula waha.

Bri'dle, v. 1. E kau i ke kaula waha.

2. E kaohe. Syn. check; restrain.

3. E hookiekie. Syn. bridle up. Bri'dle-path, n. Alanui lio. Brief, aaj. Pokole; haiki. Syn. short.

BRIEF

36

BUD

Brief, n. He palapala hoakaka pokole

no ka hihia kauawai. Briefly, adv. Me ka pokole. Syn. con- cisely. Brief less, a^y. Hoopii ole. A briefless

lawyer, he loio me ka hoopii ole; he lo-

io me ka hana ole. Brier, n. Laau ooi; hekuku; kakalai-

oa. Syn. bramble. Brig, 71. Moku kialua me na pea kuea

manakiaelua. Bri-gade', n. He man regimana koa i

huiia ma ka puali koa hookahi. Brig'a-dier'-gren'er-al, n. Ke gener-

ala o ka brigade. Brig'and, n. He powa; kanaka hao

wale. Syn. robber. Brig'an-tme', n. Moku kialua me na

pea kuea ma ke kia mua wale no. Bright, adj. 1. Hulali; aiai; lilelile;

hinuhinu. Syn. shining; brilliant.

2. Konane; konale. Bright, as moon- light.

3. Mikioi; eleu. A bright child, he kei- ki mikioi.

Brfl'liant, adj. 1. Alohilohi; olinoli-

no; wakawaka.

2. Mikioi. Brim, n. Kae. Brim of the cup, ke kae

o ke kiaha. Brim'ful, adj. Piha loa; piha a hu. Brtui'stone, n. Kukaepele. Syn. sul- phur. Brine, n. Kai; wai kai. Bring, v. E homai; e la we mai. Brink, n. Kae. Brink of the precipice,

kae o ka paU. Brink of the river, kae o

ka muliwai. Brink of ruin, kae o ka

poino. Brisk, adj. 1. Mama; hoihoi; makaala;

anehe. syn. alert; lively.

2. Business is brisk, holo ka hana. Bris'tle, n. Hulu manoanoa ma ke kua

o ka puaa. Brit'ish, adi. No Berltania. Brit' tie, adj. Uina; hakihaki wale;

nahaha'. Glass is brittle, he mea naha-

ha' wale ke aniani, Brlt'tle-ness, n. Ke ano hakihaki

wale. Broach, v. 1. E wehe kinohou no lo-

ko mai o ka pahu.

2. E hai mua; e wehe mua ikamanao. To broach a subject, e wehe mua i ka ma- nao e pili ana i kekahi kumu.

3. To broach to, e hull hewa i ka maka- ni. The boat broached to, hull hewa ka waapa i ka makani.

Broad, adj. Laula; akea. Syn. exten- sive. Broad shouldered, kiwaawaa.

Broad'axe, w. Koi kalai.

Broad' cast, adv. Lu lima. To sow broadcast, e lu lima'ku i na anoano.

Broad'cloth, n. Lole paina.

Broad'side, n. 1. Ke ki like ana i na pu'a pau ma kekahi aoao o ka moku manuwa'. 2. Kekahi aoao o ka moku.

3. He palapala hoolaha i paiia ma ka

aoao hookahi wale no. Brogue, n. Olelo kuaaina: puana he-

manema ma ka olelo. Broil, w. Hehauwalaau; haunaele; ha-

kaka. Syn. disturbance; turmoil. Broil, 17. E koala; e pulehu. Bro'ken, adj. Haki. Broken all to pie- ces, haki manunu. Bro'ken-heart'ed, adj. Ehaeha ka

naau; make loakamanao; walania. Bro'ken-wind'ed, adj. Naenae; pau-

aho. Bro'ker, n. He agena. Syn. agent. Bron-chi'tis, n. Mai maloko o ka puu;

hanapilo ka leo. Brood n. Ghana manu. Brood, V. 1. E hoopunana; e hoomoe

hua.

2. E mumule ; e nalu. Brook, n. He kahawai. Broom, n. He pulumi; he kahili. Broom'stick, n. Au o ka pulumi. Broth, n. Supa; kai. Syn. soup. Broth'er, n. Hoahanau kane. Older

brother, kaikuaana. Younger brother

kaikaina. Brother of a sister, kaiku-

nane. Broth'er-hood, n. Ka noho ana hoa- hanau. Broth'er-lv, adj. Hoahanau. Brother- ly love, alona hoahanau. Brow, n. 1. Lae. Eye brow, kue maka.

2. Kae. Syn. brink. Brow'beat, v. E hoowellweli; hooma-

ka'uka'u. Brown, adj. Hauliuli; haeleele. Brown-stid'y, n. Poonoonoo. Syn.

reverie. Browse, v. E ai nahelehele, e like me

ka bipi, kao. hipa. Bruise, v. E paopao. BrCint, TO. 1. Hoouka. The brunt of the

battle, ka hoouka nui o ke kaua.

2. Luhi nui. The brunt of the work, ka

luhi nui o ka hana. Brtksh, n. Pulumi liilii; he balaki. BrJish, V. 1. E kahili; e pulumi.

2. E huli hou i na mea i haule. Brush up his knowledge of arithmetic, e huli hou i na mea haule o ke arimatika.

3. E nei awiwi. Brush past, e nei awi- wl aku,

Brfish'wood, n. Nahelehele. Bru'tal, adj. Lokoino. Syn. cruel. Brii-tal'l-ty, n. Ka lokoino; mainoi-

no. Syn. cruelty. Brute, n. 1. He noloholona.

2." He kanaka lokoino. Bru'tlsh, adj. Like me ka holoholona;

noonoo ole. Syn. stupid; ignorant;

unfeeling. Btib'ble, n. Hu'a o ka wed. Buek'et, n. Bakeke. Biick'le, 71. Pihipihi. BiSck'le, V. E kaei. Buckle on the sword,

e kaei i ka pahikaua. Bud, n. Opuu pua.

BUD

37

BUT

Bikd, V. E opnu.

2. Putting jorth of leaves, liko.

8. Putting Jorth of buds, muo. "Bbd&'et, n. 1. Bilahaawina.

2, He puolu. ^ budget of news, puolo

nuhou. BfiTfa-lo, n. He bufalo: bipi hihiu. Btif-foon', n. Kanaka kamaniha; mea

hehenawale. Syn. clown. B&g:, n. He uku; mea kolo. l^^sr'sry* n- I^aa lio lealea, e ha ona

mail nulla. Build, V. 1. E kukulu. Build a house,

e kukulu i hale.

2. E kapili. Build a vessel, e kapili

moku. Build'er, n. Mea nana e kukulu. Build'ing, n. 1. Ka mea i kukuluia.

2. He hale. BAlk, n. Kanui; ka hapanui. Bttlk'head, n. He paku laau, a hao

paha, iloko o ka moku. Btklk'y, adj. Nunui loa. Bull, n. Bipi kane. Bull'dog, n. Ilio hae bipi. Bullet, n. Poka no ka pu ki poohiwi. Bul'le-tin, 7i_ He palapala hoolaha. Bul'le-tin-board', n. Papa no na pa- lapala hoolaha. BuI'lion, n. Ke kala me ke gula i pal

ole ia a lilo i dala. Bul'loek, n. Bipi kane opio. ByU'rush, n, He naku; akaakai; ka-

luha. Bulls-eye, TO. 1. He aniani poepoe ma

ka aoao o ka moku, mea e lama ai.

2. Ke kiko waenakonu o ka maka e

kipu aku ai. Bul'ly, TO. Kanaka mahaoi; mea hoo-

naukiuki wale. Bul'wark, to. Pale kai o ka moku. B^mp, TO. He puu. Blimp, V. Ku. He bumped his head, "ku

oia 1 kona lae. Syn. hit. Buinp^kin, to. He kuaaina. Btkn, TO. Mea ono liilii ; berena ono llilii. Bfinch, TO. 1. Huhui. Bunch of grapes,

huhui waina.

2. Ahui. Bunch of Bananas, ahui maia.

3. He puu.

B6n'dle, 71. 1. Pu-a, Bundle of wheat, pua' huita. 2. He puolo. A bundle of papers, he

t puolo pepa. 3. Bundle of poi^ -phi fLi', holoai. 4. Olaolao; laolao, oi)e. BAn'dle, v. E puolo; e pua; e ope; e hoolaolao. Bune', TO. Ka umoki nui ma ka aoao o ka barela.

B&ng'hole, to. He puka poepoe ma ka

aoao o ka barela.

BQng'le, V. E kapulu ma ka hana.

Bftng'ler, TO. Kanaka i kapulu ma ka

hana; mea hawawa ma ka nana.

H BtingMing:, adj. Kapulu; hawawa; he-

I"

Biiiit'iii|f, TO. Lole hana hae.

Buoy, (key), TO. He mouo.

Bu<>y'an-cy, n. Ke ano lana.

Buoy'anty adj. Lanalana.

Burr> TO. Hua o ka puakala; kakalaioa

Bur ) kikania.

Bur'den, to. He haawe kaumaha; he

ukana halihall. Bur'den-sdnie, adj. Kaumaha; hoo-

luhi. _

Bu'reau (bu'ro), n. 1. Pahu nme.

2. He mahele nul o ka oihana aupuni.

Bureau of Education, oihana boon aau-

ao. Bureau of Customs, oihana dute. Bur'elar, n. He wawahi hale i ka po

me ka manao hewa; mea kipo hale 1

kapo. Bur'gla-ry, to. Ke karaima o ka wawa- hi hale i ka po. Bu'ri-al (ber'ry-al), n. Kanu kupa-

pau. Syn. funeral. Bur-lesque' (bur-lesk'), adj. Hooala

ikaakaaka; mea e hu ai ka akaaka.

Syn. ludicrous. Bur'ly, adj. Kino nui ikaika. Burn, 17. 1. E a; ehoo-a. The fire bums,

ke a nei ke ahi.

2. E kuni; e hoowela. I burnt my fin- ger, ua hoowela wau i kuu manamana lima.

3. E papaa. The cake is burnt, papaa ka berena ono.

4. E puhi i ke ahi; e kuni. The house was burnt, ua kuniia ka hale i ke ahi.

Burn, TO. He palapu ahi. Burn'er, to. Keleawe hoopaa uwiki. Burn'ing, adj. Wewela Burn'ing-gflass, to. Aniani hoo-a ahi,

mamuli o na kukuna wela o ka la. Bur'nish, V. E hoohulali; e anal a hi'

nuhinu. Burst, V. E pahu'* e poha'. Bur'y (ber'ry), v. E kanu ma ka lepo. Bur'y-ing-ground', to. Pa kanu kupa-

pau. Bush., TO. Laalaau. Busli'el, TO. Busela, he ana no na mea

ma loo. Bus'i-ly (biz'i-ly), adv. Paa loa i ka

hana; lilo loa i ka hana. Bus'i-ness (blz'ness), to. Oihana; ka

hana i lawelawe ia. Syn. employment ;

occupation. B6st, TO. He kii o ke poo me ka umau-

ma wale no. Btks'tle, V. E awiwi; e makaala. Bus'y (biz'y), adj. Paa i ka hana. Bui'y-bod'y,TO. Heholoholoolelo; e-le-

pl. B tit, prep. 1. Aka. I called but he had

gone, kahea aku la wau, aka ua hala e

oia.

2. Aka hoi; aka nae; eia nae. I did

nx)t see him, but I heard his voice, aole

a'u i ike maka iaia. aka nae ua lobe a'u

i kona leo. Syn. nevertheless.

8. Koe nae. All went but John, ua hele

lakou a pau, koe nae o Keoni.

BUTCHER

38

CALUMNIATOR

Bntch'er, n. Kanaka loli bipi, kao, hi- pa, etc.

But- end', n. Ka welau nui. 77ie hut- end of the log, ka welau nui o ka pauku laau.

Butt, 71. He mea i hoohenehene nui ia.

2. He pahu ana me ke poo.

3. He pahu nunui. But'ter, 7i._ Waiu bata. Biit'ter-fly, n. Pnlelehua. But'ter-mllk, n. Ka waiu o ka waiu

bata. But'toek, n. Okole. But'ton, n. Pi hi lole. BJit'ton, V. £ piM,

Bfit'ton-liole, n. Puka pihi. Bux'om, adj. Onaona; ui. Buy (by), v. E kuai lilo mai. Buy'er, n. Ka mea e loaa ana mamuli

oke kuai. B^zz, V. Kamumumu. By, prep. Ma; mahope; mao. By-and-

5?/, mamuli; kokoke. By-law, n. Rula.

By'way^j ^- He alanui pipa. By'stand-er, n. Mea e ku kokoke ana. By'word, n. 1. Olelo i wawa wale ia.

2. Kumu hoohenehene; mea i hoowa-

hawahaia.

Cab, n. Kaa Ho me ka uhi oluna. Syn. buggy. Cab'bagcn. Kapiki; mea ai. Cab'in, n. 1. Ke keena mahope o ka

moku. 2. He hale pupupu. Cab'I-net, n. 1. Pahu waiho buke;

waiho mea milimili.

2. Papa kuhina. Cabinet council, aha

kuhina, Cab'i-net-mak'er, n. Kamena' hana

pahu, noho, papa, me na lako hale e ae. Ca'ble, n. 1. Kaula hao heleuma.

2. Kaula nunui no ka moku.

3. Telegraph cable, uea telegarapa i hoomoeia malalo o ka moana.

€a'ble, v. E hooili i olelo ma ka uia

telegarapa moana. €a-bobse', n. Hale kuke oluna o ka

moku. Cache, (kash), n. He ahu ai i hunaia. €a€k'le, v. E pukaka; e pukoko. Cae'tus, n. Pabipi; panini. Ca-dav'er-otis, adj, Hakea, mehe ku-

papau la. Ca-det, n. Haumana no ke kula koa. Ca'di, n. He luuakanawai ma Tureke. Cag^e, n. 1. Hale hoopaa holoholona.

A bird cage, hale manu. €a-jole', V. E hoomalimali hoopuni-

puni. Cake, n. Palaoa ono. Cal'a-basli, ?t. He umeke. Water cala- bash, hue wai. Ca-lam'i-ty, n. He popilikia; poino,

pilikia nut. Syn. disaster; misfortune. Cai-€u-late, V. E helu; e irai ma na

helu. Syn. compute; reckon. Cal'cu-la'tion, n. Ka Imi ana ma na

helu; ka haina o ka iml ana, Syn.

computation.

Cai'cu-la'tor, n. Mea imi helu. Cal'dron, n. Ipu hao nui mea baila. €al'en-dar, n. He alemenaka. Syn.

almanac. Calf, (kaf), n. 1. Bipi keiki.

2. Oloolo wawae. Cal'i-bre, (bur), n. 1. Ke ana waena

o ka waha o ka pukuniahl me na pu

kani e ae.

2. Mental calibre, ka ikaika o ka noo-

noo. Cal'i-co, n. Lole kalikoa. Cal'is-then'ies, n. Hana hoomaamaa,

hooikaika kino. Cal'i-pers, n. Upa' ana poepoe. Calk, V. E okomo moku. Calk'er, n. Kanaka okomo moku. Call, v. 1. E kahea. Ca22 /im, e kahea

laia.

2. E kapa'ku.

3. E kipa launa.

C^ll, n. 1. Ka hea ana; leo kahea.

*2. Ke kipa launa ana. Cal-lig'ra-phy, n. Ke kakaulima mai-

kai. Cal'ling, n. Oihana i maa ai. Syn.

occupation; business; employment. Cal'loCks, adj. Oolea; maeele; leho.

2. Callous spots, leho ; leholeho. Calm, adj. Malie ; lai ; pohu. Calm, V. E hoomalielie; ehoomaalili;

e hoonana. Syn. quiet. Calm'ly, adv. Me ka malie; malielie. Calm'ness, n. Ka malu; ka lulu; ka

malie. Syn. quietness; tranquility, Cal-6r'ic, n. Wela. Syn. heat, Ca-lftm'ni-ate, v. E hooino wale 1 ka

inoa, e niania; e akiaki. Syn. slander. Ca-lum'ni-a'tor, n. Kanaka niania;

he paokee. Syn. slanderer.

CALUMNY

39

CARDINAL

Cai'nm-ny, n. Alapahl* olelo niania;

olelo akiuki. Syn. slander; detraction. Ciilve, V. E hanau ka bipi. Ca'lyx, n. Ka wahi' owaho okapua. ram' el, n. Kamelo. Camp, n. Wahi hoomoana. Military

camp, wahl hoomoana o na puali koa, €an, V. Hiki.

2. To canjruit, e hookomo 1 na hua ai

mana tini. Can, n. He apu; he pahu metala. Tin

can, pahu tini. Ca-nal', n. He auwai. Ca-na'ry, Manu kanari. Can'^el, v. 1. E kapae helu. Cancel

eqnal factors, e kapae i na helu hana

like.

2. E hoopau. Cancel an agreement, e

hoopau i ka olelo ae like. Can'^el-la'tion, n. Ka hoopau ana;

ke kapae ana. Can'<^er, n. He mai aai. CanMid, adj. Oiaio; epa ole. Syn.

frank; truthful. CanMi-tlate, n, L Mea e imi ana i ke-

kahi oihana.

2. Mea i manaoia no kekahi oihana. Can'did-ly, adv. Me ka oiaio. Syn.

frankly. CanMle, n. Ihoiho; kukui aila. Can'dle-stick, 71. Ihoiho kukui. Can'dor, n. Ka oiaio; ke kaulike. Syn.

truth; fairness; justice. Can'dy, n. Ko omoomo. Cane, n. Kookoo. Syn. walking stick.

Cane'brake, n. Wahi paapu o na ohe. Ca-niue', adj. Ano ilio. Can'nis-ter, n. Pahu tini poepoe. Can'ni-l)al, n. Kanaka ai kanaka. Can'ni-l>al-ism, n. Ka ai kanaka. Can'non, n. Pukuniahi; pu nui. Can'non-ade', n. Ke ki ana i na pu

nui. Can'non-ball, n. Poka' no ka pu nui.

Syn. cannon shot. Can'non-ier', n. Mea lawelawe i ka

pu nui. Can'not, v. Aole hiki. Ca-noe', (ka-nii'), n. Waa maoli. Can'o-py , n. He uhi maluna'e o ke poo.

Cant, V. E huli iki ma ka aoao. Cin'ta-loupe, w. He ipu ala. Can-teen', n. Huewai tini. Can'ter, v. E holo kainepu, e like me

ka lio. Syn. gallop. Can'vas, n. 1. Lole ie; lole hana pea.

2. Na pea o ka moku. Can'vasSf v. 1. E nol. Canvass for

funds, e noi i dala no kekahi hana.

2. E paipai. Canvass for votes, e paipai

no ko kono balota. C&1 €t Ca'pa-ble, adj. Makaukau; kupono.

Syn. able; efficient; competert. Ca-pa'vl<>ti8» arfj. Akca; iiunui. A ca- pacious house, he hale akea.

!!ftp, n. Papale kapu. 5a'pa-b!l'i-ty, n. Ka makaukau.

€a-p*<?'I-ty, A. 1. Ke ana piha o ke- kahi mea. 2. Ke akea o ka noonoo.

Cdp'a-ple', adv. Mai ke poo a i na wawae.

Ca-par'i-son, n, Na kahiko no ka lio.

Cape, n. 1. He lae o ka aina. 2. Kihei liilii no na poohiwi.

Ca'per, v. E lelelele; e haa.

Cap'il-la-ry, adj. Makalii mehe lauoho la. Capillary attraction, ume lauoho.

Cap'1-tal, n. 1. Kulanakauhale poo Aupuni.

2. Kumupaa, i hoomoeia ma kekahi hana.

Cap'i-tal-lst, n. Ka mea nona ke ku- mupaa; he kanaka waiwai nui.

Cap'i-tol, n. Hale Oihana Aupuni.

Ca-plt'u-late, v. E haawi iloko o ka lima o ka enemi.

Ca-pri\?e', n. Manao lolilua; manao kapekepeke. Syn. whim; fancy.

Ca-pri'?ioti8, adj. Loli wale; kapeke- peke; lolilua. Syn. whimsical; fickle.

Cap-size', r. E kahuli; hookahuli.

Cap'stan, n. Pokakaa huki heleuma; huki ukana o ka moku.

Cap'tain, n. 1. Kapena moku. 2. Kapena o na koa.

Cap'tain-9y, n. Oihana kapena.

Cap'tioiis, adj. Imi halu; keemoa; opukopekope. Syn, peevish; fault- finding.

Cap'tioiks-ness, n. Ka manao imi hala.

Cai>'ti-vate, v. E lawe pio i ka manao.

Cap'tive, n. He pio.

Cap-tiv'i-ty, n. Ka noho pio ana.

Cap'tor, n. Ka mea nana e lawe pio.

Cap'ture, n. Ka lawe pio ana.

Car, n. Kaa alanui hao.

Car'at, n. He ana kaumaha, eha' huna; he kaupaona no na momi^ a no ke gula.

Car'a-van, n. He huakai hele ma na aina o ka Hikina.

Car'a-van'sa-ry, n. Hale hookipa ma ka Hikina.

Ciir'bine, n. He pu pokole ki poohiwi.

Car'bon, n. Ka i-O O ka nanaliu, a me na mea a i ke ahi.

Car-bon'ie, adj. Pili i ke carbon.

Car'cass, n. Heana; kino make o ka holoholona.

Card, n. He pepa manoanoa. 2. Pepa paani. 8. Palapala hoolaha pokole, i paila.

4. Pepa inoa. Visiting card, pepa inoa no ka makaikal launa ana.

5. He paa laau-kahi no ke kahi ana i ka huluhulu, puUipulu.

Card, v. E kahi huluhulu, pulupulu.

Card'er, n. Ka mea e kahi ana.

Card'ease, n. He wahi' no na pepa lii- lii.

Car'dl-ac, adj. Pill ana I ka puuwal.

Ciir'di-nal, adj. Ka mea nui; kamua. Cardinal jmints of the compass, na wele- lau nui oka panana. Cardinal virtues, na pono uui.

CARDINAL

40

CATECHISM

€ar'di-nal, n. He kahunapule mil o

ka ekalesia Roma. Care, n. 1. Manao nui e kaumaha'i.

2. Ka malama ana; ke kiai ana.

3. Take care, e akahele; e malama. Ca-reer', w. Ka noho'na i keia ola. Syn

course of life. Ca-reer'ing, p. p. E holo mama ana.

The ship is careering over the waves, ke

holo mama nei ka moku maluna o na

ale. Care'ful, adj. Akahele; malama pono. €are'ful-ly, adv. Me ke akahele. Care'less, adj. Lalau; kapulu; nahili. Care'less-ly, adj. Me ke akahele ole. €a-ress', v. E pulike; e milimili aloha. Ca'ret, w. PuumanaT'^). Ciir'go, n. Ka ukana nooili o ka moku.

Byn. freight. Car'i-ca-ture, n. Kii hoomnkeaka. Car'i-ca-tur-ist, n. Mea kaha kii hoo-

make aka. Car'nage, n. Ka hookahe koko; ka lu-

ku ana. Syn. slaughter; massacre. C a r'n al, ady. Pili 1 ke kino; pili i na

kukookekino. Syn. sensual. €ar'nal-ly, adv. 1. Ma ke ano kino.

2. Me ke kuko hewa. Ciir-niv'o-rous, adj. Ai i-oholoholona. Car'ol.TO. Leo mele hauon. Ca-rot'id, n. Kekahi o na aakoko nui

elua ma ka a-i. Ca-rous'al, n. Ahaaina uhauha. Ca-rouse', v. 1. E lealea uhauha.

2. E inu pu a ona. •Car'pen-ter, n. He kamena'. Car'pen-try, n. Oihana kamena'. Ciir'pet, n. Moena lole huluhulu. Car'riage (car'rlj), n. Kaa holoholo

lealea. Car'ri-er, n. Mea lawe; mea halihaU.

A letter carrier, he lawe leta. €ar'ri-on, n. I-o pilau. Car'rot, w. Karoke; meaulu. Car'ry, v. 1. E lawe; e hali; e halihali.

2. E amo. To carry on the shoulder.

3. To carry on the back, e waha; e haa- we.

Cart, w. Kaa lawe ukana; kaa kauo. €art, V. E hali ma ke kaa. €art-ai:e, n. 1. Ka hali ana ma ke kaa

2. Uku kaa. CJirt'er, n. Kanaka hookelc kaa ukana. Ciir'ti-lage, n. Kumukumu; ka pilali

iwi o na ami. Ciir'trldgre, n. Wahi' metala e hoopaa

pu ana ka pauda me ka poka'. Car'tridge-box, n. He pahu ill liilii

waiho poka'. Cart'-wright, n. Kanaka hana kaa. Carve, v. 1. E okioki i-o.

2. E kalai laau, pohaku, etc. Ciirv'er, n. 1. Mea okioki i-o.

2. Mea kalai lar.u, pohaku, etc.

3. Pahi nui, oki i-o. Syn. carving knife.

Cas-cade', n. Wai kahe; wailele. Syn. waterfall; cataract.

Case, n. Hejpahu; he wahi'.

2. He hoopn; he hihia.

3. A case jor the doctor, he mea na ke kauka e lapaau,

4. A hard case, he mea paakiki; he ka- naka oolea, paakiki.

Case'knife, n. Pahi aina.

Cash, w. Dalaike maka; dalapaa.

Cash, t;. E uku koke; e uku i ke dala

paa. Cash'bot>k, n. Buke helu no na lilo me

na loaa ma na dala paa. Cash-ier', n. Ka malama dala o ka ba'-

ncko, a o kekahi hui paha. Cask, n. Pahu barela nui. Cas'ket, n. 1. Pahu liilii waiho momL

Syn. jewel box.

2. Pahu kupapau metala. Cast, r. 1. EkIoIh; hoolei; e nou. Cast

stones, e hoolei 1 na ])ohaku.

2. E nooheehee metala, no na mea me- tala. Cast/a-way', n. Mea haaleleia i ka po-

ino. Caste, TO. Ke kulana Iwaena o kanaka Cas'ter, w. Pie pokakaa liilii mahilo ae

o na wawae o na pahuume, etc. Cas'ti-gate, v. E hoopai ma ka hahau

ana. Syn. chastise. Cas'ti-ga'tion, to. Ka hoopai hahau

ana, a hili ana paha. Syn. chastise- ment. Cast'lne, n. He mea metala i hanaia

ma ka nooheehee mua ana i ka metala. Cast'ing-vote, n. Ka balota e hooholo

ana 1 ka pono iwaena o na aoao elua,

ke like a like na balota e ae. Cas'tle, TO. Hale nui, kohu pa kaua la. Cas'tor-oil, TO. Ailakolii. Cas'triite, V. Epoa;ekahe. Cas'u-al, adj. IJlia wale. Syn. acci- dental. Cas'u-al-ty, to. Mea ulia wale. Syn.

accident. Cat, TO. Popoki; owao. Cat'a-€omb, TO. He ana waiho kupapa'u. Cat'a-lep-sy, TO. He maule; mai ku-

hewa. Cat'a-16gue, (16g), to. Papa kuhikuhi

inoa; papa hoike. Cat'a-logue, v. E kakau papa. Cafa-moimt, to. He popuki nui ahiu. Cat'a-ract, to. 1. He Avai lele nui.

2. He mai iloko o ka maka. Ca-tarrh', (ka-tar'), to. He mai ma ke

poo me ke Kahe o ka hupe'. Ca-tas'tro-phe, to. He poino nui.

Syn. disaster; calamity. Catch, V. E hopu; e hoopaa; e apo.

Syn. seize.

2. Catch a cold, e loaa i ke kunu. Catch'er, TO. Mea nana e hopu. Catch'ing, adj. Lele. Infectious disease.

mai lele wale. Contagious disease, mai

lele ma ka pill ana, Cat'e-€hise, (kiz), v. E ui; e ninanl-

nau. Cat'e-€hi§in, (kizm), to. He buke ui.

CATEGORY

41

CERTAIN

€ftt'e-go-ry, n. Kulana. Syn. state;

condition. Ca'ter, v. E hoolako 1 na mea ai. €a'ter-er, n. Ka mea hoolako i na mea

al. €at'er-pll'lar, n. He peelua. €a'ter-wiiul, v. E uwo e like me ka

popoki. ** , , ,

€a-thar'tl€, n. Laau hoonana'. €a-tlie'dral, n. Luakini bihopn. €ath'o-li€, adj. Akea wale; pill laula. €ftts'paw, n. He mea 1 hookonokonoia

ehanakolohe; heweawea.

2. He onini ma ka Hi o ke kai. eat'tle, n. Na holoholona laka o ke

kula.

2. Na bipi. . , ,

Cat'tle-range, n. He aina kula no na

l^ipi. Cau'ctis, n. He halawai ku i ka wa. €iiu8e, n. 1. Kumu. The cause of all

'things, ke kumu o na mea a pau.

2. Hihia ma ke kanawai. Syn. case. eause'less, adv. Me ke kumu ole. €au8e'way, n. Alanui i hookiekieia

mawaena o kahi pohopoho. €au'ter-ize, v. E kuni me ka hao wela;

e kuni me ka laau lapaau wela. Cau'tion, n. 1. Ke akahele; kanoonoo

pono. Syn. prudence; care.

2. Heoleloao; olelopapa. €au'tion, v. E ao aku; e papa'ku. Cau'tiofis, oty. Noonoo; akahele. Syn.

prudent. €au'tioti8-ly, adv. Me ka noonoo; me

ke akahele. Syn. prudently. Cav'al-cade', n. Huakai hooholo lio. Cav'a-lier', ad/. 1. Aa; koa; wiwo ole.

2. Haanou; hookano. €av'al-rv, ». Na koa lio.

^^"^^f I n. He ana iloko o ka honua.

€av'il, V. E imi hala; e hoohalahala. Cav'il-ler, n. Ka mea imi hala. €av'i-ty, n. He hakahaka; wahi po'ho. Cease, v. E oki; hooki; e hoopau.

Syn. desist; forbear. Qease'less, adj. Pau ole; mau. Syn.

incessant. Ce'dar, n. Laau kedera. Cede, V. E hoolilo ia hai. Ce-diPla, n. He kaha malalo iho o ka

huapalapala C (C) e hoakaka ana ua

pili laia Ka leo o S. ^eil, V. E kapili papa ma na aoao a

maluna o ke keena. CeiPing^, n. 1. Ko luna o ke keena.

2. Na papa kapili iloko o ka hale. ^el'e-brate, v. E hookaulana; e hoo-

nani; e kulaia. Cel'e-brat'ed, adj. Kaulana. ^el'e-hra'tlon, n. Ka hookulala ana;

ka hookaulana ana. Qe-leb'rl-ty, n. Kahanohano; ke kau- lana. , , ^^, ^e-ler'l-ty, n. Ka mama; ka hikiwa-

we. Syn. swiftness.

^e-les'tial, acf/. 1. No ka lanl. Celestiai being, mea e noho ana ma ka laiii. 2. Celestial Empire, he inoa no ke au- puni o Kina. Celestials, ka poe o Kina.

gel-I-ba-^y, adj. Ka noho ana me ka mare ole.

<2«*11, n. 1. Keena liilii. Prison cell, keena liilii o ka hale paahao.

2. Na pukapuka o ke kukae nalo mell.

3. Na pukapuka ma na mea ulu, ^el'lar, n. Ka lua malalo o ka hale.

<2el'lu-lar, adj. Pukapuka; paapuina

puka liilii. Qem'ent, n. 1. Puna pohaku.

2. He pilali. ^e-ment', v. E hoopili paa aku. E hoo-

pipili. ^em'e-ter'y, n. Pa ilina kupapau. Cen'ser, n. Ipu kuni mea ala.

<2en-8o'ri-otis, adj. Imi hala; hoahewa

wale. Cen'8ur-a-ble, adj. Ku i ka ahewaia. ^en'sure, n. Olelo hoahewa. Syn.

rebuke. ^en'sus, n. Papa helu lahui. €en'su8-blaiik', n. Pepa paihakahaka " no ka helu lahui,

Cen'sus-tak'er, w. Luna helu lahui. ^ent, n. Keneta.

gen'taur, w. He kupua o ka wakahiko, ""nona ke kino i oleloia he hapa kanaka

hapa lio. ^en-ten'ni-al, n. Ka haneri o na ma-

kahiki. ^en'ter, n. Ko waenakonu ; kikowaena.

%^'^',\\-^V\ w- He kanapi. Cen'ti-pe-d ) ^

Cen'tral, adj. Waena kouu. Cen'tral-i-za'tion, n. Ka hoohui ana " i kahi hookahi.

^en'tral-ize, v. E hoohui i kahi hoo- kahi. <2en-trif u-gal, adj. Ka nee ana mai ke

kikowaena aku. Centrifugal motion, ka motio mai ke kiko waena'ku.

^en-trif'u-gal, n. Mikini hoomaloo

" ko paa.

Cen-trip'e-tal, adj. Ka nee ana i ke kiko waena. Centripetal motion, ka mo- tio e imi ana i ke kiko waena.

Cen-tu'rl-on, n. Luna haneri.

^en'tu-ry, n. Haneri makahiki.

Ce-phal'ie, adj. Pili i ke poo. ger'e-bel'lum, n. Ka hapa o ka lolo

ma ka hope o ke poo. Cer'e-bral, adj. Pili i ka lolo. ^er'e-brum, n. Ka mahele nui o ka

lolo. ger'e-mo'ni-otis, adj. Hookahakaha.

rgr'e-mo'ny, w. He loina; he hana hoonohonono; hana hookapukapu ; ha- na pili i ka hoomana. Ceremony of laying the comer stone, hana hoonoho- uoho pohaku kumu o ke kihi.

ggr'tain, adj. Maopopo loa; oiaio loa. Syn. sure.

CERTAINLY

42

CHASTISE

^er'tain-ly, adv. 1. lo. It will cer- " tainly come to pass, e ko io ana ia mea.

1. Ae no paha. Please do me a favor f t— Certainly, e oluolu oe e kokua iau ? Ae no paha.

3. Pel a. Do you understand f Certain- ly, ke hoomaopopo anei oe ? Pela.

Cer'tain-ty, n. Xa mea maopopo lea.

Cer-tif i-cate, n. Palapala hooia.

Cer'ti-fl-er, n. Mea nana e hooia.

^er'ti-fy, v. E hooia ma ke kakau lima.

Ce-ru'le-an, acy.Uliuli, like me ke aouli

^es-sa'tion, n. Ka pau ana; ka oki ana. Cessation of hostilities, ka pau ana o ke kaua.

Ces'sion, n. Ka hoolilo ana ia hai.

Chafe, V. 1. E ukiuki; hoonaukiuki. Syn. fret.

2. Maoa. Syn. rub sore. ChaflF, n. He opala,

<21ia-grlii', n. Manao ukiuki. Syn.

vexation. Chain, n. Kaula apo. Iron chain, kaula

hao. Chain, v. E hoopaa me ke kaula hao. Chair, n, 1. He noho maoli.

2. Ka mea e noho ana ma ka noho.

8. He lala o ka oihana hoonaauao.

Chair of Mathematics, ka oihana ao ma-

timatika. Chair'man, n. Lunahoomalu. ^liaise j n. Kaa huila elua, me ka uhi "oluna.

Chal'dron, n. He ana; 36 busela. Chalk, n. Po'ho. ChSl'len^e, v. E aa aku ia hal. Chal'lengr-er, n. Ka mea e aa aku ana. Cham'ber, n. 1. Keeua maluna; kee-

na moe.

2. He ahahui. Chamber of Commerce, ahahuikalepa.

3. He aha Icaukanawai. Chamber of Deputies, ahakaukanavvai o na luna makaainana.

Cliam'ber-lain, n. Luna nui o na

keena. Lord Chamberlain, luna nui o

ka ohana o ka Moi. Cham'ber-maid, w. Wahine malama

keena moe. Cliamp, V. E nau, e naunau. Cham'pi-on. n. 1. He kanaka koa.

2. Ka pookela; ka mua. Change, n. 1. Manawa kupono. Syn.

opportunity.

2. Mea ulia wale. Chan'^el-lor, w. 1. Ka Lunakanawai

kiekie o ke Aupuni.

2. He puuku. Chancellor of the Ex- chequer, ka Puuku o ka Waihona dala. Chan'^el-lor-shlp, n. Oihana o ke

Chancellor. ghan'del-ier, n. Manamana huhui

kukui. Chan'dler, n. Ship chandler, he kanaka

kuai i na lako moku. Change, n. 1. He loll; he lull; he hoo-

ano e.

2. Na hapa dala.

Change, v. E loll; e hoololi ; hoo-ano e. Change m^ney, e hoololi dala; e wawahi dala.

Change'a-ble, adj. Loli lua; kaamola; olewa; kapekepe. Syn. fickle. 2. Lauwili. A changeable wind, he ma- kani lauwili. Syn. variable.

Change'a-ble-ness, n. Ano loli wale.

Change'less, adj. Loli ole; oni paa.

Clian'nel, w. Auwaha; kowa'.

Chant, V. E oil.

Chant'er, 71. Mea nana e oli.

Chant'i-cleer', n. Moa kane. Syn. cock.

Cha'os, n. Ka waiho ana huikau; hoo- pouoponoole.

Cha-6t'ic, ad^'. Huikau; hnunaele.

Chap, 7i. Keiki kane; kanaka opio.

Chap'el, n. Hale halawai hoomana.

Char'ae-ter, n. 1. Ke ano o ke kana- ka; inoa iwaena o kanaka. Syn. repu- tation.

2. Ano. Syn. quality. The character of the enterprise, ke ano o ka hana.

Char'ae-ter-is'tic, adj. Ku i ke ano. Characteristic of the man, ku i ke ano o ke kanaka.

€har'ac-ter-ize, v. E kuhikuhi ano.

Char-ad e', n. He nanenane hoomai-

"keike i kekahi hua olelo i hunaia.

Chiir'coal, n. Nanahu wahie.

Cliiirge, v. 1. E kauoha; e haawi i ke kauoba. Syn. exhort.

2. E hoopii no ke karaima, Syn. accuse.

3. E kakau hooaie.

4. E boopiha i ka p\i.

5. E hoouka i ke kaua. Chorge'a-ble, adj. Kupono ke hoopiia

kupono ke aubauia. Char'ger, n. 1. Lio holo kaua,

2. Pa aina nui, Char'1-ot, n. Kaa holo kaua ; kaa kaua. Char'i-ot-eer', n. He bookele kaa

kaua. Cliar'i-ta-hle, adj. Manawalea; loko-

maikai. Syn. benevolent. Char'i-ty, n. Aloha; manawalea; lo-

komaikai. Syn. love; benevolence. ^har'la-tan, n. Mea akena wale i kona

ike. Syn. quack. Charm, v. E hoolealea; hoohoihoi.

Syn. please. Chiirm'ing, adj. Nani; aulii. Chart, w. 1. Palapala aina holo moana.

2. Palapala hoike. Chiir'ter, n. L Palapala hookohu hui,

a ke Aupuni.

2._ Palapala hoblimalim a moku. Chase, V. E alualu; e hahai. The chase,

ka alualu holobolona. Chasm, n. Mawae hobonu. Chaste, arfj. Makamae; maemae;pau-

maele ole. Syn. pure. Chas'ten, v. E boopai.

2. E boomaemae. Chas-tise', v. E bahau; e bill; e hoo-

pai. Syn. punish; castigate.

CHASTISEMENT 43

CHOOSER

Ch&s'tiHe-ment, n. Iva hoopai ana; ka hili ana. Syn. punishment.

Chas'tl-ty, n. Ka haumia ole 1 na ku- koo ke kino; niaemae o ka n\anao ma ka noho anu o ke kane a o ka wahiuo puha.

Chat, n. Kamailio hoonanea.

^hat-ean' (shat-o), 71. Hale noho ha- nohano maloko ka aina.

Cliat'tel, n. Waiwai lewa. Syn. per- Bonal property,

Chat/ter, n. Walaau wale.

Chat'ter-box, ?t. Mea walaau wale i na waapau.

Clieap, adj. Kumukuai haahaa; ma- kepono.

Cheap'ness, n. Ka haahaa o ke kumu- kuai; ka makepono.

Cheat, n. 1. He mea apuka wale, 2._ He hana hoopunipuni ; hana apuka.

Cheat, V. E hoopunipuni; e hana apu- ka; e epa.

Check, t'. 1, E keakea; ekaohi. 2. E kaha. Check baggage, e kaha i ka ukana; e hoailonaika ukana. Check off names, e kaha'ku i na inoa.

Check, n. 1. He kumu keakea. 2. He kaha; he hoailona. 8. Bila kikoo dala.

Cheek'er, v._ Kikokikol.

Chock'er-hoard, n. He papa mu.

Chcek'er^, ru, Paani papa mu.

Chcek'mate, v. E hoohoka loa.

Cheek, n, 1. Papalina. 2. Ano honekoa.

Cheer, v. 1. E hoohoihoi; hooeueu; hoolalelale.

2. E hoolana i ka manao.

3. E haawi i ka huro.

Cheer, 7t. 1. Hauoli; lea; hoihoi.

2. He huro,

8. Good cheer, na mea ai me na mea

inu maikai, Cheer'ful, adj. Hoihoi ; oluolu ; hauoli, Cheer'ful-ness, n. Ka hauoli o ka na-

au; ka oluolu oka manao. Cheer'less, adj. Kaumaha; luuluu. Cheese, n. Waiu paa, Cheege'press, n. He kaomi no ka waiu

paa. Chcm'ie-al, adj. E pili ana i ke c/iem-

istry. ^he-mise' (she-meez'), a. Lole muu-

muu. Chcin'ist, n. He kanaka i akamai ma

ke chemistry. CliiJm'is-try, n. Ka ike e iml ana i na

mole a mo na kumu o na mea a pan, a

me ka hoohui ana o ia mau mole me

na kumu, i loaa na kino o kela me keia

ano. Cher'lgh, v. Emalamaloa; e hoomili-

laili. Chttst, n. 1. Pahu nul waiho lole, wai-

ho mea hana.

2. Ke keapaa; kaumauma. Chew (chu), V. 1. E nau; o mama.

2. Chew the cud, e hoolualuai.

Chl-can'er-y, n. Hana maalea; hana hoohalua; nana epa. Syn. trickery.

cMck'eni^- Moakeikl. Chick'en-heart'ed, adj. Maka'u wale;

hopohopo wale. Syn. timid. Chick'en-pux, n. Mai. puupuu liilii,

ano like me ka mai hebera. Chide, V. E papa'ku; e ao aku. Chief, n. He alii; kiaaina. Chief, adj. Ka mua; ke poo o ka hana;

ka mea nui. Chiefly, adv. Ma ka nui. Chieftain, n. He kapena; he alakai.

Child, w. Hekeiki; kama; pokii. Child'l)irth, n. Hanau keiki. Child'hobd, n. Wa keiki, Child'ish, <idj. Ano kamalii ; noonoo

ole. Child'less, adj. Keiki ole. Childlike, adj. Akahai; like me ke

keiki. Chil'dren, n. Na kamalii, Chill, 71. 1, Haukeke; opili; li.

2. Chills and fever, he li me ka wela. Chill'i-ness, 71. Anuanu; opili; koe-

koe. ChlU'y, adj. Koekoe; huihui; opili.

Chime, n. He mau bele kani oli pu.

Chim'ney, n. Puka uahi.

Chin, n. Ka auwae.

Chink, n. He owa'; he nakaka.

Chip, n. Mamala laau.

Chi-rdg'ra-phy, n. Kakau lima. Syn.

handwriting. Chirp, V. E nunulu; e piopio; e ioio Chirp'ing, n. Ka piopio ana o na ma-

nu Chis'el, 71. He kila. Chit'chat, n. Syn. chat. <2hiv'al-roiis, adj. 1. Ano koa; wiwa

ole.

2. Malama pono i na wahine. ^hiv'al-ry, n. 1. Poe koa.

2. Poe laulea, malama pono 1 na wa- hine. Chock'full, adj. Piha loa; pihakui. Choc'o'late, n. Mea inu i hanaia mai

ke cocoa. Choi<^e, n. Ke koho ana; ka wae ana. Choice, adj. Milimili. Choir (quire), 71. Aha mele o ka luaki-

ni. Choke, V. 1. (From violence.) Eumi.

Syn. strangle.

2. (From eating or drinking.) E puua;

laowa. Byn. strangle; suffocate. Choke'damp, n. Ea ino iloko o na lua

me na ana, mea make. Cho'ler, n. Huhu; inaina. Syn, anger. €h61'e-ra, n. Mai kolera. Chol'e-ra-mdr'bus, n. Nahu o ka opu

me ka hi a me ka luai pu. Ch<Sl'er-ic, adj. Hikiwawe i ka huhu.

Syjj. passionate. Choofle, V. E koho; e wae. Choos'er, n. Mea koho.

CHOP

44

CITIZEN

Cli6p, V. 1. E kaka. CIiop up firewood,

e kaka wahie.

2. E kua. Chop down a tree, e kua i ka

laau; e okl i ka laau.

8. E okioki. Chop in pieces, e okioki

liilii. Chop, n. Apana i-o, mea koala. Chop'sea, n. Kai kuplkipiki-o'; kai

oqloku. Cho'ral, adj. Pili 1 ka aha mele. Chore, n. Wahi haua iki. Chores, na

hana liilii. Chor'is-ter, n. Ke alakai o ka papa lii-

meni. Cho'rus, n. Leo hui. Christ, w. Kristo; Ka Mesia. Christ'en, v. E haawi inoa., a bapetizo.

€hris'ten-dom» n. Na aupuni kristi-

ano. Chris'ten-ingr, n. Ka bapetizo ana. Chris'tian, adj. Auo kristiano. Chris- tian name, iuoa kristiauo. Chris'tian, n. Haumana na Kristo. Chrlst-ian'i-ty, n. Ka hoomana kris- tiano. Christ'ian-ize, v. E boohaumana na

Kristo. Christ'-like, adj. Like me Kristo. Christ'mas, n. La boomauao no ko

Kristo hanau ana. Chro-mat'ie, adj. 1. E pili ana i na

wai hooluu.

2. no kapa-ko-li. CJhrfin'ie, adj. Kuluma. Chronic dis- ease, mai kuluma. Chron'l-cle, n. Moolelo o ke Aupuni a

Lahui paha. Syn. history. Chro-nol'o-glst, n. He kanaka imi i

na helu manawa o na wa i hala. Chrdn'o-ldg'ic-al, adj. Pili i na helu

manawa. Chro-n61'o-^y , n. Ka ike e pili ana no

na manawa i hala, me na hana, me ka

poe o ia manawa. Cnro-nom'e-ter, n. He wati holo po-

lolei loa; wati hooholo moku. Chub'hy, adj. Poupou; nepunepu. Chiick'le, v. E aka iki iloko iho. ChAnk, n. He apana manoanoa. Church, n. 1. Hale halawai; hale

pule.

2. Ekalesia.

8. He aoao hoomana. Church'naan, n. Kahuna pule o ka

ekalesia Enelani. Church-war'den, n. Puuku iloko o

ka ekalesia Enelani. Church'-yard, n. Pa hale pule. Churl,n. Kanaka nainai; nuuuha. <;hurl'ish, adj. Nainai; hoonunuha. Churn, n. Pahu kui waiu bata. Chyle, (kil), n. Ka wai o ke chyme. Chyme, (kim), w. Ka ai mahope o ka

hoowaleia'na iloko o ka opu. ^i'der, n. Wai o ka hua apala.

Ci-giir', n. Ki-ka'; owili baka.

Qim'e-ter, n. Pahi kaua pokole.

^inct'ure, n. Kaula apo; kaei. Syn.

"belt; girth.

Cin'der, n. Pula nanahu.

Cin'na-mon, n. Kinamona; laau ala.

Ci'pher, n. 1. Ka hua helu 0; he ole.

"2. Kakaulima buna.

Ci'pher, v. E kakau helu; e hana ma

"na helu.

^ir'cle, n. 1. Poai poepoe.

2. He poe. Circle oj friends, poe maka-

maka. C^ir'cle, V. E poai apuni; e kaapuni. ^ir'cuit, n. He kaapuni. Circuit of

Hawaii, ke kaapuni ana i Hawaii. Cir- cuit Court, Aha kaapuni. ^ir-ea'i-tous, adj. Ma ke ano kaapuni;

loloiahili. Cir'eft-lar, adj. Ano poai poepoe, ^ir'eu-lar, n. He palapala hooili lau-

laha'ku. ^ir'cu-late, v. 1. E laha. The blood

circulates through the body, laha ke koko

a puni ke kino.

2. E holo kaapuni.

3. Circulating medium, ke dala i laha. ^ir'eu-la'tlon, n. Ka laha ana. Circu- lation of blood, ke kahe ana o ke koko iloko o na aa.

<2ir'€uin-aiix'bi-eiit, adj. Lewa ana a

puni. ^Ir'cum-am'hu-late, v. E poai a puni

ma ka hele wawae. 42>r'€urn-9i8e, v. E oki poepoe. <2ir-€iim'fer-en^e, n. Ke ana puni. ^ir'euin-lo-eu'tlon, n. Kamaillo kua-

wili. ^ir'cum-nav'l-gate, v. E kaapuni ma

ka holo moku. ^ir'cum-uav'i-gra'tion, n. Ke kaapuni ** ana ma ka moku.

^ir'cum-nav'i-ga-tor, n. Kanaka ho- lo moku a puni ka honua. gir'eum-po'lar, adj. A puni na welau

o ka honua. <2ir'€um-8eribe, v. E hoohaiki; e kau

palenaapuni. Syn. limit. ^ir'eum-spect, adj. Kuoo; kiai. Syn.

prudent. ^ir'eum-spect'ly, adv. Me ke akahe-

le; me ka noonoo. Syn. watchfully;

pruaently. Cir'cum-stan^e, n. Mea. ^ir'euin-vent', v. E hoohalua; e hoo-

punipuni. Syn. to deceive. <2ir'eu8, n. Keaka lio. ^is-al'pine, adj. Ma ka hema'ku o na

mauna Alepe. Cis'tern, n. Lua wai pao ia. ^it'a-del, n. He pa kaua o ke kulana-

kauhale. ^i-ta'tion, to. 1. He palapala kli.

2. He olelo i unuhiia uoloko mai o ke-

kahi olelo. Syn. quotation. ^ite, V. 1. E kena e hele kino mai.

Syn. summons.

2. E unuhi olelo. Syn. quote. 42it'i-zen, n, Makaainana; kupa o ka

aina.

CITIZENSHIP

45

CLERKSHIP

tM-zen-ship, 71. Kulanamakaainana.

it'ron, n. Lemona nui.

it'y, 71. Kulanakauhale nui.

Iv'il, ad;l 1. Pili i na pouo makaaina-

na; kiwiia. Civil law, tanawai kivvila.

2. Anooluolu; ano keonimana. ^i-vlPian, n. He makaainana pili ole i

ka oihana koa. ^-vil'i-ty, 71. Ke ano oluolu. Syn. po- liteness; courtesy. ^iv'il-i-za'tion, n. Ke ano naauao o

ka noho ana. ^iv'il-ize, V. E hoonaauao i ka poe na-

aupo. Civ'il-ized, adj. Hoonaauaoia. Clv'il-ly, adv. Mekaohioln. Clad, p. p. Hooaahuia; kahikoia. Claim, V. E koi. Claim, 71. He kuleana. Claim'ant, n. 1. Mea nana ke kuleana.

2. Mea e koi ana. Clam, n. He ano opai. Clam'ber, v. E pii kokolo aku. Clam'my, adj. Koo'u; pipili; olikalika, Clam'or, n. IJwa nui. Clam'or-o6s, ad/. Walaau nui; waha-

kole; wahapaa. Clamp, 71. He hao upiki. Clan, n. Ka ohana holookoa mai na ku-

puna a i na mamo. Syn. tribe. Clan-des'tlne, adj. Malu'; hunala.

Clandestine correspondence, kakau leta

malu'. Clang, V. E kanike'. Syn. ring. Clang'or, n. Ke kanikani o na mea me-

tala ke kui kahi 1 kekalii. Clank, 71. Nakeke; leokani. Clap, V. 1. E pai. Clap hands, e pai lima.

2. Clap of thunder, he kui hekili. Clap'board (klab'burd), n. Papa ke-

pa. Clap'per, n. 1. He mea kui.

2. Clapper of bell, or tongue of bell, haku

0 ka bele.

Clap'trap, n. Hana hooakamai wale Cla'ret, n. He waina o Farani. Clar'l-fl-ca'tion, n. Kahoomaemae ana

1 na mea wai; ka hooaiai ana. Clar'i-fy, v. E hoomaemae; hooaiai. Clar'i-net' i Heohepuhi, auolike Clar'i-o-net'i jae'kti flute. Clash, V. 1. E hookui me ka nakeke.

2. Ku-e' kekahi i kekahi. Interests clash, ku-e' kekahi pono i kekahi pono.

Clash'inff, ii. 1. Ke kui ana. Clashing ofarms.\e kui ana o na mea kaua. 2. Ke ku-e' ana The clasning of inter- ests, ke ku-e' ana iwaena o na pono.

Clagp, 71. E apo. The clasp of the hand, ke apo ana o ka lima.

Clasp, V. 1. E apo. Clasp hands, e apo lima. 2. E pulikl. Syn. embrace.

Clasp'kuife, n. Pahi pelu.

Class, 71. He papa; he kulana; namea a pau o ke ano nookahi.

Clas'si-fl-ea'tion, n. Ka hoonoho ana ma na papa; na ano; na kulaua.

Clas'sl-fy, V. E hoonohonoho papa; hoonohonoho ano; hoonoho kulana.

Class'mate, n. Hoa papa kuhi.

Clat'ter, n. 1. He nakulukulu. Clat- ter of rain drops, ka nakulukulu o na paka u-a.

2. Kamumu. CZafter o/«Aoes, kekamu- mu o na kamaa.

Clat'ter-ing, n. 1. Ka nakulukulu ana; ke kamumu ana.

Clause, n. 1. He pauku olelo. Syn. par- agraph. 2. He maraala o ka hopuna olelo okoa.

Cl^w, 71. Maiuu; maiao.

Clay, 71. Lepo palolo.

Clean, v. 1. E hoomaemae. 2. E kaheu. Clean out weeds.

Clean, adj. Maemae.

Clean'li-uess, 7i. Ka maemae; ke au- lii.

Cleanse, v. E huikala; hoomaemae.

Cleans'er, ti. Ka mea e hoomaemae ana.

Clear, adj. 1. Moakaka; maopopo.

2. Huaka; aiai. Clear water , wai hu- aka.

3. Laelae. A clear day, he la laelae.

4. Kalae. A clear atmosphere, he ea kalae Clear, V. 1. E hoopakele; e hookuu. To

clear a prisoner, e hookuu i ka paahao. 2. E wehe. To clear up a difficulty, e wehei kahihia.

2. The weather begins to clear, ke hoo- maka mai nei ka malie.

4. Clear out a house, e hookaawale i ka hale.

5. Clear out! e hele pelal Clear'an^e, 71. He palapala hookuu mo-

ku e holo, i haawiiae ka luna dute. Clear'ing, n. 1. Ka hookuu ana; ka

wehe ana.

2. He kipuka; ainci i hoomakaukauia

no ke kanu. Clear'ly, adv. Me ka maopopo; me ka

moakaka. Clear-sight'ed, adj. Ike moakaka. Cleat, 71. He pine laau hoopaa kaula. Cleave, v. 1. E pili paa aku.

2. E pipili paa.

3. E kaka'; e wawahi me ke koi. Syn. split.

Cleav'er, n. Pahi nui oki bipi.

Clef, 71. He hoailona no ka leo mele.

Cleft, n. He owa'; he mauae.

Clem'en-^y, n. Ke ahonui; ke aloha; ka oluolu. Syn. mildness ; tenderness ; kindness.

Clem'ent, adj. Oluolu; ahonui. Syn. mild; gentle.

Cler'gy, 7i. Na kahuna pule.

Cler'gry-man, 71. He kahuna pule.

Cler'i-cal, adj. 1. E pili ana i ka oi- hana kahuna pule.

2. Pili i ka oihana kakau olelo, a ku- pakako paha.

Clerk, 71. 1. Kakauolelo. Syn. secretary. 2. He kupakako. Syn. salesman.

Clark'ship, n. Oihana kakauolelo; oi- hana kupakako.

CLEVER

46

COBWEB

Clev'er, acZ/. Loea; akaniai;noeau. Syn.

skillful; ingenious. Clev'ls, n. Ka hao ma ke poo o ka laau

kolo o ke kaa, a oopalau paha. Clew, n. 1. Ke kihi o ka pea.

2. He mooa. Syn. trace. Cli'ent, n. Ka mea i hoolimalima 1 ka

loio; ko ka loio mua. €llff, n. He pali. Syn. precipice. Cli'mate, n. Ke kau o kauwahi.

Cli'max, n. Ka piinana a hiki i ka nui

loa. Climb, V. E pii iluna, me ^a luM. Climb'er, n. 1. Ka mea e pii ana»

2. Mea ulu hlhi. Clime, n. Aina. Every clime, na aina a

pau. Clinch, V. 1. E puili aku ma ke ano

huhu.

2. E pelu a paa ke kui iloko o kekahi

mea. Clingy, V. Syn. cleave.

Clink, n. Ke kani nakeke o na mea me-

tala. Cllnk'er, n. Ke aa pele. Clip, V. E oki me ka upa'; e oki pokole. Clip'per, n. He raoku holo loa. Clip'ping, n. Ka mea i okiia me ka

upa'. Cloak, n. He kapa uhi; he koloka. Cloak, V. E uhi; e huna'. Clock, w. Wati nui. Clock'work, n. Na huila o ka wati. Clod, n. Puu lepo.

C16cl'hop-per, n. Kanaka lomalomu»

hemahema; he kaikua.. Clog, n. 1. Mea keakea. Syn. hindrance.

2. Kamaalaau; kamaa kaumaha. Close, V. 1. E pani. Close the door, e

pani ka puka,

2. E hooki ; e hoopau. Close a speech, 6 hooki i ka haioleio.

3. E poi. Ciose a ftoofc, e poi i ka buke.

4. E nooholo. To close with an offer, e hooholo i ka olelo, a hana paha.

Close, arf?'. L Pi; alunu. Syn. stingy.

2. Ane like. A close vote, he koho ane

like.

8. Paa; komo ole ke ea,

4. Ikiiki. Syn. sultry. A close, hot day,

he la ikiiki. Close-f ist'ed, adj. Lima ana; pi; mau-a.

Syn. close. Close'ly, adv. Kokoke loa, Clos'et, n. Keena liilii. Clos'ing, 71. Ka pau ana. Closing of

school, Ka pau ana o ke kula.

2. Ka pani ana.

3. Ka pel ana, etc. Cloth, n. Lole.

Clothe, u E hookomolole; e hooaahu.

Syn. dress. Clotlies, n. Lole komo; kapa komo;

aahu. Syn. garments. Cloth'ier, «. Kanaka kuai lole; kanaka

hana lole. Cloth'ing, n. Lole komo; aahu.

Cloud, n. He ao.

Cloud, V. E hoopouli i na ao; ehooma-

lumalu. Cloud'eap't, adj. Uhiia i na ao. Cloud'less, adj. Olino; molaelae. Cloud'y, ad/. Malumalu. A cloudy day,

he la malumalu. Clo'ven-fdot'ed ) ,. Wawaeholoho- Clo'ven-hoofed, ^ ""•/• lonai maheleia Clown, 71. He kuaaiua; kanaka hehena. Clown'ish, adj. Kuaaina; ano kama-

niha. Cloy, V. E ai a liliha; e kena. Club, n. He newa.

Club'-fdbt'ed, adj. Wawae muumuu. Cluek, V. E ko-u'ko-u'. Clump, n. He mau laau e ulu pu ana. Clfim'sy, adj. Hemahema; hawawa,

Syn. awkward. CI us'ter, n. He huhui. Clutch, V. E apo me ka maiuu. CI lifter, n. Huikau; mea waiho wale

la. Coach, n. He kaa lio nui i uhiia. Cuach'man, n. Kanaka hookele kaa

lio. Co'ad-ju'tor, n. Hoa hana. Co-ag'u-iate, V. E hoolilo ka mea wai

1 mea paa. Coal, 71. Nanahu; lanahu. Co'a-lesce', v. E hui na kino okoa a li-

lo i kino hookahi. Salt and water will

coalesce, e lilo ana ka paakai me ka wai

i kino hookahi ke hui laua. Co'a-ll'tion, n. 1. Ka hui ana. The

coalition of nations, ka hui ana o na au-

puni.

2. Ka hui ana o na mana. The coali- tion of forces keeps the world in motion,

o ka hui'na o na mana ka mea e kakaa

ai ka honua. C6al'mine| Lua ell nanahu. Ciial'pit ) Lua puhi nanahu. Coarse, adj. Manoanoa; pakapaka.

2. Ano mahaoi; kamaniha; pawaa*,

kuaaina. Coast, n, Kahakal. Coast, V. 1. E holo "pili aina.

2. E hee hoolua maluna o ka hau. Coast'er, n. Moku holo pili aina, Coat, n. 1. He ku'ka.

2. A coat of paint, hookahi hamo ana

i kapena.

2. Coat of arms, he hoailona no ke ku-

lana o ke kanaka. Coat'ing, n. Hamo ana. A coating of

paint, ka hamo ana i ka pena. Coax, r. E hoomalimali; e koi. Coax'er, n. ^ Ka mea koi ikaika me ka

hoomalimali. Cob, 71. 1. Iwi kurina.

2. He wahi lio. Cob'ble, V. E kapili hou i na kamaa ka-

hiko. Cob'bler, n. Kanaka humuhumu kamaa

kahiko. Cob'ble-stone, n. Pohaku iliili. Cob'web. 71. Funawelewele.

COCK

47

COLLOQUY

CSelCf n. Moa kane.

Cock, V. E hoomakaukau e ki pu.

€oek-ade', n. He hipuu lipine no ka

papale. Cock'f ip^ht, n. He hakaka iwaena o na

moa kane. Cock'pit, 11. 1. Wahi e hoohakaka i na

moa kane.

2. Lua malalo o ka oneki o ka moku

manuwa, kahi e lapaau ai i ka poe i eha

1 ka hoouka. €6ck'roach, n. Elelu'. C<ick'8-\vain (kok-sn) n. Luna waapa

ma na moku manuwa'. Co'eoa, n. Kumu niu. Co'coa-nut, n. Hua niu. Co-coon', n. Popo kilika a ka enuhe ki-

lika i hana ai. Code, n. Buke kanawai. Penal Code,

Buke Kanawai Karairaa. Civil Code,

Buke Kanawai Kivila. CcJd'^er, n. Kanaka alunu; pi; kanaka

kuaaina. C6d'l-cil n. Olelo pakui 1 ka palapala

hoollfna. CtSd'1-fl-ca'tion, n. Ka hoonohonoho

pono ana i na kanawai iloko o ka buke. C6d'i-fy, V. E hoonohonoho i na kana- wai iloko o ka buke. Cod'dle, V. E hoomilimili. C6-ef-fi'clent, n. He kuaniti hana, ma

ka hoaifona helu. Co-e'qual, adj. Like; like-a-lij:e. €o-erce', v. E kaohi. Syn. compel. Co-er'cion, n. Ke kaohi ana. Syn.

compulsion. Co-e'val, adj. Ola like; like na maka-

hiki. Co'ex-ist', V. E ola pu. Co'ex-ist'ence, n. Ke ola pu ana. Co'ex-tend'j'v. Hoolaulaha like. €6'ex-ten'sive, adj. Laulaha like. Ccirfee, n. He kofe; laau kofe. Cof'fee-liouse, n. Hale inu kofe. €6rfee-inill, n. He will kofe. Coffee-pot, n. Ipu kofe. Cdffer, n. Pahu waiho dala. CCrfin, n. Pahu kupapau. Cog, n. Ka niho o ka bulla nihoniho. Co'gen-cy, n. Ka mana; kaikuika; ka

muna kliohi. Syn. power; might. Co'gent, adj. Mana; ikaika. Syn. pow- erful. _ Coff'i-tate, v. E nalu; e noonoo nui. Cog'i-tii'tion, n. Ka nalu ana; ka noo- noo nui ana. Coff'nate, a/ij. Pill ma ka hanauna; pi-

li koko. Coff'ni-zance, w. Ike. Syn. knowledge;

notice. Cog'-wheel, n. Pokakaa nihoniho. Co-hab'it, V. E noho pu he kane he wa-

hine. Co-hab'i-ta'tion, n. Ka noho pu ana

ma ke ano kane a wahine. Co-here', v. E pili pu. Syn. adhere. Co-he'sion, TO. Ka pill pu ana. Co-he'sive, adj. Pili pu.

Coil, V. E owili; hoolapuu'.

Coil, n. He owili.

Coin, n. Dala paa.

Coin, V. E hana 1 ke dala paa.

Coin'a^e, n. 1. Ka pai ana i ke dala

paa,

2. Kela me keia ano dala paa. Co'in-cide', v. 1. E manao like.

2. E Kulike. Oiir thoughts coincide, ku-

like na manao o kaua. Co-in'ci-dence, n. Ke ko like ana o na

mea elua kaawale, i ka wa hookahi. Coin'er, n. Mea pai dala paa. Col'an-der, n. Ipu tiui pukapuka. Cold, adj. 1. Anuanu; huihui. A cold

day, he la anuanu.

2. Nanau. Syn. distant. Cold, n. He anu; haukeke; huihui. Cold'ly, adv. Naau puanuanu. Col'ic,' 71, Nahu o ka opu. Col-lapse', V. E opaha pu. Col'lar, n. A-i kala; a-i ku. Col-lute', V. E hooiliili a hoonohonoho

1 na ike e pili ana i kekahi mea. Col-lat'er-al, adj. 1. Collateral security,

waiwai i hoopaaia ma ke ano moraki.

2. Pili iki aole nae pili pono loa, Syn.

indirect. Col-la'tion, n. 1. Ka hooiliili ana i na

ike e pili ana i kekahi mea.

2. He wahi pai'na. Colleague, n. He kokoolua ma ka oi-

hana. Col-lecf, V. 1. E hooakoakoa; hooa-

hu; hoopuupuu.

2. Carefully collect small things, e noli ; e nowelo.

3. To collect one's thoughts, e noii i ka mauao.

Col-leet'ed, adi. Pihoihoi ole. Syn.

cool; composed. Col-lec'tion, n. 1. Ka hooahu ana;

ka hooiliili ana.

2. He ahua. Col-lect'ive-ly, adv. Ma ka huina. Col-lecfor, n. 1. Mea nana e obi. Col- lector of curios, mea nana e obi i na mea

milimili.

2. Luna ohi. Collector of Taxes, Luna

obi Dala Aubau. Collector of Customs,

Luna obi Dute. Collector General of Cus-

toms, Luna Dute Nui. Col-lect'or-ship, n. Oihana Luna obi Col'lege, n. Kula nui. Col-le'gi-ate, adj. Pili ana i ke kula

nui. Collegiate education, ka hoonaau-

ao ana o ke kula nui. Cdll'ier, ». 1. Kanaka eli nanahu.

2. Moku hooili nanahu. Coll'ier-y, n. Lua eli nanahu. Syn.

coal mine. Col-li'sion, n. Ka hookui ana o kekahi

mea i kekahi mea. Collision of ships

ka hookui ana o na moku. Col-16'qul-al, adj. Pili i ke kamaka-

mailio. Syn. conversational. Cdl'lo-quy, w. He kamakamailio; he

olelo ki-ke', Syn. dialogue.

COLLUSION

48

COMMISSIONER

Col-lu'sion, n. Ke kokua malu' ana i

kekahl hana kolohe. Oo'lon, n. Kiko kolona ( : ). CJoPo-nel (ker'nel), n. Ke poo o ka

regimana koa. Col'o-nel-cy (ker'nel-syj, n. Ka oi-

h&na. okeColonel. •Go-lo'ni-al, adj. Pili i na panalaatu Col'o-nist, w. Kamaaiua okapnnalaau,

C61'o-nl-za'tion, n. Ka hooknmu ana

i ka paualaau. Col'o-nize, v. E kukulu 1 panalaatu Col-on-ade', n. Lalani kia lanai.

€ol'o-ny, n. Hepanalaau; hepoeihaa- lele 1 ko lakou one hanau e noho loa ma ka aina e.

Col'or, w. Hewai hooluu; he hooluu.

Col'or-less, adj. Aiai; molale; hooluu ole.

Col'org, n. pi. He hae; lepa. Syn. flag; ensign; banner.

€o-lo8'sal, adj. Nunui loa. Syn. gi- gantic.

Colt, n. Lio keiki; lio opiopio.

Col'ter, n. Ka pahi o ka oo paluu.

Colt'isli, adj. Ano lilie me ka lio keiki.

Col'umn, w. 1. He lalani; he kolamu. 2. He kianui nokalanai, ahalepaha. Syn. pillar.

€oml), 11. Kahi lauoho.

Com'bat, n. Hoouka kaua; hakaka'. Syn. battle; fight.

Com'bat-ant, n. Ka mea hakaka'; mea hoouka kaua,

€om'bat-ive, adj. Hikiwawe 1 ka ha- kaka'; hakaka' koke.

Comb'er,TC. Kainalu nui.

€6m'bi-na'tion, n. Ka hui ana.

Com-bine', V. Ehuipu; hoohui. Com- bine together (for avurpose), e alu pu.

Com-bus'ti-ble, adj. A i ke ahi.

Com-btas'ti-ble, n. He mea a wale 1 ke

ahi. Com-biis'tion, n. Ka a ana i ke ahi.

Syn. burning. €6ine, v. E hele mai; e hookokoke.

Syn. approach. Co-me'di-an, n. Kanaka keaka lealea, Coin'e-dy, n. Olelo ki-kc' lealea. Come'li-ness, n. Ka uani; ka maikai o

ke kino. Conie'ly, adj.' 1. Onaona; upalu; au-

lii; puloku.

2. Kupono. Syn. suitable. Com'et, n. Hoku welowelo. Com'fort, V. E hooluolu; e hoona'na'. Com'fort, n. Ka oluolu o ka noho ana;

ka maha mai ka eha. Com'fort-a-ble, adj. 1. Oluolu; maha.

2. Comfortable after eating, luhcana. Com'fort-er, n. Mea nana e hooluolu. Coin'fort-less, adi. Maha ole; oluolu

ole; pilikia ka nono ana. Com'ie, adj. Hoakaaka. €6in'iG-al, adj. Lealea; ku i ka aka-

akaia. Cojsx'ing, n. Ka hiki ana mai

€6in'ing, adj. E hiki mai ana. The com- ing week, ka hebedoma e hiki mai ana.

C6m'l-ty, n. Ka launa o ka noho ana. Syn. friendship.

€6m'ina, n. Ke koma ( , ).

Com-mand', n. He kauoha.

€om-mand'er, n. Ka mea nana e kau- oha; he alihi kaua.

€om-inand'ing, adj. 1. Hanohano. A man of comma/nding presence, he kanaka hanohano. 2. Kupono ke kauoha'ku.

Com-mand'nient, 71. Kauoha paa; ka- nawai. Syn. law.

€oin-iu^ni'o-rate, v. E hana hooma- nao. Syn. celebrate.

Com-mein'o-ra'tlon, n. Ka hana hoo- manao. Syn. celebration.

Com-niem'o-ra-tive, adj. No ka hoo- manao ana. Syn. in remembrance of

Com-mence', r. E hoomaka; e hooku- mu. Syn". begin.

Com-inence'inent, n. Ka hooknmu ana; ka nooraaka ana. Syn. begin- ning. Commencement day, la i haawiia na palapala apono ma ke Kula Nui.

Coin-mend', v. E apono; e mahalo. Syn. approve; praise.

Com-mend'a-ble, adj. Ku 1 ka maha- loia; ku 1 ka aponoia. Syn. praise- worthy.

Cdm'm^n-da'tion, n. Ka mahalo; ka apono ana. Syn. approval.

Coin-nien'8u-rate,arfj[. Like; ana like; kulike. Syn. proportional.

C5m'nient, v. E olelo wchewehe.

€;>in'inen-ta'ry, n, Buke wehewehe olelo.

Conx'men-ta'tor, n. He mea wehewe- he olelo.

Com'merce, w. Oihana kalepa. Syn. trade; traflilc.

Com-mer'cial, adj. Pili i ka oihana kalepa.

Com-mlng'le, v. E hui pu; e kawlli pu. Syn. mix.

Cum'mi-nu'ted, adj. Moka. Syn. brok- en fine.

Com-mls'er-ate, v. E menemene. Syn. pity; sympathise.

Com-mls'er-a'tlon, n. Ke aloha me- nemene. Syn. sympathy; pity; com- passion.

Com'mis-sa-ry, n. Ka luna nana ka oihana hoolako ai, me na pouo e ae, no na koa. Commissary department, ka oi- hana hoolako i na pono e ola ai na koa.

Com-niis'sion, w. 1. Palapala hooko- ho no ka oihana. 2. Uku no ke kuai ana i ka waiwal.

Com-mls'sion, r. L E hookoho.

2. E haawi i kamana; e hooili mana.

Syn. authorize; empower. Com-mis'sion-er, n. 1. He elele au-

puni; komislna.

2. He Luna Aupuni.

COMMIT

49

COMPLAISANT

I

Gom-mit', V. 1. E hana, Syn. do; perform. Commit a crime, e hana i ke karaima.

2. E hooill. Syn. send. Commit to vrison, e hooili i ka hale paahao. S. E waiho; Commit to one's care^ e waiho malalo o ka malu o mea. 4. E hoopaa. To commit to m^moryy e hoopaa naau.

Coui-uxifiuent, n, L Palapala hoo- paa.

2. Ka hana ana; ke ko ana. 8. "Waiho ana'ku. The commitment of the cause to the jury, ka waiho ana'ku o ka hihia imua o ke jury.

Com-inlt'tee, n. He komite. A stand- ing committee, he komite mau. A select committee, he komite wae. Committee of the whole, komite o ka Hale. A joint committee^ he komite kukn'.

C:^in-iii6'di-oiis, adj. Akea; oluolu i ka noho ana. A commodious house, he hale akea.

€oin-in6d'i-ty, n. He mea liilil kuai.

€6in'ino-dore> 7U Luna nul o kekahi au moku.

Cfim'mon, adj. 1. Pill like. Common divisor, helu "komo pili like. Common good, pono piii like. 2. Laulaha. A common report, he olelo laulaha; mea i wawa wale ia. 8. A common sight, he mea i ike mau la, A common man, he kanaka no ka lehulehu. Common school, kula maoli. Common sense, noonoo.

Gfiiu'nion-ly, adv. Mea mau. Com- monly known, mea ike mau ia. Com- monly reported, lono akea ia.

Cdm'mon-place, adj. Maa. Common- place remark, olelo maa.

€om'mon- wealth., n. Ke Aupuni.

Com-mo'tion, n. He nauwewe.

Com-mune'y v. E kamailio pu; e ku- ka' pu._

Com-mu'ni-cant, n, Hoahanau; mea ai i ka ahaaina a ka Haku.

€om-inu'nl-ty, n. 1. He poe e noho ana ma kauwahi. The Hawaiian com- munity, ka poe Hawaii. Living in the community, e noho ana mawaena o ke- kahi poe.

2. Community of interest, he pono pili like i kekahi poe.

€6ui'inu-ta'tion, n. Ka loll panai ana. Commutation of punishment, ka loll ana o ka hqopai i noopai e ae.

Com-mute', v. E hoololi. To commute a punishment, e hoololi 1 ka hoopai, i hoopai e ae.

Coin-pact', adj. Paa; paapu.

Cum' pact, n. He olelo ae like. Syn. agreement.

€om-p&n'ion» n. He hoa. Syn. com- nide; mate.

€dni-paii'l<»n-a-ble, adj. Oluolu; lau- na; kupono i hoa, Syn. sociable.

Cdm'pa-ny, n. 1. He mau hoa, 2. He mau ohua. I have company at 4

my house, he mau ohua ko'u ma ka hale.

3. He hul; he ahahui.

4. He pualL A great company, he puall nui.

€<)in'par-a»ble, adj. Hiki ke hoohali-

keia. Com-par'a-tive, adj. 1. Ma ka hoo-

halike.

2. Iki. Comparative comfort, he oluolu

iki. Com-pftre', v. E hoohalike. €om-par'l-son, n, Ka hoohalike ana.

CJom-part'ment, n. He mahele.

Com'pass, n. 1. He panana. A ship's

compass, he panana hooholo moku.

2. Surveyor's compass, panana ana aina.

8. He kaapunL Fetch a compass, e holo

kaapuni. Cona'pass, v. 1. E kaapuni; e hoopu-

ni. Syn. surround.

2. E loaa. Syn. obtain; bring about.

To compass a design, e loaa i ka make

make. E ko i ka makemake. Com-pas'sion, n. adj. Aloha mene-

mene. Syn. sympathy; fellow-feeling. €oin-pas'sion-ate, adj. Aloha. Syn.

sympathizing. Com-pat'i-ble, adj, Kupono. Syn.

consistent. €Join-pat'ri-ot, n. Hoa makee aupuni. €om-pel', V. E kaohi. Syn. oblige;

necessitate. CJom-jpen'di-um, n. He olelo i hoopo-

koleia. Syn. abridgement. €dm'pen-sate, v. 1. E pani i ka po-

ho. Syn. recompense.

2. E uku. Syn. remunerate. €6iii'pen-sa'tlon, w, Ka uku ana. SYN.

recompense; remuneration. €oin-pete', v. E paio pu no ka lana-

kila, €6ni'pe-tence ) Ka lawa pono o €6m'pe-ten-cyi kaloaa,

€6in'pe-tent7 adj. Kupono; makau-

kau. ^ compcteTii man, he kanaka ma-

kaukau. €dnx'pe-ti'tion, n. Ka paio ana no ka

lanakila, Syn. emulation. Ciom-pefi-tor, n, Hoa paio. €om-pet'i-tiTe, adj. No ka paio lana- kila, A competitive examination he ho-

ikepaio no ka lanakila. €fiin^i-la'tioii, «. He buke i kakauia

ma ka wae ana. €oin-pile', v. E hoomakaukau i buke

ma ka wae ana,

€om-pla'cent, adj. Maliu; oluolu. Coin-plain', v. E ohumu; e hai mau i

ka pilikia. Com-plainf , n. 1. Leo ohumu.

2. He mni, Syn. sickness; disease.

8. He kumu hoopii. To entertain a

complaint, e waiho aku i kumu hoopii. Com-plaiu'ant, w. Mea hoopii. Syn.

Jlaintiff. _ ux'i>lai-gant, adj. Oluolu; laulea.

COMPLEMENT

50

CONCERN

Cdna'ple-ment, n. Ka piha pono ana. Complement of an angle, ka huinapilia o ka huina kupoBO.

Com-plete', adj. Pan pono ; piha pono. ko pono ia. Complete divisor, heluko- mo piha pono. Syn. whole.

Com-plete', v. E hooko pono; e paa pouo. The work is completed, ua hoo- ko pono ia ka hana. Syn. accom- plish; fulfill.

Com-plete'ly, adv. Pauloa;loa. Com- pletely exhausted, naenae loa. Complete- ly at a loss, maopopo ole loa.

Com-ple'tion, n. Ke ko ana; Ka pau pono ana, Syn. fulfillment; accom- plishment.

Com-plex', adj. 1. Pohihihi. 2. Complex fraction, hakina huikau.

Com-plex'ion, n. Ka hooluu ana o ka ili o ke kino kanaka. Light complex- ion, ili keokeo. Dark complexion, hauli- TilL

Com-pli'ant, adj. Ae wale aku; kua- pelu.

Com'pli-cate, v. Ehoohihia; hoohui- kau; hoopohihihi.

Com-pli-ea'tion, n. Ka hoohuikau ana; ka hoopohihihi ana.

Com'pli-ment, v. E olelo hoomalima- li; e olelo mahalo.

Coin'j)li-mien'ta-ry , adj. Ano hoomali- mali; ano mahalo.

Com-ply', V. E ae aku i ka hai make- make, a kauoha paha, Syn. assent. I comply with your wishes, ke ae nei au i kou makemake.

Com-po'ueut) n. He hapa o ka mea okoa.

Com-poae', v. 1. E kakau; e haku To compose a song, e haku i mele, 2. E hoomaalili; hoomalielie. 8. E kaawili; e hoohui. 4. E kukulu 1 na kepau hua palapala nokepai ana.

adv. Makaukau; pi-

Mea haku mele, me

Com-pos'ed-ly,

hoihoi ble. Com-pos'er, n.

nameae ae. Cdm'po-si'tiouy n, L He manao i

kakau ia. Com-pos'i-tor, n. Mea hoonohonoho

1 na hua kepau no ka pai palapala. Cdm'pound, «. He kino nui. Coin-pound', v. 1. E hoohui 1 na mea

okoa a lilo i kino hookahi.

2. E kaawili pu. Compound a prepara-

tion.e kaawili pu i ka laau lapaau.

8. Compound a felony, e kala